Leo Belmont
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 października 1941 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
eseista, poeta, prozaik |
Leo Belmont, właściwie Leopold Blumental (ur. 8 marca 1865 w Warszawie[1], zm. 19 października 1941 tamże[2][3]) – polski eseista, poeta, prozaik, znawca i tłumacz literatury francuskiej i rosyjskiej, jeden z założycieli Polskiego Związku Esperantystów.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie żydowskiej, był synem Maurycego i Franciszki ze Studenckich[4]. W 1885 ukończył warszawskie V Gimnazjum[1]. Był absolwentem wydziału prawnego rosyjskiego Uniwersytetu Warszawskiego[1]. W 1892 został wpisany na listę adwokatów przysięgłych w Petersburgu. Zarówno podczas pobytu w Rosji do 1904, jak i w Warszawie kontynuował działalność literacką i prawniczą. Był m.in. radcą prawnym Związku Artystów Scen Polskich i Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. W 1905 został skazany na 2 miesiące więzienia za obrazę majestatu[5].
W latach 1907–1913 wydawał czasopismo „Wolne Słowo”, gdzie zamieszczał własne prace krytycznoliterackie, m.in. o Tołstoju. Zajmował się judaistyką. Interesował się też językiem esperanto i był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Esperantystów.
Podczas II wojny światowej przebywał w getcie warszawskim, gdzie zmarł śmiercią naturalną. Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Młynarskiej (aleja 52, grób 5)[6].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Powieść Belmonta W wieku nerwowym (1890) zawiera studium osobowości neurotycznej, charakterystycznej dla dekadencji. W późniejszym wieku napisał wiele romansów pseudohistorycznych, które w formie sensacyjnej opisywały romanse koronowanych głów, a także powieści filmowych (m.in. Droga człowieka na motywach filmu Cyrk Chaplina). Pisał też scenariusze filmowe.
Tłumaczył wiele utworów literatury rosyjskiej, niemieckiej, francuskiej, angielskiej, skandynawskiej. Był autorem przekładów m.in. poematu Eugeniusz Oniegin Aleksandra Puszkina, powieści Michał Strogow Juliusza Verne’a[7], dzieł literackich Leonida Andriejewa, Aleksandra Kuprina, Ilji Erenburga, Marka Ałdanowa, Thomasa Manna, Jakuba Wassermanna, Stefana Zweiga, Liona Feuchtwangera, Edmonda Rostanda, Victora Margueritte’a, Edwarda Bulwer-Lyttona, Oscara Wilde’a.
Powieści
[edytuj | edytuj kod]- W wieku nerwowym (1890)[8]
- Sprawa przy drzwiach zamkniętych[9]
- Diablica: romans modernistyczny (1927)[10]
- Markiza Pompadour, miłośnica królewska (1927)[11]
- Zaślubiny śmierci (1927)[12]
- Konieczność, przypadek, czy wolna wola? (1927)[13]
- Cykl Od kolebki do gilotyny:
- Kapłanka miłości Ninon de Laclos (1928)[17]
- Mary Vetsera (1928)[18]
- Pomiędzy sądem i sumieniem[19]
- Człowiek, z którego świat się śmieje (1928)[20]
- Przeznaczenie (1928)[21]
- Tragedia Habsburgów (1928)[22]
- Lady Hamilton (1928)[23]
- Droga człowieka (1928)[24]
- Niepotrzebny człowiek (1928)[25]
- Messalina (1930)[26]
- Mojżesz Współczesny (1931)[27]
- Złotowłosa czarownica z Glarus (1932)[28]
- Dwużeniec? (1933)[29]
- On, czy nie on? (1933)[30]
- Powrót umarłych (1933)[31]
Dramaty
[edytuj | edytuj kod]- Dla honoru (1909)[32]
Zbiory
[edytuj | edytuj kod]Scenariusze filmowe
[edytuj | edytuj kod]- Strzał (1922)
- Uwiedziona (1931)
- Na podstawie Przeznaczenia powstał film Janusza Stara pod tym samym tytułem[35]. Według Polskiego Słownika Biograficznego w czołówce filmu podano ze względów promocyjnych, że autorem scenariusza był sam pisarz. W rzeczywistości scenariusz opracował reżyser.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 51 .
- ↑ Nekrolog Belmonta w Esperanto nr 491(1), s. 7, 1942 r.
- ↑ 19 X 41 - Rano Gmina. O 3-ej pogrzeb Kaminera. Przemawiałem, Potem na oratorium do synagogi. Umarł w naszym domu Belmont – Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego
- ↑ Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 51.
- ↑ Słownik polskich autorów literatury kryminalnej. Kraków: Wydawnictwo EMG, 2017, s. 11, seria: Polska Kolekcja Kryminalna. ISBN 978-83-925583-3-0.
- ↑ śp. LEOPOLD BELMONT
- ↑ W. Łachaciński, Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne'a, Pruszków, brak daty wydania, s. 40.
- ↑ Leo Belmont , W wieku nerwowym : powieść oryginalna w 2 częściach, wyd. 1900 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-16] .
- ↑ Leo Belmont , Sprawa przy drzwiach zamkniętych : zagadka psychologiczna na tle procesu kryminalnego, wyd. 1910 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Diablica, polona.pl
- ↑ Leo Belmont , Markiza Pompadour miłośnica królewska : romans historyczny [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Leo Belmont , Zaślubiny śmierci : powieść. 2, Tragedia Habsburgów : Mary Vetsera i arcyksiążę Rudolf [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Konieczność, przypadek czy wolna wola? : powieść filozoficzno-kryminalna. T. 3, polona.pl
- ↑ Leo Belmont , Pani Dubarry miłośnica królewska : powieść [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Królewska miłośnica na Wikiźródłach
- ↑ Por gilotyną, polona.pl
- ↑ Leo Belmont , Kapłanka miłości : Ninon de Lenclos [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Mary Vetsera, polona.pl
- ↑ Pomiędzy sądem i sumieniem : powieść : (rozwiązanie zagadki "Sprawa przy dzwiach zamkniętych" tegoż autora), polona.pl
- ↑ Człowiek, z którego świat się śmieje : powieść osnuta na tle "Cyrku" Charlie Chaplina, polona.pl
- ↑ Przeznaczenie, polona.pl
- ↑ Tragedia Habsburgów, polona.pl
- ↑ Leo Belmont , Lady Hamilton czyli Najpiękniejsze oczy Londynu : powieść [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Leo Belmont , Droga człowieka : powieść [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Leo Belmont , Niepotrzebny człowiek : powieść filmowa [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Leo Belmont , Messalina : powieść [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Mojżesz Współczesny, polona.pl
- ↑ Złotowłosa czarownica z Glarus, polona.pl
- ↑ Leo Belmont , Dwużeniec? : powieść osnuta na tle pomysłu słynnego lekarza francuskiego d-ra Valienne [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ On, czy nie on? : powieść osnuta na tle pomysłu słynnego lekarza francuskiego d-ra Vallienne, polona.pl
- ↑ Powrót umarłych : powieść osnuta na tle pomysłu słynnego lekarza francuskiego d-ra Vallienne, polona.pl
- ↑ Dla honoru, polona.pl
- ↑ Leo Belmont , Nowele i satyry, wyd. 1908 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Leo Belmont , Rymy i rytmy : wybór poezyj. T. 1, Utwory oryginalne, wyd. 1900 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-29] .
- ↑ Przeznaczenie. filmpolski.pl. [dostęp 2021-01-17].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 426-427, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13850-9.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wolne Słowo : tygodnik społeczny, polityczny, literacki i naukowy - czasopismo wydawane przez Leo Belmont
- filmpolski.pl
- Dzieła Leo Belmonta w serwisie Polona
- Polscy pisarze dwudziestolecia międzywojennego
- Polscy poeci XIX wieku
- Polscy poeci XX wieku
- Polscy prozaicy XIX wieku
- Polscy prozaicy XX wieku
- Polscy satyrycy
- Polscy scenarzyści XX wieku
- Pisarze esperanccy
- Polscy eseiści
- Pisarze Młodej Polski
- Pisarze związani z Warszawą
- Absolwenci V Rządowego Gimnazjum Filologicznego w Warszawie
- Polscy tłumacze literatury angielskojęzycznej
- Polscy tłumacze literatury francuskojęzycznej
- Polscy tłumacze literatury niemieckojęzycznej
- Polscy tłumacze literatury rosyjskojęzycznej
- Polacy pochodzenia żydowskiego
- Mieszkańcy getta warszawskiego
- Pochowani na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Urodzeni w 1865
- Zmarli w 1941