Joanikije II
Joanikije II je bio poslednji žičko-pećki arhiepiskop i prvi patrijarh novouspostavljene Pećke patrijaršije.
Joanikije je bio je prvi crkveni poglavar koji nije potekao iz redova igumana ili hilandarskog bratstva. Do izbora za patrijarha bio je visoki činovnik (logotet) kralja Dušana, šef carske kancelarije.[1]
Rođen je u okolini Prizrena. O njegovom poreklu nema pouzdanih istorijskih tragova, ali njegovo učešće u radu državnih sabora svedoči da je bio veoma učen i vešt diplomata.[1] Srpski kralj Stefan Dušan (1331—1355) uzeo ga je na svoj dvor za svoga logoteta. Nakon smrti arhiepiskopa Danila II (1324—1337) izabran je 3. januara 1338. godine za srpskog arhiepiskopa.
Kao arhiepiskop, Joanikije je tadašnju prestolnu crkvu u Peći, koju su podigli arhiepiskopi Nikodim i Danilo, dao da se ukrasi ikonama i freskama.
U to vreme srpski kralj Stefan Dušan je osvojio mnoge grčke krajeve na jugu, proširio teritorije i proglasio se za cara. Pri tom je odlučio i da srpskog arhiepiskopa uzvisi na stepen patrijarha. Na velikom crkvenom saboru u Skoplju, na praznik Cveti 1346, gde su učestvovali i patrijarh bugarski Simeon, arhiepiskop ohridski Nikolaj, mnogi srpski i bugarski episkopi, i mnogi svetogorski monasi. Ovaj sabor u Skoplju je arhiepiskopa srpskog proglasio za patrijarha, tako je sveti Joanikije II postao prvi srpski patrijarh „всем Серблем и Поморију“, to jest patrijarh „svih srpskih zemalja i pomorskih“.
Nakon ovoga patrijarh Joanikije je na Vaskrs 1346. pomazao kralja Dušana za cara svih Srba, Albanaca i Grka, a uskoro zatim (na Spasovdanskom saboru u Skoplju 1349) zajedno sa njim doneo je značajni Zakonik. Po proglašenju patrijaršije, skopska mitropolija je postala prvoprestolna u Srpskoj crkvi, a odmah iza nje dolazila je ohridska arhiepiskopija. Osnovane su još zletovska i druge nove episkopije, i na njih su postavljeni srpski jerarsi.
Umro je septembra 1354. godine u Polumiru, na Ibru.[1] Sahranjen je u Pećkoj patrijaršiji. Telo patrijarha Joanikija položeno je u srednju crkvu Manastira Pećka patrijaršija, gde se i do danas nalazi, u crkvi Svetih apostola. Iznad njegovog groba naslikana je na zidu freska koja izobražava njegovo usnuće u Gospodu.
Srpska pravoslavna crkva ga slavi kao svetitelja 20. decembra.
- Arhiepiskop Danilo (i njegovi nastavljači): Životi kraljeva i arhiepiskopa Srpskih, preveo L. Mirković, SKZ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Prvi patrijarh”. Arhivirano iz originala na datum 2021-03-08. Pristupljeno 2011-08-21.
| Prethodnik: Danilo II |
Pećki patrijarh 1338—1354. |
Nasljednik: Sava IV |
Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava • Arsenije I Sremac • Sveti Sava II • Danilo I • Joanikije I • Jevstatije I • Jakov • Jevstatije II • Sveti Sava III • Nikodim • Danilo II • Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II • Sava IV • Jefrem • Spiridon • Danilo III • Sava V • Danilo IV • Kirilo • Nikon • Teofan • Nikodim II • Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović • Antonije Sokolović • Gerasim Sokolović • Savatije Sokolović • Jerotej Sokolović • Filip Sokolović • Jovan • Pajsije Janjevac • Gavrilo I Rajić • Maksim Skopljanac • Arsenije III Crnojević • Kalinik I • Atanasije I • Mojsije Rajović • Arsenije IV Jovanović • Joanikije III Karadža • Atanasije II Gavrilović • Gavrilo II Sarajevac • Gavrilo III • Vikentije Stefanović • Pajsije II Grk • Gavrilo IV Grk • Kirilo II • Vasilije Jovanović-Brkić • Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti i patrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević • Isaija Đaković • Sofronije Podgoričanin • Vikentije Popović • Mojsije Petrović • Vićentije Jovanović • Arsenije IV Jovanović • Isaija Antonović • Pavle Nenadović • Jovan Đorđević • Vićentije Jovanović Vidak • Mojsije Putnik • Stefan Stratimirović • Stefan Stanković • Josif Rajačić • Samuilo Maširević • Prokopije Ivačković • German Anđelić • Georgije Branković • Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović • Petar Jovanović • Mihailo Jovanović • Teodosije Mraović • Inokentije Pavlović • Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije • Varnava • Gavrilo (V) • Vikentije (II) • German • Pavle • Irinej