André Tardieu

André Tardieu
Data urodzenia	22 września 1876
Data śmierci	15 września 1945
	97. Premier Republiki Francuskiej
Okres	od 3 listopada 1929; do 17 lutego 1930
Przynależność polityczna	Sojusz Demokratycznych Republikanów
Poprzednik	Aristide Briand
Następca	Camille Chautemps
	99. Premier Republiki Francuskiej
Okres	od 3 marca 1930; do 4 grudnia 1930
Przynależność polityczna	Sojusz Demokratycznych Republikanów
Poprzednik	Camille Chautemps
Następca	Théodore Steeg
	102. Premier Republiki Francuskiej
Okres	od 20 lutego 1932; do 10 maja 1932
Przynależność polityczna	Sojusz Demokratycznych Republikanów
Poprzednik	Pierre Laval
Następca	Édouard Herriot
	Multimedia w Wikimedia Commons

André Pierre Gabriel Amédée Tardieu (ur. 22 września 1876, zm. 15 września 1945) – trzykrotny premier Francji (1929–1930, 1932) i czołowa postać francuskiego życia politycznego w latach 1929–32, przewodniczący Komisji Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji do określenia granic państwa polskiego^[1].

Życiorys

Tardieu był absolwentem elitarnej paryskiej szkoły Lycée Condorcet i uczelni École Normale Supérieure. Tardieu wstąpił do służby dyplomatycznej. Później odszedł z dyplomacji i zyskał sławę jako redaktor ds. spraw zagranicznych w magazynie „Le Temps”. Do spółki z Georges’em Mandelem założył konserwatywną gazetę L'Echo National.

W 1914 roku Tardieu został wybrany do Izby Deputowanych z departamentu Seine-et-Oise, jako kandydat centroprawicowego Sojuszu Demokratycznych Republikanów (Alliance Démocratique - AD). Utrzymał mandat poselski do 1924 roku. W latach 1926–1936 reprezentował w parlamencie departament Territoire de Belfort. W 1914 roku Tardieu opuścił w swojej gazecie słowo „niebezpieczeństwo” w notce dotyczącej wydarzeń w Niemczech. Na skutek tej wiadomości prasowej przyspieszono mobilizację francuskiej armii, przez co wojna stała się nieunikniona. Po wybuchu I wojny światowej Tardieu zaciągnął się do wojska i służył w piechocie do 1916 roku. Później powrócił do polityki. W 1919 roku, podczas konferencji pokojowej w Paryżu był asystentem Georges’a Clemenceau oraz Komisarzem ds. Francusko-Amerykańskiej Współpracy Wojskowej. 8 listopada 1919 roku Tardieu został Ministrem Regionów Wyzwolonych, tzn. Alzacji i Lotaryngii. Z ministerstwa odszedł po dymisji premiera Clemenceau w 1920 roku. W 1926 roku Tardieu powrócił do rządu - sprawował urząd ministra transportu w gabinecie Raymonda Poincaré'a. W 1928 roku przeszedł do ministerstwa spraw wewnętrznych. Pozostał na tym stanowisku także za kadencji Aristide’a Brianda.

W 1929 roku Tardieu objął po Briandzie tekę premiera (Président du Conseil), pozostając równocześnie ministrem spraw wewnętrznych. Chociaż uważano go za polityka konserwatywnego, Tardieu podczas swojej kadencji wprowadził pakiet socjalny, inicjujący roboty publiczne, ubezpieczenia społeczne oraz bezpłatne szkolnictwo ponadpodstawowe. Poza tym popierał modernizację przemysłu. Tardieu został pozbawiony obydwu urzędów na dziesięć dni na przełomie lutego i marca 1930 roku przez radykała Camille'a Chautempsa, ale po tym okresie powrócił i piastował stanowisko aż do grudnia. Następnie przejściowo pełnił urząd ministra rolnictwa (1931) oraz ministra wojny (1932). Po ponownej desygnacji na premiera kierował jednocześnie resortem spraw zagranicznych. Jego ostatnia kadencja trwała od 20 lutego do 3 czerwca 1932 roku, gdy Sojusz Demokratyczno-Republikański oraz jego koalicjanci ponieśli klęskę wyborczą.

W międzyczasie, przez trzy dni Tardieu piastował stanowisko Pełniącego Obowiązki Prezydenta, po zabójstwie prezydenta Paula Doumera, a przed wyborem Alberta Lebruna. Przejściowo, w 1934 roku, był ministrem stanu bez teki. Dalsza kariera polityczna Tardieu wiązała się z krytyką niemieckiej ekspansji. W swojej dwutomowej książce pt. La Révolution à refaire, Tardieu krytykował ponadto francuski system parlamentarny.

Twórczość

Literacka spuścizna Andre Tardieu obejmuje następujące publikacje:

Francja i jej sojusze (La France et les alliances) – 1908
Prawda o traktacie (Le Paix) – 1921
Francja i Ameryka (oryg. Devant l'obstacle) – 1927
La Révolution à refaire, 2 tomy (1936–37)

Pierwszy gabinet Tardieu (3 listopada 1929 – 21 lutego 1930)

André Tardieu – premier oraz minister spraw wewnętrznych
Aristide Briand – minister spraw zagranicznych
André Maginot – minister wojny
Henri Chéron – minister finansów
Louis Loucheur – minister pracy, zdrowia, pracy społecznej i obrony praw socjalnych
Lucien Hubert – minister sprawiedliwości
Georges Leygues – minister floty
Louis Rollin – minister floty handlowej
Laurent Eynac – minister lotnictwa
Pierre Marraud – minister oświaty i sztuk pięknych
Claudius Gallet – minister ds. świadczeń socjalnych
Jean Hennessy – minister rolnictwa
François Piétri – minister ds. kolonii
Georges Pernot – minister ds. robót publicznych
Louis Germain-Martin – minister poczty i telekomunikacji
Pierre Étienne Flandin – minister handlu i przemysłu

Drugi gabinet Andre Tardieu (2 marca – 13 grudnia 1930)

André Tardieu – premier oraz minister spraw wewnętrznych
Aristide Briand – minister spraw zagranicznych
André Maginot – minister wojny
Paul Reynaud – minister finansów
Louis Germain-Martin – minister skarbu
Pierre Laval – minister pracy, pracy społecznej i obrony praw socjalnych
Raoul Péret – minister sprawiedliwości
Jacques-Louis Dumesnil – minister floty
Louis Rollin – minister floty handlowej
Laurent Eynac – minister lotnictwa
Pierre Marraud – minister oświaty i sztuk pięknych
Auguste Champetier de Ribes – minister ds. świadczeń socjalnych
Fernand David – minister rolnictwa
François Piétri – minister ds. kolonii
Georges Pernot – minister ds. robót publicznych
Désiré Ferry – minister zdrowia
André Mallarmé – minister poczty i telekomunikacji
Pierre Étienne Flandin – minister handlu i przemysłu

Zmiany w rządzie

17 listopada 1930 Henri Chéron zastąpił Pereta na stanowisku ministra sprawiedliwości

Trzeci gabinet Tardieu (20 lutego – 3 czerwca 1932)

André Tardieu – premier i minister spraw zagranicznych
Paul Reynaud – wicepremier i minister sprawiedliwości
François Piétri – minister obrony narodowej
Albert Mahieu – minister spraw wewnętrznych
Pierre Étienne Flandin – minister finansów
Pierre Laval – minister pracy i zabezpieczenia praw socjalnych
Charles Guernier – minister robót publicznych i floty handlowej
Mario Roustan – minister oświaty i sztuk pięknych
Auguste Champetier de Ribes – minister świadczeń socjalnych i regionów wyzwolonych
Claude Chauveau – minister rolnictwa
Louis de Chappedelaine – minister kolonii
Camille Blaisot – minister zdrowia
Louis Rollin – minister handlu, przemysłu, poczty i telekomunikacji

Przypisy

↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 283-284.

Linki zewnętrzne

André Tardieu – publikacje w bibliotece Polona (fr.)

[1] Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 283-284.

[1]

Burbonowie	Périgord (1815) Plessis (1815–1818) Dessolles (1818–1819) Decazes (1819–1820) Plessis (1820–1821) Villèle (1821–1828) Martignac (1828–1829) Polignac (1829–1830) Mortemart (1830)
Monarchia lipcowa	Broglie (1830) Laffitte (1830–1831) Perier (1831–1832) Soult (1832–1834) Gérard (1834) Bassano (1834) Mortier (1834–1835) Broglie (1835–1836) Thiers (1836) Molé (1836–1839) Soult (1839–1840) Thiers (1840) Soult (1840–1847) Guizot (1847 23 lutego 1848) Molé (1848)
II Republika	Dupont de l’Eure (1848) Arago (1848) Cavaignac (1848) Barrot (1848–1849) d’Hautpoul (1849–1851) Faucher (1851)
II Cesarstwo /Rząd Tymczasowy	Ollivier (1870) Cousin-Montauban (1870) Trochu (1870–1871)
III Republika	Dufaure (1871–1873) Broglie (1873–1874) Cissey (1874–1875) Buffet (1875–1876) Dufaure (1876) Simon (1876–1877) Broglie (1877) Rochebouet (1877) Dufaure (1877–1879) Waddington (1879–1879) Freycinet (1879–1880) Ferry (1880–1881) Gambetta (1881–1882) Freycinet (1882) Duclerc (1882–1883) Fallieres (1883) Ferry (1883–1885) Brisson (1885) Freycinet (1886) Goblet (1886–1887) Rouvier (1887) Tirard (1887–1888) Floquet (1888–1889) Tirard (1889–1890) Freycinet (1890–1892) Loubet (1892) Ribot (1892–1893) Dupuy (1893) Casimir-Perier (1893–1894) Dupuy (1894–1895) Ribot (1895) Bourgeois (1895–1896) Méline (1896–1898) Brisson (1898) Dupuy (1898–1899) Waldeck-Rousseau (1899–1902) Combes (1902–1905) Rouvier (1905–1906) Sarrien (1906) Clemenceau (1906–1909) Briand (1909–1911) Monis (1911) Caillaux (1911–1912) Poincaré (1912–1913) Briand (1913) Barthou (1913) Doumergue (1913–1914) Ribot (1914) Viviani (1914–1915) Briand (1915–1917) Ribot (1917) Painlevé (1917) Clemenceau (1917–1920) Millerand (1920) Leygues (1920–1921) Briand (1921–1922) Poincaré (1922–1924) François-Marsal (1924) Herriot (1924–1925) Painlevé (1925) Briand (1925–1926) Herriot (1926) Poincaré (1926–1929) Briand (1929) Tardieu (1929–1930) Chautemps (1930) Tardieu (1930) Steeg (1930–1931) Laval (1931–1932) Tardieu (1932) Herriot (1932) Paul-Boncour (1932–1933) Daladier ( 1933) Sarraut (1933) Chautemps (1933–1934) Daladier (1934) Doumergue (1934) Flandin (1934–1935) Bouisson (1935) Laval (1935–1936) Sarraut (1936) Blum (1936–1937) Chautemps (1937–1938) Blum (1938) Daladier (1938–1940) Reynaud (1940) Pétain (1940)
Francja Vichy/ Rząd Tymczasowy	Pétain (1940) Laval (1940–1941) Flandin (1940–1941) Darlan (1941–1942) Laval (1942–1944) Gaulle (1944–1946) Gouin (1946) Bidault (1946) Blum (1946–1947)
IV Republika	Ramadier (1947) Schuman (1947–1948) Marie (1948) Schuman (1948) Queuille (1948–1949) Bidault (1949–1950) Queuille (1950) Pleven (1950–1951) Queuille (1951) Pleven (1951–1952) Faure (1952) Pinay (1952–1953) Mayer (1953) Laniel (1953–1954) France (1954–1955) Faure (1955–1956) Mollet (1956–1957) Bourgès-Maunoury (1957) Gaillard (1957–1958) Pflimlin (1958) Gaulle (1958–1959)
V Republika	Debré (1959–1962) Pompidou (1962–1968) Couve de Murville (1968–1969) Chaban-Delmas (1969–1972) Messmer (1972–1974) Chirac (1974–1976) Barre (1976–1981) Mauroy (1981–1984) Fabius (1984–1986) Chirac (1986–1988) Rocard (1988–1991) Cresson (1991–1992) Bérégovoy (1992–1993) Balladur (1993–1995) Juppé (1995–1997) Jospin (1997–2002) Raffarin (2002–2005) Villepin (2005–2007) Fillon (2007–2012) Ayrault (2012–2014) Valls (2014–2016) Cazeneuve (2016–2017) Philippe (2017–2020) Castex (2020–2022) Borne (2022–2024) Attal (2024) Barnier (od 2024)

XVIII wiek	Armand Marc de Montmorin Saint-Hérem (1789–1791) Claude Antoine Valdec de Lessart (1791–1792) Charles François Dumouriez (1792) Pierre Paul de Méredieu de Naillac (1792) Scipion Victor de Chambonas (1792) François Joseph de Gratet, wicehrabia Dubouchage (1792) Claude Bigot de Sainte-Croix (1792) Pierre Henri Hélène Marie Lebrun-Tondu (1792–1793) François Louis Michel Chemin Deforgues (1793–1794) Jean Marie Claude Alexandre Goujon (1794) Martial Joseph Armand Herman (1794) Charles Delacroix (1794) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1795–1797) Karl Reinhard (1797–1799) Jean-Baptiste Nompère de Champagny (1799–1799) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1799–1807)
XIX wiek	Jean-Baptiste Nompère de Champagny (1807–1811) Hugues Bernard Maret (1811–1813) Armand Augustin Louis de Caulaincourt (1813–1814) Antoine René Charles Mathurin, hrabia de Laforest (1814) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1814–1815) Armand Augustin Louis de Caulaincourt (1815) Louis, baron Bignon (1815) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1815) Armand Emmanuel du Plessis, książę de Richelieu (1815) Jean-Joseph-Paul-Augustin, markiz Dessolles (1815–1818) Étienne Denis, baron Pasquier (1818–1819) Mathieu de Montmorency (1819–1821) François-René de Chateaubriand (1821–1822) Ange Hyacinthe Maxence, baron de Damas (1822–1824) Auguste de La Ferronays (1824–1828) Anne Pierre Adrien, książę de Montmorency-Laval (1828–1829) Joseph-Marie de Portalis (1829) Jules Auguste Armand Marie, książę de Polignac (1829) Victor Louis Victurnien (1829–1830) Louis, baron Bignon (1830) Jean-Baptiste Jourdan (1830) Louis, hrabia Molé (1830) Nicolas Joseph Maison (1830) Horace François Bastien, hrabia Sébastiani (1830–1832) Victor, duc de Broglie (1832–1834) Henri Gauthier, comte de Rigny (1834) Charles Joseph, comte Bresson (1834) Henri Gauthier, comte de Rigny (1834–1835) Victor, duc de Broglie (1835–1836) Adolphe Thiers (1836) Louis, comte Molé (1836–1839) Napoléon Auguste Lannes, duc de Montebello (1839) Nicolas Jean de Dieu Soult, duc de Dalmatie (1839–1840) Adolphe Thiers (1840) François Guizot (1840–1848) Alphonse de Lamartine (1848) Jules Bastide (1848) Marie Alphonse Bedeau (1848) Jules Bastide (1848) Édouard Drouyn de Lhuys (1848–1849) Alexis de Tocqueville (1849) Alphonse de Rayneval (1849) Jean-Ernest Ducos, vicomte de La Hitte (1849–1851) Édouard Drouyn de Lhuys (1851) Anatole, baron Brénier de Renaudière (1851) Jules Baroche (1851) Louis Félix Étienne, marquis de Turgot (1851–1852) Édouard Drouyn de Lhuys (1852–1855) Aleksander Colonna-Walewski (1855–1860) Jules Baroche (1860) Édouard Thouvenel (1860–1862) Édouard Drouyn de Lhuys (1862–1866) Charles, marquis de La Valette (1866) Lionel, marquis de Moustier (1866–1868) Charles, marquis de La Valette (1868–1869) Henri, prince de La Tour d'Auvergne (1869–1870) Napoléon, comte Daru (1870) Émile Ollivier (1870) Agenor, duc de Gramont (1870) Henri, prince de La Tour d'Auvergne (1870) Charles, comte de Rémusat (1871–1873) Albert, duc de Broglie (1873) Louis Decazes, duc de Glucksberg (1873–1877) Gaston-Robert, marquis de Banneville (1877) William Henry Waddington (1877–1879) Charles de Freycinet (1879–1880) Jules Barthélemy-Saint-Hilaire (1880–1881) Léon Gambetta (1881–1882) Charles de Freycinet (1882) Charles Duclerc (1882–1883) Armand Fallières (1883) Paul-Armand Challemel-Lacour (1883) Jules Ferry (1883–1885) Charles de Freycinet (1885–1886) Émile Flourens (1886–1888) René Goblet (1888–1889) Eugène Spuller (1889–1890) Alexandre Ribot (1890–1893) Jules Develle (1893) Jean Casimir-Perier (1893–1894) Gabriel Hanotaux (1894–1895) Marcellin Berthelot (1895–1896) Léon Bourgeois (1896) Gabriel Hanotaux (1896–1898) Théophile Delcassé (1898–1905)
XX wiek	Maurice Rouvier (1905–1906) Léon Bourgeois (1906) Stéphen Pichon (1906–1911) Jean Cruppi (1911) Justin de Selves (1911–1912) Raymond Poincaré (1912–1913) Charles Jonnart (1913) Stéphen Pichon (1913) Gaston Doumergue (1913–1914) Léon Bourgeois (1914) René Viviani (1914) Gaston Doumergue (1914) Théophile Delcassé (1914–1915) René Viviani (1915) Aristide Briand (1915–1917) Alexandre Ribot (1917) Louis Barthou (1917) Stéphen Pichon (1917–1920) Alexandre Millerand (1920) Georges Leygues (1920–1921) Aristide Briand (1921–1922) Raymond Poincaré (1922–1924) Edmond Lefebvre du Prey (1924) Édouard Herriot (1924–1925) Aristide Briand (1925–1926) Édouard Herriot (1926) Aristide Briand (1926–1932) Pierre Laval (1932) André Tardieu (1932) Édouard Herriot (1932) Joseph Paul-Boncour (1932–1934) Édouard Daladier (1934) Louis Barthou (1934) Pierre Laval (1934–1936) Pierre-Étienne Flandin (1936) Yvon Delbos (1936–1938) Joseph Paul-Boncour (1938) Georges Bonnet (1938–1939) Édouard Daladier (1939–1940) Paul Reynaud (1940) Édouard Daladier (1940) Paul Reynaud (1940) Paul Baudouin (1940) Pierre Laval (1940) Pierre-Étienne Flandin (1940) François Darlan (1941–1942) Pierre Laval (1942–1944) Maurice Dejean (1941–1942) René Pleven (1942–1943) René Massigli (1943–1944) Georges Bidault (1944–1946) Léon Blum (1946–1947) Georges Bidault (1947–1948) Robert Schuman (1948–1953) Georges Bidault (1953–1954) Pierre Mendès France (1954–1955) Edgar Faure (1955) Antoine Pinay (1955–1956) Christian Pineau (1956–1958) René Pleven (1958) Maurice Couve de Murville (1958–1968) Michel Debré (1968–1969) Maurice Schumann (1969–1973) André Bettencourt (1973) Michel Jobert (1973–1974) Jean Sauvagnargues (1974–1976) Louis de Guiringaud (1976–1978) Jean François-Poncet (1978–1981) Claude Cheysson (1981–1984) Roland Dumas (1984–1986) Jean-Bernard Raimond (1986–1988) Roland Dumas (1988–1993) Alain Juppé (1993–1995) Hervé de Charette (1995–1997) Hubert Védrine (1997–2002)
XXI wiek	Dominique de Villepin (2002–2004) Michel Barnier (2004–2005) Philippe Douste-Blazy (2005–2007) Bernard Kouchner (2007–2010) Alain Juppé (2010–2012) Laurent Fabius (2012–2016) Jean-Marc Ayrault (2016–2017) Jean-Yves Le Drian (2017–2022) Catherine Colonna (2022–2024) Stéphane Séjourné (2024) Jean-Noël Barrot (od 2024)

Ministrowie wojny (1791-1940)	Louis Marie de Narbonne-Lara (1791-1792) Pierre Marie de Grave (1792) Joseph Marie Servan de Gerbey (1792) Charles François Dumouriez (1792) Pierre August Lajard (1792) Charles Xavier Abancourt (1792) Joseph Marie Servan de Gerbey (1792) Pierre Henri Hélène Marie Lebrun-Tondu (1792) Jean-Nicolas Pache (1792-1793) Pierre Riel de Beurnonville (1793) Pierre Henri Hélène Marie Lebrun-Tondu (1793) Jean Baptiste Noël Bouchotte (1793-1794) Jean-Baptiste Annibal Aubert du Bayet (1795-1796) Claude Louis Petiet (1796-1797) Lazare Hoche (1797) Barthélemy Louis Joseph Scherer (1797-1799) Louis Marie de Milet de Mureau (1799) Karol XIV Jan (1799) Edmond Dubois-Crancé (1799) Louis-Alexandre Berthier (1799-1800) Lazare Nicolas Marguerite Carnot (1800) Louis-Alexandre Berthier (1800-1807) Henri Jacques Guillaume Clarke (1807-1814) Pierre-Antoine Dupont de l’Étang (1814) Nicolas Jean de Dieu Soult (1814-1815) Henri Jacques Guillaume Clarke (1815) Louis Nicolas Davout (1815) Laurent de Gouvion Saint-Cyr (1815) Henri Jacques Guillaume Clarke (1815-1817) Laurent de Gouvion Saint-Cyr (1817-1819) Marie Victor Nicolas de Fay de La Tour Maubourg (1819-1821) Claude-Victor Perrin (1821-1823) Alexandre Digeon (1823) Claude-Victor Perrin (1823) Ange Hyacinthe Maxence de Damas (1823-1824) Aimé Marie Gaspard de Clermont-Tonnerre (1824-1828) Louis Victor de Caux de Blacquetot (1828-1829) Louis Auguste Victor de Ghaisne de Bourmont (1829-1830) Étienne Maurice Gérard (1830) Nicolas Jean de Dieu Soult (1830-1834) Étienne Maurice Gérard (1834) Simon Bernard (1834) Édouard Mortier (1834-1835) Henri de Rigny (1835) Nicolas Joseph Maison (1835-1836) Simon Bernard (1836-1839) Amédée Louis Despans-Cubières (1839) Antoine Virgile Schneider (1839-1840) Amédée Louis Despans-Cubières (1840) Nicolas Jean de Dieu Soult (1840-1845) Alexandre Pierre Chevalier Moline de Saint-Yon (1845-1847) Camille Alphonse Trézel (1847-1848) Marie Alphonse Bedeau (1848) Jacques Gervais Subervie (1848) Louis-Eugène Cavaignac (1848) François Arago (1848) Jean-Baptiste Adolphe Charras (1848) Louis-Eugène Cavaignac (1848) Louis Juchault de Lamoricière (1848) Joseph Marcelin Rulhières (1848-1849) Alphonse Henri d’Hautpoul (1849-1850) Jean-Paul Adam Schramm (1850-1851) Auguste Regnaud de Saint-Jean d’Angely (1851) Jacques Louis Randon (1851) Armand-Jacques-Achille Leroy de Saint-Arnaud (1851-1854) Jean-Baptiste Philibert Vaillant (1854-1859) Jacques Louis Randon (1859-1867) Adolphe Niel (1867-1869) Charles Rigault de Genouilly (1869) Edmond Le Bœuf (1869-1870) Pierre Charles Dejean (1870) Charles Cousin-Montauban (1870) Adolphe Le Flô (1870-1871) Ernest Courtot de Cissey (1871-1873) François Claude du Barail (1873-1874) Ernest Courtot de Cissey (1874-1876) Jean Auguste Berthaud (1876-1877) Gaëtan de Rochebouët (1877) Jean-Louis Borel (1877-1878) Henri François Xavier Gresley (1878-1879) Jean Joseph Farre (1879-1881) Jean-Baptiste Campenon (1881-1882) Jean-Baptiste Billot (1882-1883) Jean Thibaudin (1883) Jean-Baptiste Campenon (1883-1885) Jules Louis Lewal (1885) Jean-Baptiste Campenon (1885-1886) Georges Boulanger (1886-1887) Théophile Adrien Ferron (1887) François Auguste Logerot (1887-1888) Charles de Saulces de Freycinet (1888-1893) Julien Léon Loizillon (1893) Auguste Mercier (1893-1895) Émile Auguste Zurlinden (1895) Godefroy Cavaignac (1895-1896) Jean-Baptiste Billot (1896-1898) Godefroy Cavaignac (1898) Émile Auguste Zurlinden (1898) Charles Sulpice Jules Chanoine (1898) Édouard Locroy (1898) Charles de Saulces de Freycinet (1898-1899) Camille Krantz (1899) Gaston de Galliffet (1899-1900) Louis Joseph André (1900-1904) Maurice Berteaux (1904-1905) Eugène Étienne (1905-1906) Georges Picquart (1906-1909) Jean Jules Brun (1909-1911) Aristide Briand (1911) Maurice Berteaux (1911) François Louis Auguste Goiran (1911) Adolphe Messimy (1911-1912) Alexandre Millerand (1912-1913) Albert Lebrun (1913) Eugène Étienne (1913) Joseph Noulens (1913-1914) Théophile Delcassé (1914) Adolphe Messimy (1914) Alexandre Millerand (1914-1915) Joseph Simon Gallieni (1915-1916) Pierre Auguste Roques (1916) Louis Hubert Gonzalve Lyautey (1916-1917) Lucien Lacaze (1917) Paul Painlevé (1917) Georges Clemenceau (1917-1920) André Lefèvre (1920) Flaminius Raiberti (1920-1921) Louis Barthou (1921-1922) André Maginot (1922-1924) Charles Nollet (1924-1925) Paul Painlevé (1925) Édouard Daladier (1925) Paul Painlevé (1925-1926) Adolphe Guillaumat (1926) Paul Painlevé (1926-1929) André Maginot (1929-1930) René Besnard (1930) André Maginot (1930) Louis Barthou (1930-1931) André Maginot (1931-1932) André Tardieu (1932) François Piétri (1932) Joseph Paul-Boncour (1932) Édouard Daladier (1932-1934) Jean Fabry (1934) Joseph Paul-Boncour (1934) Philippe Pétain (1934) Louis Maurin (1934-1935) Jean Fabry (1935-1936) Louis Maurin (1936) Édouard Daladier (1936-1940) Paul Reynaud (1940) Maxime Weygand (min. obrony, 1940) i Louis Colson (min. wojny, 1940)
Ministrowie wojny Francji Vichy (1940-1944)	Maxime Weygand (min. obrony, 1940) Charles Huntziger (1940-1941) François Darlan (1941-1942) Eugène Bridoux (1942-1944)
Komisarze wojenni Wolnej Francji (1941-1944)	Paul Legentilhomme (1941-1943) André Le Troquet (1943-1944) André Diethelm (1944)
Minister obrony (od 1944)	André Diethelm (min. wojny, 1944-1945) Edmond Michelet (1945-1946) Félix Gouin (1946) André Le Troquer (1946-1947) François Billoux (1947) Yvon Delbos (1947) Pierre-Henri Teitgen (1947-1948) René Maier (1948) Paul Ramadier (1948-1949) René Pleven (1949-1950) Jules Moch (1950-1951) Georges Bidault (1951-1952) René Pleven (1952-1954) Marie-Pierre Kœnig (1954) Emmanuel Temple (1954-1955) Jacques Chevallier (1955) Marie-Pierre Kœnig (1955) Pierre Billotte (1955-1956) Maurice Bourgès-Maunoury (1956-1957) André Morice (1957) Jacques Chaban-Delmas (1957-1958) Pierre de Chevigné (1958) Charles de Gaulle (1958-1959) Pierre Guillaumat (1958-1960) Pierre Messmer (1960-1969) Michel Debré (1969-1973) Robert Galley (1973-1974) Jacques Soufflet (1974-1975) Yvon Bourges (1975-1980) Joël Le Theule (1980) Robert Galley (1980-1981) Charles Hernu (1981-1985) Paul Quilès (1985-1986) André Giraud (1986-1988) Jean-Pierre Chevènement (1988-1991) Pierre Joxe (1991-1993) François Léotard (1993-1995) Charles Millon (1995-1997) Alain Richard (1997-2002) Michèle Alliot-Marie (2002-2007) Hervé Morin (2007-2010) Alain Juppé (2010-2011) Gérard Longuet (2011-2012) Jean-Yves Le Drian (2012-2017) Sylvie Goulard (2017) Florence Parly (2017-2022) Sébastien Lecornu (od 2022)