Rys historyczny

Tekst na podstawie: Cezar Szeligiewicz, Gazeta Gminna Gminy Święta Katarzyna VI-VII 2003

Badania archeologiczne wskazują, że pierwsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z okresu neolitu (4200-1900 p.n.e.), kultury łużyckiej (1300-650 p.n.e) oraz kultury przeworskiej. Nazwa miejscowości została utworzona od własnej nazwy Tjech, Ciech i oznaczała wieś rodową związaną z rodem Ciecha lub powstała od starosłowińskiego słowa "ciecha" oznaczającego radość. Niektóre z dawnych nazw miejscowości brzmiały następująco: Siechnice villa, Tschechnitz villa (1253), Czechnicz villa (1353-1361), Czechin (1540-1617), Tschechnitz (1767-1932), Kraftborn (1932-1945). Miejscowość położona przy trakcie z Wrocławia do Opola wymieniona została po raz pierwszy w roku 1253, kiedy Henryk III książę wrocławski przekazał, ufundowanemu przez siebie, szpitalowi Św. Elżbiety wieś Siechnice.

Niemieccy historycy nie są zgodni, czy wieś i dobra należały początkowo do joannitów jako dobra kuchenne dostarczające żywność zakonowi, czy też do Zakonu Rycerzy z Czerwoną Gwiazdą z kościoła św. Macieja we Wrocławiu. Skłaniać się należy raczej ku drugiej z hipotez. Bezsprzecznie mieli oni swe włości już w roku 1323, zachowali je do roku 1810. W latach 1353-1364 do wsi należało 18 łanów wraz z dwoma sołeckimi, w tym 13 było oczynszowanych. W latach 1615-1805 liczba łanów wahała się od 16-21. Karczmę we wsi wymieniono w roku 1438, była to karczma dziedziczna i należała do dóbr kmiecich. Dziedziczne były też kuźnia i gospodarstwo rybackie nad Oławą. W roku 1570 mieszkańcy zbudowali wiatrak.

W czasie wojny trzydziestoletniej miejscowość została całkowicie zniszczona, podobnie jak w czasie wojny siedmioletniej, podczas której powstały wielkie szkody w lasach w wyniku nasilonego wyrębu starodrzewna. W roku 1675 wieś spłonęła, w roku 1792 spłonęła częściowo wraz z karczmą. Wielkie powodzie nawiedzały Siechnice w latach 1578 oraz 1785 powodując duże zniszczenia zarówno na terenie wsi jak i dóbr. Już w XIV wieku zachodziła konieczność budowy wałów przeciwpowodziowych, kanałów i regulacji rzeki Oławy. Pierwsze śluzy i most na Oławie powstały przed 1785 rokiem.

Około 1845 roku silnie rozwinęła się warstwa rzemieślnicza. W latach 1830-1867 miejscowość zamieszkana była w większości przez katolików, w 1833 roku otworzono w Siechnicach szkołę katolicką. Liczba mieszkańców wynosiła 638 osób, istniały 37 domy, szpital, młyn, trzy wiatraki, trzy karczmy, 14 rzemieślników. W związku z rozwojem sukiennictwa we Wrocławiu obserwuje się w Siechnicach wzrost hodowli owiec. Znaczący rozwój uległ przyśpieszeniu w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to zostały wybudowane: młyn wodny i zakłady wodociągowe zajmujące rozległy obszar od wsi Mokry Dwór aż do Siechnic. W roku 1909 uruchomiono linię kolejową Opole – Wrocław, następnie rozbudowywaną. W następnych latach wybudowano elektrownię i wytwórnię karbidu przekształconą później przez koncern "Dr A. Wacer" w fabrykę żelazostopów i proszków spawalniczych. W latach dwudziestych powstał Instytut Doświadczalny Hodowli Zwierzęcej, ściśle współpracujący z Wydziałem Rolnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Wraz z rozwojem infrastruktury przemysłowej następował szybki rozwój Siechnic, liczba mieszkańców zwiększyła się do około 1500 osób do 1937 roku. Zelektryfikowano całą miejscowość, wzniesiono wiele domów mieszkalnych, obiekty użyteczności publicznej: szkołę, remizę strażacką, hotel z restauracją, stadion sportowy. Założono nowy cmentarz i wybudowano kaplicę cmentarną oraz rozpoczęto budowę kościoła parafialnego. W czasie drugiej wojny światowej w Siechnicach funkcjonował obóz pracy przymusowej, po wyzwoleniu w lutym 1945, zaczęli przybywać repatrianci z powiatu Gródek Jagielloński.

Z najnowszej historii w pamięci mieszkańców zapisały się takie wydarzenia jak: likwidacja Huty "Siechnice" oraz nadanie praw miejskich i tragiczna powódź jaka dotknęła miasto i cały region w lipcu 1997 roku. W latach 2003-2004 w mieście powstało gimnazjum z oddziałem zamiejscowym w Świętej Katarzynie wraz z nowoczesną halą sportową i zespołem boisk. W Siechnicach powstała Gminna Strefa Aktywności Gospodarczej.

Tekst na podstawie: Rys historyczny Siechnic, Artur Kołakowski, 2008

Siechnice to miasto leżące w województwie dolnośląskim, powiecie wrocławskim, gminie Święta Katarzyna. Położone jest w Centrum Niziny Śląskiej szerokości północnej 51°02’, długości wschodniej 17°09’. Miasto znajduje się na przeciętnej wysokości 121 m nad poziomem morza (1). Usytuowane jest na lewym brzegu rzeki Oława oraz prawym brzegu rzeki Szalona, na południowy wschód od miasta Wrocław. W granicach geodezyjnych zajmuje powierzchnię wynoszącą 15,56 km² (2). Miejscowość, według danych Urzędu Gminy Święta Katarzyna, zamieszkiwana jest przez 3943 osoby, są to dane z roku 2004 (3). Jednak według prognoz demograficznych wykonanych na potrzeby Przewodniczącego Rady Powiatu Wrocławskiego ilość ta szacowana jest na około 6000- 8000 mieszkańców (4).

Według badań archeologicznych, jeszcze w czasach Neolitu (4200-1900 p.n.e.) na okolicznych ziemiach znajdowała się osada (5). Znaleziono również wpływy na rozwój osady w czasach kultury Łużyckiej, Pomorskiej, Przeworskiej z okresu wpływów rzymskich oraz z wczesnego Średniowiecza. Pierwsza zapisana wzmianka została odnotowana 26 lutego 1253 roku (6). Wówczas Henryk III Książe Wrocławski nadał wieś Siechnice (Sechenice villam), ufundowanemu przez siebie szpitalowi Świętej Elżbiety (7). Rok 1253 uważany jest również za rok założenia miejscowości.

Przyjmuje się, że nazwa Siechnic wywodzi się od nazwy własnej Tjech, Ciech (8). Wieś miała być związana z rodem Ciecha. Inne źródła podają natomiast, że jest patronimiczna i wywodzi się od nazwy osobowej Siechna (9). W dokumentacji historycznej odnajdujemy wzmianki o sprawie sądowej przeciwko Siechnie, dawnym właścicielu wsi. Kolejny model etymologii nazwy miejscowości to pochodzenie od słowa Tschech (Czech), w taki sposób mówiono o mieszkańcach Czech i Moraw. Średniowieczną chronologię nazwy oparto na dokumentach, w których odnaleziono wzmiankę o osadzie. Jej interpretacja była więc różna w zależności od kancelarii wytwarzającej dany dokument. Jednak pomimo różnic cały czas powtarzany był ten sam rdzeń (10). Rdzenność w nazwie została złamana dopiero w latach 1923-1945, wówczas miejscowość nosiła nazwę Kraftborn. Współczesna nazwa Siechnice, została przyjęta rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 stycznia 1997 roku, kiedy miejscowości nadano prawa miejskie, odwołano się tutaj do tradycji lokalnych.

Gospodarka miejscowości do czasów powstania elektrowni oraz huty, oparta była w głównej mierze na rolnictwie. To właśnie uprzemysłowienie z początku XX wieku w znaczny sposób przyśpieszyło jej rozwój. W 1909 roku największe na Dolnym Śląsku przedsiębiorstwo energetyczne Elektrizitätwerke Schlesien (EWS) podjęło się prac budowlanych nad elektrownią, którą ukończono w 1911 roku (11). W zamyśle budowano ją jako elektrownię okręgową, która miała być głównym źródłem energii elektrycznej na tym obszarze (12). Równocześnie powstała linia kolejowa relacji Opole – Jelcz – Wrocław (13). W wyniku działań wojennych w lutym 1945 roku, elektrownia została w stanie nienaruszonym przejęta przez wojska radzieckie (14). Opuszczając wywieziono większą cześć urządzeń energetycznych. O przywróceniu poprzedniej świetności, zdecydowało Zjednoczenie Energetyczne Okręgu Dolnośląskiego (ZEOD) w roku 1949 (15). Po dzień dzisiejszy elektrownia została kilkakrotnie modernizowana. Z ważniejszych etapów to lata 1974-1989, kiedy przekształcono ją w elektrociepłownię (16). Natomiast w latach 1993-1995 wprowadzono filtry tkaninowe, które ograniczyły emisję pyłów i sprawiły, że elektrociepłownia stała się bardziej przyjazna dla środowiska naturalnego (17). Miejscowość swój rozwój zawdzięcza również założeniem Pruskiego Krajowego Zakładu Doświadczalno-Badawczego Hodowli Zwierząt, jego świetność w latach przedwojennych przyczyniła się do rozwoju urbanistycznego.

Współczesne Siechnice, to prężnie rozwijające się miasto z licznymi perspektywami na przyszłość. W 2001 roku utworzona została Gminna Strefa Aktywności Gospodarczej (GSAG), która zapewni na najbliższe lata dalszy rozwój miasta (18). Obecnie na jej terenach znajdują się już międzynarodowe firmy produkcyjne jak Parker Hannifin, Thyssen Polimer, Centrum Logistyczne Phoenix, w budowie znajdują się natomiast drukarnia i firma spedycyjna. Ponadto widoczny jest znaczny rozwój budownictwa mieszkalnego, aktualnie realizowana jest koncepcja wybudowania 1000 nowych mieszkań do roku 2010. W wstępnej fazie realizacji jest również budowa śródmiejskiej obwodnicy Wrocławia, tak zwana Via Romana. Siechnice są więc miastem dobrze prosperującym na przyszłość.

Przypisy:
(1) Eleonora Gonda-Soroczyńska, Siechnice Rodowód Miasta, Wrocław 2007, s.25
(2) Ibidem
(3) Ibidem
(4) Ibidem, s. 27
(5) Gmina Święta Katarzyna, [red.] Irena Kozioł, Wrocław 1993, s. 63
(6) transkrypt dokumentu – Eleonora Gonda-Soroczyńska, op.cit., s. 38
(7) Cezar Szeligiewicz, Siechnice – Rys Historyczny, [w:] Gazeta Gminna Gminy Święta Katarzyna, numer 2, Radwanice 1999, s. 1
(8) Ibidem
(9) Eleonora Gonda-Soroczyńska, op.cit., s. 37
(10) lista nazw chronologicznie - Ibidem, s. 37-38
(11) Ibidem, s. 41
(12) 20 lat Zespołu Elektrociepłowni Wrocław, [red.] Henryk Koczan, Wrocław 1995, s. 9
(13) Eleonora Gonda-Soroczyńska, op.cit., s. 41
(14) 20 lat…, s. 38
(15) Ibidem, s. 39
(16) Ibidem, s. 44
(17) Ibidem, s. 54
(18) Eleonora Gonda-Soroczyńska, op.cit., s. 275