Kuman
Kuman atawa patogén hartina agén biologis nu ngabalukarkeun kasakit atawa panyakit ka inangna.
Istilah ieu mindeng dipaké pikeun agén anu ngaruksak pisiologi normal sato atawa tutuwuhan multisélulér. Najan kitu, kuman bisa ogé nginféksi organisme sél tunggal ti sadaya karajaan biologis. Istilah patogén diturunkeun tina kecap Yunani παθογένεια, "datangna nyeri".
Aya sababaraha substrat jeung jalur panarajang kuman, nu utamana mah ngaliwatan udara/engapan; cai/katuangan, kontak kulit; kontak sato (véktor).
Awak manusa mibanda taméng alami pikeun ngalawan kuman, dina bentuk sistim imun jeung sababaraha baktéri nu aya dina awak manusa. Najan kitu, mun sistim imun atawa baktéri "alus" téa ruksak (misalna alatan kémoterapi, HIV, atawa antibiotik), baktéri patogénik nu tadina bisa katahan téh bisa narajang inangna. Kasus modél kieu disebutna inféksi oportunistik.
Rupa-rupa kuman
[édit | édit sumber]Di handap ieu béréndélan sababaraha kuman, digolongkeun dumasar ciri strukturna, katut balukarna ka nu katarajang.
| Kuman | Conto | Pangaruh |
|---|---|---|
| Baktéri | Escherichia coli | inféksi saluran kiih (urinary tract infection, UTI), peritonitis, karacunan dahar |
| Mycobacterium tuberculosis | tuberkulosis | |
| Salmonella | karacunan dahar | |
| Staphylococcus aureus | toxic shock syndrome | |
| Streptococcus pneumoniae | pneumonia | |
| Streptococcus pyogenes | strep throat | |
| Helicobacter pylori | Stomach ulcers | |
| Francisella tularensis | tularemia | |
| Virus | Hépatitis A, B, C, D, jeung E | panyakit ati |
| Virus influenza | flu | |
| Virus Herpes simplex | hérpes | |
| Molluscum contagiosum | rash | |
| HIV | AIDS | |
| Protozoa | Cryptosporidium | cryptosporidiosis |
| Giardia lamblia | giardiasis | |
| Plasmodium | malaria | |
| Trypanosoma cruzi | panyakit chagas | |
| Fungi | Pneumocystis jiroveci | opportunistic pneumonia |
| Tinea | ringworm | |
| Candida | candidiasis | |
| Parasit | Roundworm | |
| Scabies | ||
| Cacing pita | ||
| Flatworm | ||
| Protéin | Prion | BSE, vCJD |
Baca ogé
[édit | édit sumber]Rujukan
[édit | édit sumber]- Pathogen, Wikipédia édisi basa Inggris