Toxoplasma gondii
| |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Supergrupa | |||||
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
Toxoplasma gondii | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Toxoplasma gondii Nicolle & Manceaux, 1908 | |||||
| |||||
Toxoplasma gondii – gatunek chorobotwórczego pierwotniaka z rodzaju Toxoplasma wywołującego u zwierząt toksoplazmozę, która u człowieka wywołuje chorobę odzwierzęcą (zoonozę).
Trofozoit jest kształtu półksiężycowatego o długości około 4–6 μm, szerokości 2–3 μm. Jeden z końców jest szerszy i zaokrąglony, drugi zaostrzony. Jądro komórkowe występuje bliżej zaokrąglonego końca, w pobliżu ostrego końca zlokalizowana jest wodniczka.
T. gondii jest pasożytem kosmopolitycznym. Występuje u około 200 gatunków ptaków i ssaków, ale żywicielem ostatecznym są kotowate, w których przewodzie pokarmowym pasożyt rozmnaża się płciowo tworząc oocysty[2]. Oocysty są wydalane z odchodami i zjadane przypadkowo przez inne zwierzęta, w tym gryzonie. Wtedy pasożyt tworzy cysty w różnych narządach, między innymi w układzie nerwowym. Cykl życiowy pasożyta zamyka się, gdy zakażone zwierzę (szczur lub mysz) zostanie zjedzone przez kota. T. gondii wpływa na zachowanie żywiciela, między innymi powodując, że gryzonie przestają się bać zapachu kota[3][4]. Zmiany w zachowaniu utrzymują się nawet po wytępieniu pasożyta (poniżej 200 komórek w mózgu żywiciela), co może sugerować, że T. gondii powoduje trwałe zmiany w strukturze mózgu[5].
Zarażenie toksoplazmozą u ludzi odbywa się drogą bezpośrednią np. przez zjedzenie brudnych warzyw zawierających cysty lub pośrednią przez zjedzenie niedogotowanego mięsa, możliwe jest także przekazanie zakażenia z kobiety na płód przez łożysko, bądź w wyniku kontaktu z odchodami kota który jest nosicielem.
Badania przeprowadzone w 2015 roku przez Jaroslava Flegra potwierdziły, iż osoby zakażone toksoplazmozą przejawiają większą skłonność do działań impulsywnych i ryzykownych zachowań. Potwierdzono również związek występowania toksoplazmozy u ludzi z większą podatnością na różnego rodzaju uzależniania (zażywanie narkotyków, spożywanie alkoholu itp.)[6].
Profilina należąca do Toxoplasma gondii jest jedynym odkrytym PAMP należącym do pierwotniaków, wykrywanym przez mysie receptory toll-podobne[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sina M. Adl, Alastair G. B. Simpson i in. The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists. „Journal of Eukaryotic Microbiology”. 52 (5), s. 399–451, 2005. International Society of Protistologists. DOI: 10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x. (ang.).
- ↑ a b Norman D. Levine. Taxonomy of Toxoplasma. „Journal of Eukaryotic Microbiology”. 24 (1), s. 36–41, 2007. DOI: 10.1111/j.1550-7408.1977.tb05278.x. (ang.).
- ↑ Berdoy i in. Fatal attraction in rats infected with Toxoplasma gondii Proc Biol Sci. 2000
- ↑ A. Vyas, SK. Kim, N. Giacomini, JC. Boothroyd i inni. Behavioral changes induced by Toxoplasma infection of rodents are highly specific to aversion of cat odors. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 104 (15), s. 6442-7, kwiecień 2007. DOI: 10.1073/pnas.0608310104. PMID: 17404235.
- ↑ WM. Ingram i inni, Mice infected with low-virulence strains of Toxoplasma gondii lose their innate aversion to cat urine, even after extensive parasite clearance, „PLOS One”, 8 (9), 2013, e75246, DOI: 10.1371/journal.pone.0075246.
- ↑ Bill Sullivan, Więcej niż DNA. Geny, drobnoustroje i osobliwe moce, decydujące o tym, jacy jesteśmy., Warszawa 2020, s. 103, ISBN 978-83-8053-613-5.
- ↑ Szczepan Józefowski: Immunoregulacja w chorobach zakaźnych. W: Krzysztof Bryniarski (pod red.): Immunologia. Wrocław: edra, 2017, s. 120. ISBN 978-83-65625-62-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Furmaga: Choroby pasożytnicze zwierząt domowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983. ISBN 83-09-00671-3.