Podesta
Podesta
potestat | |
|---|---|
 | |
Podesta (od latinskog: potestat, potestas - snaga [1]) je bio u srednjovjekovnim talijanskim komunama visoki sudski i vojni funkcioner.[2] Ta funkcija je uglavnom odgovarala uredu magistrata u ostalim evropskim gradovima državama (koji su se zvali i rettori, rektori).
Tu funkciju prvi je pokrenuo car Svetog Rimskog Carstva Friedrich I Barbarossa, kako bi upravljao buntovnim lombardijanskim gradovima.[2] Od kraja 12. vijeka kad su talijanske komune postale nešto autonomnije prema caru, počele su birati svoje vlastite podeste, koji su postepeno zamijenili kolektivnu vlast izabranih vijećnika.
Podeste su obično birali iz drugog grada ili iz nepoznate feudalne porodice kako bi osigurali njihovu neutralnost u lokalnim sporovima. Podesta je često bio školovani plemić koji je radio na toj funkciji jednu godinu (kasnije je to skraćeno na šest mjeseci). Njegova funkcija je bila da saziva skupštinu, vodi vojsku komune, i provodi sudovanje. Iako je ured podeste bio podložan strogim zakonskim ograničenjima, on je ponekad poslužio pojedinim podestama kao odskočna daska za uspostavu despotske vlasti, ili signoria.[2]
Nakon 13. vijeka funkcija podeste počela je gubiti na važnosti. Tako se u 15. vijeku u Firenci osnovna zadaća podeste svodila na sudovanje.[2]
Podesta je bio naziv za gradonačelnika po Apeninskom poluotoku u područjima pod austrijskom vlašću od 1815. - 1918., a isto tako i za gradonačelnike za vrijeme fašističkog režima.[2]