Rusiec (województwo łódzkie)

Rusiec
	wieś
	; Rusiec, ul. Wieluńska, Urząd Gminy i szkoła podstawowa
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	bełchatowski
Gmina	Rusiec
Liczba ludności (31.03.2021)	1638
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	97-438
Tablice rejestracyjne	EBE
SIMC	0711860
	Położenie na mapie gminy Rusiec Rusiec
	Położenie na mapie Polski Rusiec
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Rusiec
	Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego Rusiec
	51°19′30″N 18°59′31″E/51,325000 18,991944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2021-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Rusiec (dawne miasto) – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Rusiec^[4]^[5]. Siedziba gminy Rusiec.

W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie sieradzkim.

Rusiec uzyskał lokację miejską przed 1609 rokiem, zdegradowany w 1741 roku^[6].

W 1943 Niemcy wprowadzili nazwę okupacyjną Rustitz^[7].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Rusiec^[4]^[5]
części wsi	Gidze, Kamionna, Kliny, Koszary, Krasowa, Łęg, Maliniec, Okręg, Orzeł, Rusiec-Cegielnia, Rusiec-Kolonia, Zolowy, Żary

Toponimia

Nazwa miejscowości pochodzi od rudej gleby, rusej, pierwszy raz wzmiankowana w 1389 jako Ruszyecz. W 1483 Russyecz, a w XVI wieku Rusyecz albo Ruszczs^[8].

Historia

Rusiec w zachowanych źródłach pisanych odnotowano po raz pierwszy w 1386 r. (jako Russzyecz), przy okazji nadania przez króla Władysława Jagiełłę tej wsi oraz innych posiadłości na terenie Wielkopolski Sędziwojowi Pałuce z Szubina, wojewodzie kaliskiemu i staroście łęczyckiemu. Praktycznie aż do 1864 r. miejscowość pozostawała w rękach prywatnych, chociaż dość często zmieniali się jej właściciele. W 1452 r. z rąk Borka z Ruśca trafiła ona na kilkanaście lat w posiadanie znanego rodu Koniecpolskich, zakupiona przez ówczesnego kanclerza Królestwa Polskiego Jana Koniecpolskiego, który już w 1467 r. zbył ją na rzecz Jana Zaremby (Zaręby) z Kalinowej^[9]. Po 1555 r. Rusiec trafił we władanie Toporczyków Korycińskich, którzy utrzymywali się tutaj do roku 1569. W XVII w. właścicielami majętności zostali ponownie Koniecpolscy (w latach 1603–1676), a następnie trafiła ona w ręce Walewskich. Po roku 1864 Rusiec został wsią rządową^[10].

Miejscowa parafia została erygowana, na prośbę miejscowego dziedzica i kasztelana sieradzkiego Jana Koniecpolskiego, dopiero 8 grudnia 1643 r. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Macieja Łubieńskiego. Do tego czasu Rusiec należał do parafii w Restarzewie, znajdującej się w dekanacie szadkowskim archidiakonu uniejowskiego^[9].

Niekiedy Rusiec bywa odnotowany w części opracowań jako wieś, a następnie miasteczko o nazwie Toporów (w posiadaniu Starżów Toporczyków), chociaż ta wersja nie znajduje potwierdzenia źródłowego, podobnie jak przypisywania przynależność miejscowości w latach 1555–1596 do Zebrzydowskich, herbu Radwan^[9].

W II poł. XVI wieku Korycińscy, wznieśli tutaj obronny murowany dwór wieżowy (porównywany niekiedy formalnie do nieco starszej, królewskiej siedziby Zygmunta Starego w Piotrkowie Trybunalskim), przy którym, po 1603 r., prowadził najprawdopodobniej jakieś prace również wojewoda Aleksander Koniecpolski. Obiekt został rozebrany w 1911 r., a stał w miejscu obecnego placu Włodzimierza Kałuziaka^[9]. Materiał z baszty wykorzystany został do budowy murowanego ogrodzenia wokół kościoła.

W Ruścu urodził się 12 listopada 1894 r. w rodzinie miejscowego organisty Edmund Krysiak. W 1918 r. jako „Sokół” był zastępcą dowódcy kompanii POW liczącej 150 żołnierzy. W 1920 r. walczył w szeregach 26 pp. przeciwko bolszewikom, został ciężko ranny. Po wojnie na stanowisku kierownika szkoły pracował do 1939 r. w Dąbrowie Górniczej. Został osadzony przez Niemców w Mauthausen, gdzie zmarł 31 sierpnia 1945 r.^{[potrzebny przypis]}

W latach 1988–1990 w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Ruścu, jako wikariusz pracował kardynał Konrad Krajewski^[11]^[12].

Położenie

Rusiec położony jest w centralnej Polsce, w pasie Nizin Środkowopolskich, makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej, mezoregionalnie Wyżyny Wieluńskiej i Kotliny Szczercowskiej. Leży w zachodniej części powiatu bełchatowskiego, w dorzeczu rzeki Nieciecz i Krasówki^{[potrzebny przypis]}.

Bezpośrednio graniczy z powiatem wieluńskim, łaskim i pajęczańskim.

Położona jest na szlaku 74 Wieluń – Kielce.

Ogólna powierzchnia gminy Rusiec wynosi 9897,08 ha. Grunty orne zajmują powierzchnię 5100 ha, co stanowi 51% ogólnej powierzchni gminy.

W Gminie Rusiec znajduje się stacja przeładunkowa magistrali węglowej z Dąbrowy Górniczej i Katowic do Gdyni, o możliwościach przeładunkowych 200 t/dobę^{[potrzebny przypis]}.

Odległość gminy od wielkomiejskich ośrodków przemysłowych i regionalnych ośrodków wzrostu wynosi: od Warszawy – 190 km, od Wrocławia 150 km, od Łodzi – 80 km, od Częstochowy – 70 km, od Wielunia – 35 km, od Bełchatowa – 30 km^[13].

Gmina charakteryzuje się dobrym stopniem skomunikowania się z resztą kraju, jak i najbliższymi aglomeracjami oraz ośrodkami miejskimi^{[potrzebny przypis]}.

Zabytki

Neogotycki kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z 1912 r.

Kultura

Gminny Ośrodek Kultury w Ruścu
Gminna Biblioteka Publiczna w Ruścu
Amatorska Orkiestra Dęta im. K. Namysłowskiego w Ruścu^[14]

Zobacz też

Rusiec Łódzki – stacja kolejowa

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118503
↑ NSP 2021 Ludność
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1100 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 66–67.
↑ [Vgl. „Anordnung über Ortsnamenänderung im Reichsgau Wartheland, Nr.62" vom 18. Mai 1943].
↑ Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo, Wrocław 1984, s. 200.
↑ ^a ^b ^c ^d Rys historyczny. Urząd Gminy. [dostęp 2024-01-23]. (pol.).
↑ Parafia Rusiec - Historia [online], parafiarusiec.pl [dostęp 2023-02-05] .
↑ Nomina dell’Elemosiniere di Sua Santità. press.vatican.va, 2013-08-03. [dostęp 2024-01-23]. (wł.).
↑ Informacje o Konradzie Krajewskim na stronie księdza Bogdana Dziwosza. dziwoszbogdan.republika.pl. [dostęp 2024-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-25)].
↑ Mapa targeo
↑ Strona Orkiestry.

Linki zewnętrzne

Gmina Rusiec
Parafia Rusiec. parafiarusiec.kom.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
Hetman Rusiec
Dwór obronny w Ruścu na stronie Zamki i pałace województwa łódzkiego
Amatorska Orkiestra Dęta im. K. Namysłowskiego w Ruścu
Rusiec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 24 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118503

[2] NSP 2021 Ludność

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1100 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[Dz.U._29/2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[6] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 66–67.

[7] [Vgl. „Anordnung über Ortsnamenänderung im Reichsgau Wartheland, Nr.62" vom 18. Mai 1943].

[8] Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo, Wrocław 1984, s. 200.

[Zaręba-9] Rys historyczny. Urząd Gminy. [dostęp 2024-01-23]. (pol.).

[10] Parafia Rusiec - Historia [online], parafiarusiec.pl [dostęp 2023-02-05] .

[11] Nomina dell’Elemosiniere di Sua Santità. press.vatican.va, 2013-08-03. [dostęp 2024-01-23]. (wł.).

[12] Informacje o Konradzie Krajewskim na stronie księdza Bogdana Dziwosza. dziwoszbogdan.republika.pl. [dostęp 2024-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-25)].

[13] Mapa targeo

[14] Strona Orkiestry.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Wsie	Aleksandrów Andrzejów Annolesie Antonina Bolesławów Dąbrowa Dąbrowa Rusiecka Dębina Dęby Wolskie Dęby Wolskie-Kolonia Fajnów Jastrzębice Koch Korablew Kurówek Prądzewski Kuźnica Leśniaki Mierzynów Nowa Wola Pawłów Prądzew Rusiec Wincentów Wola Wiązowa Zagrodniki Zakurowie Zalasy
Kolonia	Dąbrówki Kobylańskie
Integralne części wsi	Błaś Bykowiec Cieciułów Folwark Gidze Grzybów Janów Kamionna Kąty Kliny Kontrewers Kopaniny Koszary Krasowa Kresy (Dęby Wolskie-Kolonia) Kresy (Zakurowie) Księżaki Łęg Lesiska Łęg Magdalena Maliniec Nosidła Okręg Orzeł Podłączka Podosuch Pomorze Porąbki Rusiec-Cegielnia Rusiec-Kolonia Salomejów Sówki Stanisławów Widogoszcz Zolowy Żary