Sławików
50°11′03″N 18°12′57″E/50,184167 18,215833| wieś | |
 Pałac w Sławikowie (2024) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2014[2]) |
420 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
47-417[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SRC |
| SIMC |
0220960 |
Położenie na mapie gminy Rudnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
| 50°11′03″N 18°12′57″E/50,184167 18,215833[1]
| |
Sławików (niem. Bergkirch[4]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik. Sławików jest położony w północno-wschodniej części gminy. Ma powierzchnię 6 km²[4] oraz prawie pięciuset mieszkańców[4].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]
Nazwa pochodzi od polskiej nazwy sławy - określającej dużą popularność oraz rozgłos[5]. Niektórzy badacze zaliczają nazwę do grupy nazw patronimicznych wywodząc ją od imienia założyciela lub właściciela Sławika[4].
Niemiecki geograf oraz językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia wcześniejszą od niemieckiej nazwę miejscowości w obecnej polskiej formie "Slawików" podając jej znaczenie jako "Beruhmter Ort" czyli w tłumaczeniu "Sławna miejscowość"[5]. Niemcy fonetycznie zgermanizowali nazwę miejscowości na "Slawikau"[5] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Ze względu na słowiańskie pochodzenie w okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936-1945 nazistowska administracja III Rzeszy zmieniła zgermanizowaną nazwę miejscowości na nową, całkowicie niemiecką Bergkirch[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prawdopodobnie jedna z najstarszych miejscowości na ziemi raciborskiej[6]. Pierwszy raz wieś jest wzmiankowana w łacińskim dokumencie z 1223 roku jako Slavicovo[4][6]. W 1657 roku powstał tutaj drewniany kościół, który został przeniesiony w latach 1849-1850 do Zabełkowa (spłonął tam w 1976 r.). W latach 1842–1846 powstał nowy murowany kościół
W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]W 2016 roku w Sławikowie ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosiła 15,06, co uplasowało wieś poniżej średniej w gminie (16,95). Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 69,74 (średnia w gminie – 66,90), a w wieku poprodukcyjnym – 14,66 (średnia w gminie – 16,25). Stosunek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym do mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 21% (średnia w gminie – 24%). Mediana wieku mieszkańców wynosi 43 lat (średnia w gminie - 47,11)[7].
| Rok | Liczba ludności | Gęstość zaludnienia (os./km²) |
|---|---|---|
| 2004 | 474[8] | 79,0 |
| 2011 | 435[9] | 72,5 |
| 2016 | 423[10] | 70,5 |
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Przy ul. Parkowej znajdują się wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków (A/746/2021[11]) ruiny pałacu wybudowanego w stylu eklektycznym na rzucie prostokąta, przebudowanego w 1865 r., którego frontowa elewacja ma 62 metry, a także ruiny oranżerii[6][12]. Na terenie parku znajduje się również mauzoleum, a także spichlerz, który zbudowany z cegły na przełomie XVIII/XIX wieku, prostokątny z dachem naczułkowym, dwukondygnacyjny[6].
Przy ul. Parkowej (nr 48) stoi wpisany do rejestru zabytków (nr rej. A/628/2020[13]) kościół parafialny pw. św. Jerzego, który został wzniesiony w latach 1842–1846, w stylu neogotyckim. Wokół kościoła znajdują się wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków (A/OP-616/59) cztery murowane późnoklasycystyczne kaplice z połowy XIX wieku[6][12].
Przy ul. Słowackiego stoi krzyż kamienny z postacią Chrystusa na postumencie z niszą, w której stoi figura Matki Boskiej Bolesnej. Krzyż pochodzi z początków XX wieku[12].
| Nr ewidencyjny | Obiekt | Forma ochrony | Adres |
|---|---|---|---|
| A/628/2020[13] | Kościół parafialny świętego Jerzego, z 1846 roku, projekt J. Linke, murowany | wpis do woj. rej. zabytków | ul. Parkowa |
| A/OP-616/59 | Cztery kaplice cmentarne z około połowy XIX wieku, murowane | wpis do woj. rej. zabytków | ul. Parkowa 19a |
| A/746/2021 | Pałac i park krajobrazowy | wpis do woj. rej. zabytków | ul. Parkowa |
W Sławikowie znajdują się cztery stanowiska archeologiczne wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków[15]. Oprócz tego jest również jedno stanowisko niewpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków, gdzie znaleziono ślady osadnicze z pradziejów oraz XIII-XIX wieku[16].
Kultura
[edytuj | edytuj kod]W ostatnie dzień karnawału po wsi chodzą przebierańcy z niedźwiedziem, zwyczaj zwany jest wodzeniem bera. W skład korowodu, oprócz niedźwiedzia, wchodzą diabły, baba, lekarz, policjant i trzech grajków (wśród instrumentów są tzw. diabelskie skrzypce)[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124421
- ↑ BIP Gminy Rudnik: dokument 'Sławików' [online], bip.gmina-rudnik.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-12].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1177 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005, s. 30. ISBN 83-89802-09-0.
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 74, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ a b c d e f Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 16.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 16.
- ↑ Urząd Gminy Rudnik: Gmina w liczbach – Gmina Rudnik. [dostęp 2008-09-30]. (pol.).
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rudnik. 2011, s. 12.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 10.
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków województwa śląskiego w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 5 lutego 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-02-05]
- ↑ a b c Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 40.
- ↑ a b Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 29 kwietnia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-04-29]
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 17-19.
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 20-21.
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 41.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Historia Sławikowa
- Sławików, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 780.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Kolonia wsi | |
| Przysiółki wsi |
_COA.svg)