Milorad Ulemek
| Data i miejsce urodzenia |
1965 lub 1968 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
żołnierz |
Milorad Ulemek (cyr. Милорад Улемек, ur. 1965[1] lub 1968[2] w Belgradzie[1][3]), znany również jako Milorad Luković (Милорад Луковић), pseudonim „Legija” – dowódca Specjalnej Jednostki Operacyjnej, podlegającej ministerstwu spraw wewnętrznych Serbii, skazany na kary pozbawienia wolności za przeprowadzenie zamachu na prezydenta Serbii Ivana Stambolicia w 2000 roku i premiera Serbii Zorana Đinđicia w 2003 roku.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jego rodzina pochodzi z Chorwacji. W połowie lat 80. udał się do Francji, gdzie wstąpił do Legii Cudzoziemskiej. Podczas swojej siedmioletniej służby walczył między innymi w Czadzie, Libii, Libanie, Gujanie Francuskiej. W 1992 roku wrócił do Jugosławii. Wstąpił do Serbskiej Straży Ochotniczej (tzw. Tygrysów Arkana). Walczył w Chorwacji oraz Bośni i Hercegowinie. Po rozwiązaniu Serbskiej Straży Ochotniczej został przeniesiony do Specjalnej Jednostki Operacyjnej (serb. Jedinica za specijalne operacije; JSO), zwanej również Czerwonymi beretami. Na początku 1999 roku został dowódcą JSO. Jako dowódca JSO brał udział w wojnie w Kosowie[1].
W latach 90. XX wieku brał udział w licznych morderstwach i porwaniach[4]. W 2000 roku JSO dokonało porwania i morderstwa prezydenta Serbii Ivana Stambolicia[3]. Ciało Stambolicia odnaleziono 28 marca 2003 roku. W październiku 1999 roku JSO próbowało również zamordować Vuka Draškovicia. Podczas strzelaniny JSO zraniło Draškovicia oraz zastrzeliło czterech współpracowników polityka[5]. Morderstwa Stambolicia i Draškovicia miały być zlecone przez Miloševicia[6].
Podczas masowych protestów społecznych w 2000 roku przeciwko prezydentowi Federacyjnej Republiki Jugosławii Slobodanowi Miloševiciowi jako dowódca Czerwonych zawarł porozumienie z politykami opozycji i nie rozkazał JSO zaatakowania uczestników protestów. Po demokratyzacji kraju kontynuował działalność przestępczą[7]. W kwietniu 2001 roku został odwołany ze stanowiska dowódcy JSO. Według „Večernje novosti” dwa miesiące później przeprowadził się z rodziną do Republiki Serbskiej[1]. Po 2000 roku podejrzewano go o tworzenie gangu zwanego grupą Zemun[3].
Jest on pomysłodawcą przeprowadzenia zamachu na premiera Serbii Zorana Đinđicia[8]. Premier Serbii zginął 12 marca 2003 roku, postrzelony przez Zvezdana Jovanovicia[1]. Zdaniem rządu Đinđicia, premier zginął, ponieważ zdecydował się walczyć z przestępczością zorganizowaną[3]. Po śmierci Đinđicia serbskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wydało międzynarodowy nakaz aresztowania Ulemka[1]. Pomysłodawca zamachu ukrywał się przez 14 miesięcy. 2 maja 2004 roku dobrowolnie się ujawnił i oddał w ręce policji[9].
W kwietniu 2005 roku Ulemek został skazany na karę 40 lat więzienia za uprowadzenie i zamordowanie Ivana Stambolicia oraz nieudany zamach na Vuka Draškovicia[10][5].
Proces Ulemka i innych uczestników zamachu na Đinđicia rozpoczął się w grudniu 2004 roku. W sumie oskarżono ponad 40 osób[11]. 23 maja 2007 roku Ulemek oraz Jovanović zostali skazani na czterdzieści lat pozbawienia wolności. Pozostali uczestnicy zamachu otrzymali mniejsze wyroki[10]. Po skazaniu zamachowców władze Serbii zmieniły politykę na rzecz aktywnej walki z przestępczością zorganizowaną[11]. Po procesie Ulemek był przez większość Serbów postrzegany jako prawdziwy patriota i obrońca serbskości[12].
Jest żonaty i ma troje dzieci. Około 2004 roku przyjął nazwisko żony Luković[1]. Wydał powieść pt. Gvozdeni rov[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Biografija Milorada Lukovića (Ulemeka) - Legije. b92.com, 2004-05-02. [dostęp 2023-08-28]. (serb.).
- ↑ Gvozdeni rov. korisnaknjiga.com. [dostęp 2023-08-28]. (serb.).
- ↑ a b c d Profile: Milorad Lukovic. news.bbc.co.uk, 2004-05-03. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
- ↑ Milica Stojanovic: Serbian Security Unit Commander Refuses Court Questions About Curuvija Murder. balkaninsight.com, 2023-03-08. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
- ↑ a b Zamachowiec z Serbii skazany na 40 lat więzienia. wiadomosci.wp.pl, 2005-07-18. [dostęp 2023-08-28].
- ↑ Dawid Warszawski: Serbski proces stulecia - cena zbrodni. wyborcza.pl, 2007-05-24. [dostęp 2023-08-28].
- ↑ Milica Stojanovic: Mutiny in Serbia: How a State Security Unit’s Rebellion Went Unpunished. balkaninsight.com, 2021-11-09. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
- ↑ Milica Stojanovic: Death of a Premier: How Serbia’s Rotten System Enabled Zoran Djindjic’s Killers. balkaninsight.com, 2023-03-10. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
- ↑ Reljić 2004 ↓, s. 3.
- ↑ a b Jan Muś: Serbia/ Winni zabójstwa premiera skazani. psz.pl, 2007-05-23. [dostęp 2023-08-28].
- ↑ a b Koturovic i Knepper 2014 ↓, s. 318.
- ↑ a b Nowak-Bajcar 2009 ↓, s. 160.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leslie Benson: Jugosławia. Historia w zarysie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011. ISBN 978-83-233-3202-2.
- Sylwia Nowak-Bajcar: Pisarze wobec nacjonalizmu : dyskusje wokół postaw aktorów społecznych współczesnej serbskiej sceny literackiej. W: Maria Dąbrowska-Partyka (red.): Kultury słowiańskie między postkomunizmem a postmodernizmem: 1989-2004. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009. ISBN 978-83-233-2662-5.
- Darja Koturovic, Paul Knepper. Criminal Justice in Serbia: The Effectiveness of Addressing Drug Trafficking. „Revija za kriminalistiko in kriminologijo/Ljubljana”. 65 (4), 2014. (ang.).
- Dušan Reljić. Research Report A step backwards in Serbia. „Econstor”. 10, 2004. (ang.).