Notyst Dolny

Notyst Dolny

osada
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Strefa numeracyjna	89
Tablice rejestracyjne	NMR
SIMC	0483352
Położenie na mapie gminy wiejskiej Mrągowo Notyst Dolny
Położenie na mapie Polski Notyst Dolny
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Notyst Dolny
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego Notyst Dolny
53°53′21″N 21°27′26″E

Notyst Dolny (niem. Nieder Notisten) – osada w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Notyst Mały. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Historia

Osada powstała jako wybudowanie w obrębie wsi Notyst Wielki około 1800 roku. W 1838 r. był to dwór na prawie chełmińskim, obejmujący 6 domów z 39 mieszkańcami. W 1904 r. dwór obejmował 33 włók. W 1907 r. Notyst Wielki i Notyst Dolny stanowiły jeden majątek o powierzchni 492,17 ha, którego właścicielami byli M. Enoch i A. Brunn (dwór jednak był w Notyście Dolnym). W majątku istniały: gorzelnia, młyn wodny i wiatrak, zajmowano się hodowlą koni i bydła.

Po 1945 r. utworzono tu PGR. Pałac nie został zniszczony podczas wojny, ale później Armia Czerwona najpierw zniszczyła ściany i dach, potem pałac został rozgrabiony przez żołnierzy i ludność. Po wojnie obiekt stał się mieniem państwowym. Odnowione zostały elewacje, w których były dziury po pociskach i stał się siedzibą PGR. Pomieszczenia na poddaszu wykorzystywane były jako mieszkania komunalne dla pracowników.

W 1973 r. do sołectwa Notyst Mały należały także: Notyst Dolny i Notyst Wielki. Pod koniec XX w. zrujnowany pałac został kupiony przez prywatnego inwestora i zaczęto go remontować.

Bibliografia

• Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str.
• Katarzyna Enerlich, Mazurski Notyst z ruinami wspaniałego pałacu (2012)