Mikołaj Aleksander

Mikołaj Aleksander
	; Mikołaj Aleksander, portret ścienny w monastyrze Negru Vodă w Câmpulung, Rumunia
	hospodar Wołoszczyzny
Okres	od 1352; do 1364
Poprzednik	Basarab I
Następca	Władysław I Samoderżec
	Dane biograficzne
Dynastia	Basarabów
Data śmierci	16 listopada 1364
Ojciec	Basarab I
Matka	Małgorzata
Dzieci	Władysław I Samoderżec,; Radu I,; Woisław,
Żona	Klara Dobokay
Dzieci	Elżbieta; Ana; Anca
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołaj Aleksander (rum. Nicolae Alexandru; zm. 16 listopada 1364) – hospodar wołoski w latach 1352–1364 z dynastii Basarabów.

Mikołaj Aleksander był synem uznawanego za pierwszego hospodara Wołoszczyzny Basaraba I i jego żony Małgorzaty. Już od 1343 współrządził ze swoim ojcem. Za swoją siedzibę obrał miasto Câmpulung. Dbał o rozwój gospodarczy kraju. Jego sukcesy, oznaczające umocnienie władzy centralnej (szedł tutaj w ślady swego ojca) powodowały wzrost opozycji możnych (wielu z nich po porażce w zmaganiach z księciem schroniło się w Siedmiogrodzie z uwagi na ówczesną niechęć wołosko-węgierską).

Rodzina

Mikołaj Aleksander był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa miał trzech synów: Władysława I (hospodar Wołoszczyzny w latach 1364–1377), Radu I (hospodar Wołoszczyzny w latach 1377–1383), Woisława (zmarł w 1366 roku). Z drugiego małżeństwa zawartego z Klarą Dobokay przyszły na świat córki - Elżbieta, poślubiona księciu opolskiemu i palatynowi węgierskiemu Władysławowi^[1], Anna wydana za cara Widynia Iwana Sracimira oraz Anca, zamężna za królem i cesarzem (carem) Serbii Stefanem Uroszem V.

Religia

Druga żona Mikołaja Aleksandra, pochodząca z Siedmiogrodu Klara Dobokay, była wyznania rzymskokatolickiego. Po zawarciu tego małżeństwa hospodar uznał zwierzchność biskupstwa siedmiogrodzkiego nad katolikami przebywającymi na obszarze Wołoszczyzny. Sam jednak po ukończeniu monastyru Negru Vodă w miejscowości Câmpulung (w którym został później pochowany), zwrócił się w 1359 roku do Bizancjum i ówczesnego patriarchy Konstantynopola Kaliksta I o ustanowienie metropolii prawosławnej na terytorium Wołoszczyzny. Kalikst I przychylił się do tej prośby, ustanawiając metropolię węgiersko-wołoską z siedzibą w Curtea de Argeș (lub według niektórych historyków w Câmpulung).

Literatura

J. Demel: Historia Rumunii. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, s. 97–98.
J. Rajman: Encyklopedia średniowiecza. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006, s. 653. ISBN 83-7435-263-9.

Przypisy

↑ Jerzy Sperka: Władysław książę opolski, wieluński, kujawski, dobrzyński, pan Rusi, palatyn Węgier i namiestnik Polski (1326/1330 - 8 lub 18 maja 1401). Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2016, s. 50. ISBN 978-83-7730-180-7.

[1] Jerzy Sperka: Władysław książę opolski, wieluński, kujawski, dobrzyński, pan Rusi, palatyn Węgier i namiestnik Polski (1326/1330 - 8 lub 18 maja 1401). Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2016, s. 50. ISBN 978-83-7730-180-7.

[1]

Hospodarowie wołoscy do 1715	Basarab I (ok. 1310–1352) Mikołaj Aleksander (1352–1364) Władysław I Samoderżec (ok. 1364–1377) Radu I (ok. 1377–1383) Dan I (ok. 1383–1386) Mircza I Stary (1386–1394) Wład I Uzurpator (1394–1397) Mircza I Stary (1397–1418) Michał I (1418–1420) Dan II (1420–1421) Radu II Praznaglava (1421) Dan II (1421–1423) Radu II Praznaglava (1423) Dan II (1423–1424) Radu II Praznaglava (1424–1426) Dan II (1426–1427) Radu II Praznaglava (1427) Dan II (1427–1431) Aleksander I Aldea (1431–1436) Wład II Diabeł (1436–1442) Mircza II (1442) Basarab II (1442–1443) Wład II Diabeł (1443–1447) Władysław II Dan (1447–1448) Wład III Palownik (1448) Władysław II Dan (1448–1456) Wład III Palownik (1456–1462) Radu III Piękny (1462–1473) Basarab III Stary (1473) Radu III Piękny (1473–1474) Basarab III Stary (1474) Radu III Piękny (1474) Basarab III Stary (1474) Radu III Piękny (1474–1475) Basarab III Stary (1475–1476) Wład III Palownik (1476) Basarab III Stary (1476–1477) Basarab IV (1477–1481) Mircza (1481) Wład IV Mnich (1481) Basarab IV (1481–1482) Wład IV Mnich (1482–1495) Radu IV Wielki (1495–1508) Mihnea I Zły (1508–1509) Mircza III (1509–1510) Wład V Młody (1510–1512) Neagoe Basarab V (1512–1521) Teodozjusz (1521–1522) Radu V (1522–1523) Władysław III (1523) Radu VI Bădica (1523–1524) Radu V (1524) Władysław III (1524) Radu V (1524–1525) Władysław III (1525) Radu V (1525–1529) Basarab VI (1529) Mojżesz (1529–1530) Wład VI Topielec (1530–1532) Wład VII Vintila (1532–1535) Radu VII Paisie (1535–1545) Mircza Pastuch (1545–1552) Radu VIII Eliasz (1552–1553) Mircza Pastuch (1553–1554) Patrascu Dobry (1554–1558) Mircza Pastuch (1558–1559) Piotr Młody (1559–1568) Aleksander II Mircza (1568–1574) Vintila (1574) Aleksander II Mircza (1574–1577) Mihnea II Poturczeniec (1577–1583) Piotr II Kolczyk (1583–1585) Mihnea II Poturczeniec (1585–1591) Stefan I Głuchy (1591–1592) Aleksander III Zły (1592–1593) Michał II Waleczny (1593–1600) Szymon Mohyła (1600–1601) Radu IX Mihnea (1601–1602) Szymon Mohyła (1602) Radu X Șerban (1602–1610) Gabriel Batory (1611) Radu IX Mihnea (1611) Radu X Șerban (1611) Radu IX Mihnea (1611–1616) Gabriel Mohyła (1616) (Mohyłowie) Aleksander IV Eliasz (1616–1618) Gabriel Mohyła (1618–1620) Radu IX Mihnea (1620–1623) Aleksander V Dziecię (1623–1627) Aleksander IV Eliasz (1627–1629) Leon Tomșa (1629–1632) Radu XI Eliasz (1632) Mateusz Basarab (1632–1654) Konstantyn I Șerban (1654–1658) Mihnea III (1658–1659) Jerzy I Ghica (1659–1660) Grzegorz I Jerzy Ghica (1660–1664) Radu XII Leon (1664–1669) Antoni Popescu (1669–1672) Grzegorz I Jerzy Ghica (1672–1673) Jerzy II Duca (1673–1678) Șerban Kantakuzen (1678–1688) Konstantyn II Brâncoveanu (1688–1714) Stefan II Kantakuzen (1714–1715)
Rządy Fanariotów (1715–1821)	Mikołaj Mavrocordat (1715–1716) okupacja habsburska (1716) Jan I Mavrocordat (1716–1719) Mikołaj Mavrocordat (1719–1730) Konstantyn III Mavrocordat (1730) Michał Racoviță (1730–1731) Konstantyn III Mavrocordat (1731–1733) Grzegorz II Ghica (1733–1735) Konstantyn Mavrocordat (1735–1741) Michał Racoviță (1741–1744) Konstantyn III Mavrocordat (1744–1748) 121 Grzegorz Ghica II (1748–1752) Mateusz Ghica (1752–1753) Konstantyn IV Racoviță (1753–1756) Konstantyn III Mavrocordat (1756–1758) Scarlat Ghica (1758–1761) Konstantyn III Mavrocordat (1761–1763) Konstantyn IV Racoviță (1763–1764) Stefan Racoviță (1764–1765) Scarlat Ghica (1765–1766) Aleksander Ghica (1766–1768) okupacja rosyjska (1768) Grzegorz III Aleksander Ghica (1768–1769) okupacja rosyjska (1769–1770) Emanuel Giani-Ruset (1770-1771) Aleksander Ipsilanti (1774–1782) Mikołaj Caradja (1782–1783) Michał Suțu (1783–1786) Mikołaj Mavrogheni (1786–1789) okupacja habsburska (1789–1790) Michał Suțu (1791–1793) Aleksander Moruzi (1793–1796) Aleksander Ipsilanti (1796–1797) Konstantyn Hangerli (1797–1799) Aleksander Moruzi (1799–1801) Michał Suțu (1801–1802) Aleksander Suțu (1802) Konstantyn Ipsilanti (1802-1806) okupacja rosyjska (1806–1812) Jan Caradja (1812–1818) kajmakam Grzegorz Brâncovenu (1818) Aleksander Suțu (1818–1821) kajmakam Grzegorz Brâncoveanu (1821) Tudor Vladimirescu (1821) Scarlat Callimachi (1821) Grzegorz Dymitr Ghica (1822–1828) okupacja rosyjska (1828–1834)
Rząd statutu organicznego (1832–1856)	Aleksander Dymitr Ghica (1834–1842) Jerzy Bibescu (1842–1848) rząd tymczasowy (1848) regencja trzech (1848) okupacja osmańska i rosyjska (1848–1851) kajmakam Konstantyn Kantakuzen (1848) Barbu Știrbei (1848–1853) okupacja rosyjska (1853–1854) okupacja osmańska (1854) okupacja austriacka (1854–1856) Barbu Știrbei (1854–1856)
Protektorat (1856–1859)	kajmakam Aleksander Dymitr Ghica (1856–1858) trzech kajmakamów: Ioan Manu, Emanoil Băleanu, Ioan Filipide (1858–1859)
Zjednoczone Księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny (jedynie unia personalna)	Aleksander Jan Cuza (1859–1862)