Wełtawa

Wełtawa

Vltava

Kontynent	Europa
Państwo	Czechy
Rzeka
Długość	430 km
Źródło
Miejsce	Szumawa
Współrzędne	48°51′32″N 13°53′35″E
Ujście
Recypient	Łaba
Miejsce	Mielnik
Współrzędne	50°20′50″N 14°28′28″E
Położenie na mapie Czech źródło ujście

Statek turystyczny na Wełtawie, w Pradze

Praskie mosty nad Wełtawą

Praski staromiejski jaz na Wełtawie

Wełtawa (cz. Vltava^ⓘVltava, niem. Moldau) – najdłuższa rzeka w granicach Czech, lewy, największy dopływ Łaby. Długość – 435 km, powierzchnia zlewni – 28 tys. km².

Powstaje z połączenia Ciepłej (Teplá Vltava) i Zimnej Wełtawy (Studená Vltava), które mają źródła w Szumawie. Źródło Ciepłej Wełtawy znajduje się na wysokości ok. 1175 m n.p.m., u wschodnich podnóży szczytu Černá hora (1316 m n.p.m.), tuż pod głównym europejskim grzbietem wododziałowym. Oba cieki źródłowe łączą się w strefie mokradeł zwanych Mokrý luh (ok. 730 m n.p.m.), na terenie Parku Narodowego Szumawa, na południe od miejscowości Volary.

Rzeka początkowo płynie w kierunku południowo-wschodnim, by w okolicy miasta Vyšší Brod zmienić kierunek na północny. Wełtawa w górnym biegu przepływa przez Czeskie Budziejowice, a w dolnym biegu przez Pragę. Uchodzi do Łaby w okolicach miasta Mielnik. Wełtawa tradycyjnie jest uważana za dopływ Łaby, jednak z geograficznego punktu widzenia właściwe byłoby uznawanie Łaby za dopływ Wełtawy, ponieważ w miejscu połączenia tych rzek Wełtawa ma większy przepływ; również długość Wełtawy liczona od źródeł do miejsca połączenia jest większa od analogicznej długości Łaby. Wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej (kilka sztucznych jezior i hydroelektrowni, największe Lipno) i żeglugi. Pierwotnie Wełtawa była żeglowna na odcinku do Czeskich Budziejowic, jednakże w trakcie budowy kaskady dziewięciu zapór na rzece w latach pięćdziesiątych XX w. powstały zapory Slapy (w 1954 r.) i Orlík (w 1966 r.), na których nie wybudowano śluz. Obecnie rozważana jest budowa tam dużych podnośni. Na zaporze Orlík przewidziano dla niej miejsce podczas budowy, ale jej nie wykonano i uruchomiono tylko wyciąg dla niewielkich łodzi. Wełtawa jest więc żeglowna na długości 80 km w dolnym biegu (do zapory Slapy), następnie od zbiornika Slapy do zapory Orlík (na tym odcinku znajduje się zapora Kamýk, wyposażona w śluzę) oraz od zbiornika Orlík do Czeskich Budziejowic, który to odcinek udrożniono w maju 2017 r. po wybudowaniu jednej brakującej śluzy – obecnie są na nim cztery.

Jeden ze swoich poematów symfonicznych poświęcił rzece Bedřich Smetana.

Obszar dorzecza Wełtawy

Główne dopływy:

• Lužnice (prawy)
• Otava (lewy)
• Sázava (prawy)
• Berounka (lewy)

Miasta nad Wełtawą:

• Český Krumlov
• Czeskie Budziejowice

• Hluboká nad Vltavou
• Týn nad Vltavou
• Praga z dzielnicami Zbraslav i Chuchle
• Kralupy nad Vltavou