Grobla Olbrzyma

Giant’s Causeway and Causeway Coast^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; Grobla Olbrzyma
Państwo	Wielka Brytania
Typ	przyrodniczy
Spełniane kryterium	VII, VIII
Numer ref.	369
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1986; na 10. sesji
	Położenie na mapie Irlandii Giant’s Causeway and Causeway Coast
	55°14′27″N 6°30′42″W/55,240833 -6,511667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 15 paź 2022, była oparta na tej wersji.

Grobla Olbrzyma^[1] (także: Droga Olbrzymów^[2], ang. Giant’s Causeway, irl. Clochán na bhFómharach) – oryginalna formacja skalna na wybrzeżu Irlandii Północnej (hrabstwo Antrim) składająca się z ciasno ułożonych kolumn bazaltowych.

Grobla została odkryta w roku 1692 przez ówczesnego biskupa miasta Derry. Dopiero w końcu XVIII wieku zyskała znaczenie dla świata, gdy lord biskup Derry Frederick Herrey wskazał ją środowisku naukowemu.

Formacja ta składa się z około 37 tysięcy ciasno ułożonych kolumn bazaltowych, które uformowały się podczas erupcji wulkanicznej 50–60 mln lat temu. Powstanie takich kolumn związane jest ze spękaniami ciosowymi, powstałymi w trakcie stygnięcia lawy. Większość kolumn ma podstawę sześciokątną, choć niektóre mają mniej lub więcej boków.

Według irlandzkiej legendy Groblę wybudował olbrzym Finn MacCumhaill (Finn McCool), przywódca wojowniczej bandy Fianna, który chciał przejść do Szkocji suchą stopą i tam pokonać swojego odpowiednika. Jednak, gdy przeszedł i zobaczył, jak wielki jest szkocki olbrzym, w panice uciekł i z pomocą swojej żony przebrał się za dziecko. Gdy szkocki olbrzym przybył do Irlandii i zobaczył „dziecko”, przeraził się. Jeśli tak duże jest dziecko, to jak wielki musi być dorosły. Uciekając do Szkocji po drodze porąbał Groblę by Irlandczyk nie mógł za nim wrócić.

Na świecie podobne bazaltowe kolumny występują w Devils Postpile National Monument w amerykańskim stanie Kalifornia i w jaskini Grota Fingala w Szkocji. W Polsce podobne formy skalne występują w wielu miejscach na Śląsku, m.in. na Kamiennej Górze w Lubaniu, na górze Rataj, na Bazaltowej Górze, na Wilczej Górze, na Ostrzycy, na Górze Krzyżowej i na Górze Świętej Anny. W Czechach najbardziej znane są Panská skála i Diabelski Mur (Czechy).

Przypisy

Bibliografia

Cudowny Świat/Najpiękniejsze zakątki i krajobrazy, Przegląd Readers’s Digest, Warszawa 2000, ISBN 83-88243-10-1.

Linki zewnętrzne

Prezentacja zdjęć Grobli Olbrzyma (pol.)

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych.

[4] Polski Komitet ds. UNESCO.

[5] Nazwy według Polskiego Komitetu ds. UNESCO

[a]

[b]

[1]

[2]

[A]

Anglia	Dorset i wschodnie wybrzeże Devon Fabryki doliny Derwent Granice Cesarstwa Rzymskiego (wał Hadriana) Katedra, opactwo św. Augustyna i kościół św. Marcina w Canterbury Katedra i zamek w Durham Krajobraz górniczy Kornwalii i Zachodniego Devonu Królewskie Ogrody Botaniczne Kew Miasto Bath / Wielkie uzdrowiska europejskie Morskie Greenwich Obserwatorium Jodrell Bank Pałac i Opactwo Westminsterskie oraz kościół św. Małgorzaty Pałac w Blenheim Park Studley Royal i ruiny opactwa w Fountains Saltaire Stonehenge, Avebury i pobliskie miejsca kultowe The English Lake District Twierdza Tower w Londynie Wąwóz Ironbridge
Szkocja	Granice Cesarstwa Rzymskiego (wał Antonina) Most nad ujściem rzeki Forth New Lanark Serce neolitycznych Orkadów (kamienie ze Stennes, krąg Brogar, Maes Howe, Skara Brae) Stare i Nowe Miasto w Edynburgu Wyspa Świętej Kildy
Walia	Akwedukt i kanał Pontcysyllte Krajobraz łupkowy północno-zachodniej Walii Krajobraz przemysłowy Blaenavon Warowne zamki i mury obronne króla Edwarda I w dawnym księstwie Gwynedd (Beaumaris, Caernarfon, Conwy, Harlech)
Irlandia Północna	Droga Olbrzymów i wybrzeże
Brytyjskie terytoria zamorskie	Miasto zabytkowe St. George’s i związane z nim fortyfikacje na Bermudach Rezerwat dzikiego ptactwa na wyspie Gough Wyspa Hendersona Zespół Jaskiń Gorhama (Gibraltar)
Wykreślone z listy	Liverpool – miasto floty handlowej (Pier Head, Albert Dock, William Brown Street)