Hiady

Hiady
	; Gromada otwarta Hiady oraz Aldebaran (najjaśniejsza gwiazda)
Odkrywca	Znana w starożytności
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Byk
Typ	otwarta II,3,m
Rektascensja	04h 26m 54s
Deklinacja	+15° 52′
Odległość	151 ly (46,3 pc)
Jasność obserwowana	0,5 m
Rozmiar kątowy	5,5°
	Charakterystyka fizyczna
Liczba gwiazd	ok. 300
	Alternatywne oznaczenia
	Melotte 25, Collinder 50, OCl 456.0,; C 0424+157
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hiady (Dżdżownice) – duża i jasna gromada otwarta w gwiazdozbiorze Byka, położona 151 lat świetlnych od Ziemi^[1]. Zawiera około 300 młodych gwiazd, z których większości nie można dostrzec nieuzbrojonym okiem.

Podobnie jak inne gromady otwarte, Hiady zajmują w przestrzeni dość duży obszar. Jej centralna część rozciąga się na obszar o średnicy 10 lat świetlnych, a pozostałe gwiazdy należącego do tego obiektu znajdują się na powierzchni o średnicy 80 lat świetlnych^[2]. O wspólnej przynależności gwiazd świadczy jednakowy ruch w przestrzeni (ok. 43 km/s, w kierunku punktu położonego na wschód od Betelgezy), wskazujący, że wszystkie powstały z jednej mgławicy 600 do 800 milionów lat temu. Z tego samego miejsca pochodzi też prawdopodobnie gromada Messier 44. Najjaśniejszą gwiazdą gromady jest θ² Tau^[1].

Lokalizacja

Hiady, wraz z Aldebaranem (który nie należy do gromady), tworzą na niebie charakterystyczną literę V. Można ją łatwo odnaleźć dwukrotnie przedłużając linię łączącą Syriusza i pas Oriona. Ze względu na duże rozmiary gromadę łatwiej obserwować przez lornetkę niż teleskop^[1].

Historia

Hiady znane były już w starożytności, wspominali o nich m.in. Homer, Hezjod, Horacy i wielu innych twórców. W mitologii greckiej Hiady były córkami tytana Atlasa i nimfy okeanidy Plejone lub Ajtry oraz przyrodnimi siostrami Plejad^[1]. Hiady nazywano „Płaczkami”, ponieważ rozpaczały po tragicznej śmierci brata Hiasa rozszarpanego przez lwa lub dzika, tak bardzo, że bogowie wynieśli je między gwiazdy^[2]. Według innego mitu były piastunkami Dionizosa; Zeus przemienił je w gwiazdy, by uchronić je od gniewu Hery.

Gromadę po raz pierwszy skatalogował Giovanni Batista Hodierna w 1654 r. Uwzględniano ją w większości XVII i XVIII-wiecznych atlasów nieba, jednak fizyczne związki pomiędzy gwiazdami Hiad przedstawił dopiero w 1908 roku Lewis Boss.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 238-242. ISBN 978-83-7073-928-7.
↑ ^a ^b Tomasz Szymański: Wędrówki po nocnym niebie. Byk. T. 9. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2011, s. 20-23, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. ISBN 978-83-252-1365-7.

Linki zewnętrzne

[gwiazda-1] Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 238-242. ISBN 978-83-7073-928-7.

[kosmos-2] Tomasz Szymański: Wędrówki po nocnym niebie. Byk. T. 9. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2011, s. 20-23, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. ISBN 978-83-252-1365-7.

[1]

[2]