Przemysł chemiczny
Przemysł chemiczny – jedna z kluczowych gałęzi przemysłu przetwórczego obejmująca:
- przemysł chemii organicznej – wytwarza produkty na bazie węglowodorów, drewna, kauczku, tłuszczów oraz innych substancji organicznych[1],
- przemysł chemii nieorganicznej – produkty wytarzane są na bazie substancji nieorganicznych, np. minerałów i rud.
Przemysł chemiczny można podzielić ze względu na tonaż produkcji na[2]:
- tzw. wielką chemię – nazwa odnosi się do wielkości produkcji rzędu milionów ton rocznie; do wielkiej chemii zalicza się produkcję nawozów, paliw, tworzyw sztucznych (głównie plastyfikatorów) oraz gazów przemysłowych[3];
- chemię małotonażową – produkcja w mniejszej skali – dziesiątki ton; sektor ten obejmuje głównie chemię o dużej wartości dodanej oraz droższą w produkcji np. leki, kosmetyki, środki czystości;
- przetwórstwo chemiczne – przetwarzanie gotowych półproduktów: mieszaniem, pakowaniem, obróbką termiczną i in.
Przemysł chemiczny charakteryzuje się wysoką kapitałochłonnością i niską pracochłonnością, ze względu na to, że większość operacji jest zautomatyzowana. Jest to także gałąź przemysłu, która cechuje się dużymi inwestycjami w technologie innowacyjne. W 2013 r. w innowacje w przemyśle chemicznym zainwestowano w UE 18,6 miliarda euro[4]. Grupę krajów o najbardziej rozwiniętym przemyśle chemicznym tworzą: Japonia, USA, Kanada, Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Rosja, Ukraina, Włochy, Brazylia, Wenezuela i kraje w rejonie Zatoki Perskiej[5].
Przemysł chemiczny w Polsce
[edytuj | edytuj kod]
Podział polskiego przemysłu chemicznego ze względu na rodzaj produkowanych wyrobów:
- przemysł koksowniczy[6][7][8] (m.in. w Bytomiu, Zdzieszowicach, Wałbrzychu, Zabrzu (Koksownia Jadwiga), Radlinie (Koksownia Radlin), Czerwionce-Leszczynach (Koksownia Dębieńsko), Dąbrowie Górniczej oraz w hutach: w Dąbrowie Górniczej, w Krakowie, w Częstochowie),
- przemysł petrochemiczny[9][10] (PKN Orlen, w tym rafinerie w Płocku, Jedliczu, Trzebini; Grupa Lotos, w tym rafinerie w Gdańsku, Czechowicach, Jaśle),
- przemysł sodowy (CIECH Soda Polska S.A., w tym zakłady w Inowrocławiu i Janikowie)[11],
- przemysł kwasu siarkowego (m.in. KGHM Polska Miedź, Grupa Azoty Police, Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław S.A.),
- przemysł nawozów sztucznych[12][13] (m.in. Grupa Azoty, w tym zakłady w Puławach[14], Policach, Tarnowie-Mościcach, Kędzierzynie-Koźlu, Chorzowie, Gdańsku[15], Grzybowie[16]; Anwil S.A. we Włocławku; Zakłady Chemiczne „Alwernia” S.A. w Alwerni; Zakłady Chemiczne "Siarkopol" w Tarnobrzegu; LUVENA S.A. w Luboniu; Fosfan S.A. w Szczecinie),
- przemysł produkcji i przetwórstwa tworzyw sztucznych[17][18] (m.in. przedsiębiorstwa Basell Orlen Polyolefins Sp. z o.o.[19], Grupa Azoty[20], Anwil S.A.[21], Synthos S.A.[22], CIECH Sarzyna S.A.)[23],
- przemysł włókien sztucznych i syntetycznych (w zakładach Toruniu, Gorzowie Wielkopolskim, Tomaszowie Mazowieckim i Sochaczewie),
- przemysł farb i lakierów[24][25][26] (m.in. zakłady produkcyjne w Cieszynie, Dębicy, Wrocławiu, Włocławku, Chorzowie i Pilawie),
- przemysł farmaceutyczny[27][28] (m.in. zakłady farmaceutyczne w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Kutnie, Starogardzie Gdańskim, Jeleniej Górze, Pabianicach, Łodzi, Grodzisku Mazowieckim i Rzeszowie),
- przemysł środków czystości,
- przemysł środków ochrony roślin[29].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie: Analiza sytuacji rynkowej dla działalności gospodarczej na obszarze województwa zachodniopomorskiego dla branży chemicznej. Gdańsk: 2011, s. 11.
- ↑ Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie: Analiza sytuacji rynkowej dla działalności gospodarczej na obszarze województwa zachodniopomorskiego dla branży chemicznej. Gdańsk: 2011, s. 4.
- ↑ Elżbieta Megiel: Chemia stosowana, odpady i zarządzanie chemikaliami. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ CEFIC: European Chemical Industry Facts and Figures Report. 2014, s. 38.
- ↑ Micheal McCoy: Facts & Figures of the Chemical Industry, Chemical & Engineering News. s. 35–72.
- ↑ Halina Machowska: Przemysł koksowniczy w aspekcie ochrony środowiska. 2011. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Andrzej Warzecha, Małgorzata Nocuń-Bąk, Gerard Gałeczka: Koksownictwo polskie na tle światowego przemysłu koksowniczego. 2008. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Anna Biedrzycka: 50% rynku Europy Zachodniej dla Polski? Koksowe divide et impera. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Polska chce rozbudować przemysł petrochemiczny. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)].
- ↑ Andrzej Szczęśniak: Sektor rafineryjny 2012. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Stowarzyszenie Przemysłu Wapienniczego: Przemysł. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Dariusz Malinowski: Nawozy z przyszłością. Czy polska chemia nadąża?. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-19)].
- ↑ Przemysł nawozowy kluczowy dla rozwoju rolnictwa. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)].
- ↑ Hubert Kamola: Nowy nawóz z „PUŁAW”. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Mirosław Jan Turzyński: „Fosfory” wyprodukują nawozy z odpadów. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Paweł Jarczewski: Rola Siarkopolu w Grupie Azoty. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-19)].
- ↑ Przemysł tworzyw sztucznych w Polsce 2013. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-19)].
- ↑ Dariusz Malinowski: Co słychać w polskiej branży tworzyw sztucznych?. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Basell Orlen. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Tworzywa sztuczne w Grupie Azoty. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-19)].
- ↑ Tworzywa sztuczne w Anwil S.A.. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Produkty Synthos S.A.. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-19)].
- ↑ Ogólna charakterystyka technologii otrzymywania żywic epoksydowych podstawowych w Ciech Sarzyna. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Rynek farb i lakierów wart jest 2 mld zł. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)].
- ↑ Farby i lakiery na polskim rynku. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-14)].
- ↑ Światowy rynek farb – wielka dziesiątka. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Co drugi kupowany w Polsce lek pochodzi z fabryk krajowych. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Biuro Komunikacji Społecznej: Polski przemysł farmaceutyczny. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-25)].
- ↑ Środki ochrony roślin: rynek w cieniu pogody. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Analiza sytuacji rynkowej dla działalności gospodarczej na obszarze województwa zachodniopomorskiego dla branży chemicznej, Gdańsk 2011, s. 4,11.
- CEFIC, European Chemical Industry Facts and Figures Report 2014, s. 38.
- Micheal McCoy, Facts & Figures of the Chemical Industry, Chemical & Engineering News, s. 35–72.