Baza (architektura)

Schemat porządku jońskiego

Baza kolumny

Klasyczna baza

Baza – dolna część, podstawa kolumny, pilastra lub filaru stosowana w porządkach architektonicznych. W starożytności nie występowała tylko w porządku doryckim, w którym trzon kolumny spoczywał bezpośrednio na stylobacie. Klasyczną bazę tworzy płyta otoczona wyprofilowanymi, kamiennymi wałkami zwanymi torusami, które były rozdzielone trochilusem (wklęską). Dolny torus był z reguły większy. Zazwyczaj baza leżała na niewielkiej kamiennej płycie – plincie. Terminem baza określa się także inne kombinacje tych elementów.

W architekturze romańskiej baza była zdobiona narożnymi motywami o formach geometrycznych, roślinnych lub zwierzęcych, które zwano szponami bądź żabkami.

Bazą zwano też postument (cokół), na którym umieszczano różne dzieła sztuki (np.rzeźby).