1764.

1764.. po kalendarima
Gregorijanski	1764.. (MDCCLXIV)
Ab urbe condita	2517.
Islamski	1177–1178.
Iranski	1142–1143.
Hebrejski	5524–5525.
Bizantski	7272–7273.
Koptski	1480–1481.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1819–1820.
• Shaka Samvat	1686–1687.
• Kali Yuga	4865–4866.
	Kineski
• Kontinualno	4400–4401.
• 60 godina	Yang Drvo Majmun; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11764.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1730-e 1740-e 1750-e – 1760-e – 1770-e 1780-e 1790-e
Godine:	1761 1762 1763 – 1764 – 1765 1766 1767

Ovo je članak o godini 1764.

Godina 1764 (MDCCLXIV) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

Kronogram kojim potomci Sekelja obilježavaju Siculicidium.

7. 1. - Siculicidium - u Transilvaniji izvršen masovni pokolj Sekelja koji su na prevaru izvele trupe austrijske carice Marije Terezije pod izlikom gušenja vojničke pobune.
13. 1. - Bitka na Čenabu je poraz afganskog vladara Ahmed-šah Duranija od strane Sika.
14. 1. - Bitka kod Sirhinda: poginuo je afganski guverner Sirhinda, Siki zauzimaju grad i uništavaju veći deo; Siki ovladavaju područjem između Sutledža i Jamune.
januar-april - Dositej Obradović je u Boki kotorskoj: nameravao je otići u Svetu goru, ali ga je bolest zaustavila, na proleće se vraća u Dalmaciju, sada u Golubić.^[1]

15. 2. - Francuski trgovci krznom iz Novog Orleana osnovali St. Louis, na zapadnoj obali Misisipija - istočna je odnedavno britanska a trgovci još ne znaju da je zapadna prepuštena Španiji.
27. 2. - Papa osudio Hontheim-"Febroniusov" traktat "O stanju crkve i legitimnoj vlasti rimskog pontifika" protiv papskog apsolutizma u Nemačkoj - febronijanizam će ipak biti jak u nemačkim zemljama.

8. 3. - Sekularizacija crkvene zemlje u Rusiji.
22. 3. - U Rusiji, dan. Ukrajini, ukinute oblasti Nova Srbija i Slavenosrbija, ulaze u okvir Novorosijske gubernije. Pukovi i dalje ostaju, npr. učestvuju ove godine u intervenciji u Poljskoj.^[2]
mart - Koliko je poznato, vladika Vasilije je od prošlog septembra kupio 14 parcela za Cetinjski manastir.^[3]
19. 3. - Ekspedicija britanskog majora Arthura Loftusa se kreće uz Misisipi do Ilinoisa, kada je napadnuta od strane Tunica Indijanaca.
mart-april - Glad u Crnoj Gori.^[4]

April/Travanj – Jun/Lipanj

3. 4. - Joseph, sin Marije Terezije, krunisan je u Frankfurtu za "kralja Rimljana", tj. kralja Nemačke (zdravlje Franza I Stephana je oronulo, umire sledeće godine).
5. 4. - Britanski parlament donosi tzv. Zakon o šećeru koji uvodi nove poreze sjevernoameričkim kolonistima, izazvavši veliko nezadovoljstvo i zahtjev da se ukine "oporezivanje bez predstavljanja" (opozvan je Zakonom o prihodima 1766).
5. 4.? - Louis Antoine de Bougainville osniva Port Saint Louis na istočnom Falklandskom otoku, kasniji Puerto Soledad. Francuski naziv otoka je Îles Malouines, po Saint-Malou u Bretanju, odakle potiče španjolsko Islas Malvinas.
11. 4. - Defanzivna Rusko-pruska alijansa, dio "sjevernog sistema" ruske politike koji obuhvaća i Britaniju. Sporazum o intervenciji u Poljskoj-Litvaniji i izboru Stanislava Ponjatovskog za vladara.

april - Turneja porodice Mozart: odlaze iz Pariza u London. U Parizu objavljena prva dela malog Wolfganga, dva para sonata za harpsikord i violinu K.6 i 7, K.8 i 9. Wolfgang i Nannerl već 27. 4. sviraju pred kraljem Georgom III i kraljicom.
15. 4. - Umrla je uticajna kraljeva prijateljica, bivša ljubavnica, markiza de Pompadour.
19. 4. - Britanski Valutni zakon, Currency Act, regulira papirni novac koji izdaju američke kolonije - još jedna tačka nezadovoljstva.
21. 4. - Francuski kralj je obavestio guvernera Lujzijane da je ugovorom iz 1762. predata Španiji (prvi španski guverner stiže 1766. ali konkretna vlast je uspostavljena 1769. nakon ugušene pobune).
21. 4. - Carica Katarina je inaugurirala Moskovsko sirotište: u prvim decenijama, smrtnost je čak 87%.

7. 5. - U Varšavi počinje konvokacioni Sejm za izbor novog poljskog kralja - ruske trupe su nadomak grada u korist Stanislava Ponjatovskog, opozicija je napustila zasedanje.
16. 5. (5. 5. po j.k.) - Ukazom carice Katarine osnovana je škola za kćerke plemića - kasnije poznat kao Smolni institut blagorodnih devojaka (zgrada je podignuta 1806-08).
22. 5. - Osnovan je grad koji se danas zove Ciudad Bolívar, u Venecueli.

2. 6. - Carlo Buonaparte (18), nesvršeni pravnik, oženio se Marijom Letizijom Ramolino (14 ili 15).
6. 6. - Poljski sejm je ukinuo Savet četiri zemlje, centralno jevrejsko telo u Poljskoj-Litvaniji, zbog neizručenja poreza.
jun - Prvo izdanje Voltaireovog Dictionnaire philosophique izlazi anonimno u Ženevi: kritikuje religije i neke institucije.
jun - Prva pojava Zvijeri iz Gévaudana - pojava traje do 1767. u južno-centralnoj Francuskoj, po jednoj studiji ubijeno je 113 ljudi.

17. 6. - Ugarski sabor sazvan radi pitanja dugova iz Sedmogodišnjeg rata;
- anonimna knjižica zahtijeva da se plemstvo podvrgne plaćanju poreza i da vladar izdaje zakone bez privole sabora, što izaziva uzbuđenje.^[5] Ugarsko plemstvo se na saboru 1764-65 protivi svom oporezivanju.^[6] (dopušta samo trećinu zatraženog povišenja),
- Marija Terezija kreira za njih Orden Svetog Stefana.
- Veliki župan Srijema Balassa predložio da se slavonski urbar proširi na cijelu Ugarsku, ali sabor se ne želi miješati u nadležnost pojedine vlastele - a seljački nemiri su rasprostranjeni i veliki je broj žalbi.
- U Ugarskoj se "dosljednije provodi apsolutistička politika",^[7]^[8] Ugarski sabor neće biti sazivan do 1790, carica se patentima obraća pojedinačnim županijama.
29. 6. - Tornado u Woldegku u Pomeraniji: procenjuje se da je bio jedan od najjačih u historiji, sa brzinom vjetra od preko 480 km/h.
29. 6. (kal. ?) - Osnovana je prva kolonija Nijemaca s Volge: Moninger/Nižnjaja Dobrinka. Od 26.676 osoba koje su krenule iz ruske prestonice, jedna osmina je umrla na višemesečnom putu, osnovano je 105 kolonija 1764-73.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

12. 7. - Charles Messier otkrio prvu planetarnu maglicu, "Tegove", ili "Srce jabuke" u Lisici, označenu kao Messier 27.
16. 7. - Bivši ruski car Ivan VI., koji je skoro ceo život proveo u pritvoru, ubijen prilikom pokušaja oslobađanja.
26. 7. - Masakr u školi Enocha Browna, blizu dan. Greencastle, Pennsylvania: četvorica Lenape Indijanaca ubila i skalpirala učitelja Browna i deset đaka

1. 8. - Zaključen je Ugovor iz Fort Nijagare između britanske krune i 24 nezavisne indijanske nacije.
6. 9. - Francuski kralj Louis XV postavlja prvi kamen crkve svete Genoveve - današnji Panthéon.
7. 9. - Nakon prošlogodišnje smrti Augusta III, za novog poljsko-litvanskog kralja izabran poljski plemić Stanisław August Poniatowski, a čemu je značajno pomogla njegova bivša ljubavnica, ruska carica Katarina Velika - vlada do 1795. i završne, Treće podjele Poljske.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

15. 10. - "Kapitolska vizija": Edward Gibbon tvrdi da je ovog dana dobio ideju da opiše istoriju opadanja i propasti grada Rima, kasnije čitavog carstva (objavljena 1776-88).
22 - 23. 10. - Bitka kod Buxara na severu Indije: britanska kompanija je porazila udružene snage Bengala, Awadha i mogulskog cara - mirovnim ugovorom iz sledeće godine dobija velika ekonomska i administrativna prava.
16. 11. - Pontiac, vođa pobunjenih Indijanaca, predaje se britanskim vlastima; usprkos toga će se sukobi sa indijanskim plemenima, odnosno Pontiacov rat nastaviti još nekoliko godina.

21. 11. (10. 11. po j.k.) - Definitivno je ukinut položaj kozačkog hetmana, poslednji je bio Kiril Razumovski, koji dobija čin maršala. Kozački hetmanat postaje Maloruska gubernija (do 1781. i 1796-1802). → Rusifikacija Ukrajine.
novembar - Kralj raspušta jezuite u svim francuskim posedima.

1. 12. - Bitka u Darbar Sahibu, tj. Zlatnom hramu u Amritsaru: 30 Sika na čelu sa Gurbaksh Singhom se branilo od Ahmed šah Duranija dok svi nisu izginuli - Durani uništava hram (nakon što ga je još 1762. digao u vazduh barutom i oskrnavio 1757).
1. 12. - Kralj Karlo III se uselio u novu Kraljevsku palatu u Madridu - danas najveća u zapadnoj Evropi sa 135.000 m² i 3.418 soba.
24. 12. - Izgorjela franjevačka kuća, hospicij, u Gučoj Gori kod Travnika.

Kroz godinu

Trajan Lalić ishodio dopusnicu od mletačkih vlasti za uvoz žita u ugroženi Dubrovnik, za šta je nagrađen spomen-pločom.
Prošle godine osnovani Šajkaški bataljon je dobio Regulament. Pokrajinska milicija u Banatu predana vojnoj upravi,^[9] organizuje se Banatska vojna granica. Planira se osnivanje pojasa krajiških teritorija od Slavonije do Bukovine.^[10]
Hrvatski izaslanici traže mere protiv Srba tj. pravoslavlja.^[11]
Venecija u jednoj povelji konačno naziva Dubrovnik republikom umjesto komunom.^[12]
Kuga na Balkanu: "veći pomor" u Hercegovini, gotovo čitavo Ljubinje se iselilo u sela, ili u Trebinje gde nema kuge.^[13]
Skopski nadbiskup Matija Masarek tokom vizitacije primećuje sveže kolonije Albanaca katolika kod Đakovice, koji su se zbog gladi spustili s planina (čest slučaj ovih godina; ako se islamizuju napadaju i svoje katoličke sunarodnike).^[14]
Župna crkva sv. Jurja Mučenika u Bapskoj.
Holandski stručnjak Freemaut kanalizuje Brzavu u Banatu, ove godine je stigao do Konaka - oslobođen teren za intenzivnu poljoprivredu.^[15]
Robert Adam: Ruins of the Palace of the Emperor Diocletian at Spalatro in Dalmatia.
Zaharije Orfelin piše 1764-65 "Melodiju k proleću" a Jovan Rajić prevodi "Slovo o grješnom čelovjeku" i "Propovjedi ili slova o osuždeniji" Gedeona Krinovskog.^[16]
Adalbert Adam Barić doktorirao pravo u Beču.
Burmanska vojska umiruje nakon pobune Lan Na, na severu dan. Tajlanda, kao pripremu za invaziju Sijama. Zatim najesen, nakon kišne sezone, kreće na Luang Prabang, jednu od laoskih kraljevina, na poziv njihovih rivala u Vientianu (L. P. pada sledećeg marta).
Johann Joachim Winckelmann objavljuje Geschichte der Kunst des Alterthums, "Povijest umjetnosti starine" - temeljni tekst moderne povijesti umjetnosti, poticaj neoklasicizmu.
James Hargreaves iz Lancashirea konstruirao stroj za predenje, spinning jenny - niz od nekoliko vretena odjednom proizvodi nekoliko pređa, doduše slabih (Richard Arkwright će upotrebom vodne energije dobiti bolju pređu 1770).
Cesare Beccaria: Dei delitti e delle pene, pionirsko delo penologije.
Horace Walpole: The Castle of Otranto, smatra se prvim "gotičkim" romanom (u drugom izdanju je dodat podnaslov a Gothic Story).
Katarina Velika je nabavila zbirku slika berlinskog trgovca Johanna Ernsta Gotzkowskog, što je početak njene kolekcije i muzeja Ermitaž.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1764.

5. 3. - Ivan Luka Garanjin, gospodarstveni stručnjak († 1841)
13. 4. - Laurent de Gouvion Saint-Cyr, maršal Francuske († 1830)
19. 6. - José Gervasio Artigas, otac urugvajske nezavisnosti († 1850)
9. 7. - Ann Radcliffe, engleska spisateljica († 1823)
12. 8. - Ilija Birčanin, podgorski valjevski knez († 1804)
25. 9. - Fletcher Christian, pobunjenik na Bountyju († 1793)
okt. - William Symington, pionir parobroda († 1831)
7. 12. - Claude Victor-Perrin, maršal Francuske († 1841)
c. Alexander Mackenzie, istraživač († 1820)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1764.

4. 1. - Jozo Betondić, prevodilac, pjesnik (* 1709)^[17]
14. 1. - Giuseppe Alessandro Furietti, kardinal, antikvar (* 1685)
30. 3. - Pietro Locatelli, kompozitor, violinista (* 1695)
15. 4. - Markiza de Pompadour, miljenica Louisa XV (* 1721)
16. 7. - Ivan VI., bivši ruski car (* 1740)
12. 9. - Jean-Philippe Rameau, francuski kompozitor baroka (* 1683)
26. 10. - William Hogarth, slikar i grafičar (* 1697)
Rajko Preradović, ruski general (* 1698-1703)
Jovan Šević, ruski general (* 1699)

Reference

↑ Istorija s. n. IV-2, 62
↑ Istorija s. n. IV-1, 248
↑ Istorija s. n. IV-1, 510
↑ XVIII vek: Doba prosvećenosti. rastko.rs
↑ Šišić, Povijest Hrvata 1526-1918, 345-6
↑ Historija n. J. II, 874
↑ Historija n. J. II, 1090
↑ Historija n. J. II, 1171
↑ Historija n. J. II, 1158
↑ Historija n. J. II, 1166
↑ Istorija s. n. IV-1, 225-6
↑ Historija n. J. II, 1224
↑ Historija n. J. II, 1337
↑ Knjiga o Kosovu. rastko.rs
↑ Historija n. J. II, 1144
↑ Istorija s. n. IV-2, 90-1
↑ Istorija s. n. IV-2, 123

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

[1] Istorija s. n. IV-2, 62

[2] Istorija s. n. IV-1, 248

[3] Istorija s. n. IV-1, 510

[4] XVIII vek: Doba prosvećenosti. rastko.rs

[5] Šišić, Povijest Hrvata 1526-1918, 345-6

[6] Historija n. J. II, 874

[7] Historija n. J. II, 1090

[8] Historija n. J. II, 1171

[9] Historija n. J. II, 1158

[10] Historija n. J. II, 1166

[11] Istorija s. n. IV-1, 225-6

[12] Historija n. J. II, 1224

[13] Historija n. J. II, 1337

[14] Knjiga o Kosovu. rastko.rs

[15] Historija n. J. II, 1144

[16] Istorija s. n. IV-2, 90-1

[17] Istorija s. n. IV-2, 123

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]