Order Karola XIII

Order Karola XIII
Carl XIII:s orden

Awers
Awers (szkic jednej z wersji orderu)
Baretka
Ustanowiono	27 maja 1811

Order Karola XIII (szw. Carl XIII:s orden) – order domowy dynastii panującej w Szwecji przeznaczony dla wolnomularzy oraz nielicznych kawalerów honorowych.

Historia

Karol XIII ze swym orderem na szyi

Order został ustanowiony 27 maja 1811 przez ostatniego monarchę szwedzkiego z dynastii Holstein-Gottorp, Karola XIII, który od wczesnej młodości pasjonował się różnymi tajnymi stowarzyszeniami, jak wolnomularstwo, różokrzyżowcy i iluminaci. Odznaczenie, nie należące do systemu stworzonego przez Fryderyka I, jest nadawane tylko posiadaczom najwyższego stopnia i wysokich urzędów w wolnomularstwie "by uczcić cnoty, których nie wymieniają żadne przepisy i o których rzadko coś wie społeczeństwo". Order może posiadać tylko 30 szwedzkich kawalerów, 27 świeckich i 3 duchownych, którzy osiągnęli 36. rok życia, i najwyżej 7 cudzoziemskich kawalerów. Na czele Orderu stoi zawsze panujący monarcha jako wielki mistrz, królewicze szwedzcy uzyskują go poprzez narodziny. Jako niepaństwowe odznaczenie za zasługi Order Karola XIII uniknął kasacji orderów szwedzkich z 1974 i nadal jest nadawany obywatelom szwedzkim. Z cudzoziemców otrzymał go m.in. Edward Windsor, książę Kentu, wielki mistrz masonerii brytyjskiej. Ostatnim królem szwedzkim który go nosił był Gustaw V, na fotografiach następnych dwóch władców szwedzkich order nie występuje.

Insygnia

Insygnia jednoklasowego orderu to tzw. krzyż templariuszy emaliowany na czerwono, zawieszony na złotej koronie królewskiej, który w białym medalionie środkowym posiada spleciony z dwóch liter C monogram królewski C XIII. Jest noszony na szyi na czerwonej wstążce, noszony na piersi czerwony krzyż templariuszy ("gwiazda orderowa") nie posiada medalionu środkowego.

Bibliografia

• Allgemeines Handbuch der Freimaurerei, I – II, Leipzig 1900.
• H. J. S. Kleberg, Kungl.Svenska Riddarordnarna, Stockholm i Malmö 1935.
• Kungliga Karl XIII Orden, [w:] N. Wójtowicz, Masoneria. Mały słownik, Warszawa 2006, s.212.