Fizyka medyczna

Fizyka medyczna – dział fizyki wykorzystujący pojęcia, teorie i metody fizyczne w zastosowaniach medycznych (profilaktyka, diagnostyka, terapia, rehabilitacja).

Historia rozwoju fizyki medycznej^[1]

Osobny artykuł: Fizyk medyczny.

Za ojca fizyki medycznej uważa się Hermanna von Helmholtza, który zajmował się zarówno fizyką (był profesorem na Uniwersytecie Berlińskim), jak i medycyną (profesor na Uniwersytecie w Heidelbergu). Historia nauki zna wiele innych przypadków wybitnych ludzi zajmujących się zagadnieniami z pogranicza fizyki i medycyny m.in.: Mikołaj Kopernik, Galileusz. Po raz pierwszy termin fizyka medyczna wprowadził prawdopodobnie Neil Arnott w XIX wieku, ale właściwy rozwój tej dyscypliny rozpoczął się wraz z odkryciem przez W. Röntgena promieniowania X i promieniotwórczych pierwiastków przez małżeństwo Curie.
Pierwszą polską uczelnią kształcącą fizyków medycznych była Politechnika Warszawska, gdzie w 1946 roku prof. Cezary Pawłowski zorganizował studia w tym kierunku na Wydziale Elektrycznym.
Obecnie w Polsce fizyka medyczna jest tzw. kierunkiem zamawianym^[2].
Od 2013 roku 7 listopada, czyli w dniu urodzin Marii Skłodowskiej-Curie z inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Fizyki Medycznej(inne języki) obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej^[3].

Działy fizyki medycznej

Radiodiagnostyka

Pod tym pojęciem rozumiemy wszelkie nieinwazyjne metody obrazowania mające na celu wykrycie ognisk chorobowych (m.in. nowotwory, złamania itp.). Główne metody obrazowania to:

Rentgenodiagnostyka wykorzystująca promieniowanie X (m.in. tomografia komputerowa, mammografia),
USG,
EEG i MEG,
Diagnostyka radioizotopowa (m.in. PET),
Termografia,
rezonans magnetyczny (MRI).

Radioterapia

Osobny artykuł: Radioterapia.

Jest to jedna z trzech podstawowych metod leczenia nowotworów wykorzystująca promieniowanie jonizujące (pozostałe to chemioterapia i hormonoterapia). Może być stosowana jako samodzielna metoda leczenia, bądź jako jedna z części tzw. leczenia skojarzonego.

Medycyna nuklearna

Osobny artykuł: Medycyna nuklearna.

Elektrofizjologia

Osobne artykuły: Elektrokardiografia, Elektroencefalografia, Elektromiografia, Elektroretinografia, Elektrookulografia, Elektrokochleografia i Potencjały wywołane.

Ważną częścią ich działalności są wszelkie prace mające za zadanie zrozumienie działania ludzkiego mózgu.

Fizykoterapia

Osobny artykuł: Fizykoterapia.

Jedna z form fizjoterapii i część medycyny fizykalnej, w której na organizm oddziałuje się rozmaitymi bodźcami fizycznymi, pobieranymi z natury (Słońce, borowina) lub wytwarzanymi specjalnymi urządzeniami (krioterapia, prądy różnego rodzaju).

Zakres zainteresowań fizyki medycznej

Oprócz wyżej wymienionych działów osoby zajmujące się fizyką medyczną odpowiadają m.in. za kontrolę jakości, czy dozymetrię i ochronę radiologiczną.

Zobacz też

Przypisy

↑ Fizyka medyczna. redaktorzy tomu: Grzegorz Pawlicki, Tadeusz Pałko, Natalia Golnik, Barbara Gwiazdowska, Leszek Królicki. Warszawa: Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, 2002. ISBN 83-87674-37-0.
↑ Co studiować, by dostać tysiąc zł miesięcznie. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-25)]. (pol.).
↑ International Day of Medical Physics – informacja na stronie IOMP. www.iomp.org. [dostęp 2015-11-05].

Linki zewnętrzne

Nagrania na YouTube [dostęp 2023-11-30]:

Paweł Moskal, Bliżej Nauki: Diagnozowanie nowotworów za pomocą antymaterii, kanał FAIS UJ na YouTube, 12 czerwca 2017.
Karolina Głowacka i Bożena Jasińska, Fizyka w medycynie – co się tak naprawdę dzieje w rezonansie?, kanał „Radio Naukowe”, 3 sierpnia 2023.

[1] Fizyka medyczna. redaktorzy tomu: Grzegorz Pawlicki, Tadeusz Pałko, Natalia Golnik, Barbara Gwiazdowska, Leszek Królicki. Warszawa: Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, 2002. ISBN 83-87674-37-0.

[2] Co studiować, by dostać tysiąc zł miesięcznie. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-25)]. (pol.).

[3] International Day of Medical Physics – informacja na stronie IOMP. www.iomp.org. [dostęp 2015-11-05].

[1]

[2]

[3]

Specjalności lekarskie podstawowe	Anestezjologia i intensywna terapia Audiologia i foniatria Chirurgia dziecięca Chirurgia klatki piersiowej Chirurgia ogólna Chirurgia plastyczna Chirurgia szczękowo-twarzowa Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Dermatologia i wenerologia Genetyka kliniczna Kardiochirurgia Kardiologia Medycyna lotnicza Medycyna morska i tropikalna Medycyna nuklearna Medycyna pracy Medycyna ratunkowa Medycyna rodzinna Medycyna sądowa Mikrobiologia lekarska Neonatologia Neurochirurgia Neurologia Okulistyka Onkologia kliniczna Ortopedia i traumatologia narządu ruchu Otorynolaryngologia Patomorfologia Pediatria Położnictwo i ginekologia Psychiatria Psychiatria dzieci i młodzieży Radiologia i diagnostyka obrazowa Radioterapia onkologiczna Rehabilitacja medyczna Transfuzjologia kliniczna Urologia
Specjalności lekarskie szczegółowe	Alergologia Angiologia Balneologia i medycyna fizykalna Chirurgia naczyniowa Chirurgia onkologiczna Choroby płuc Diabetologia Endokrynologia Endokrynologia i diabetologia dziecięca Farmakologia kliniczna Gastroenterologia Geriatria Ginekologia Ginekologia onkologiczna Hematologia Hipertensjologia Immunologia Immunologia kliniczna Kardiologia dziecięca Medycyna paliatywna Medycyna sportowa Nefrologia Neurologia dziecięca Neuropatologia Onkologia i hematologia dziecięca Otorynolaryngologia dziecięca Reumatologia Seksuologia Toksykologia kliniczna Transplantologia kliniczna Urologia dziecięca
Specjalności stomatologiczne	Chirurgia stomatologiczna Chirurgia szczękowo-twarzowa Ortodoncja Periodontologia Protetyka stomatologiczna Stomatologia dziecięca (pedodoncja) Stomatologia zachowawcza z endodoncją
Inne specjalności w systemie opieki zdrowotnej	Diagnostyka laboratoryjna Epidemiologia Fizjoterapia Fizyka medyczna Inżynieria medyczna Neurologopedia Psychologia kliniczna Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna Zdrowie publiczne Zdrowie środowiskowe

Historia rozwoju fizyki medycznej[1]