PL165347B1 - Sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów G M 1 PL PL - Google Patents

Sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów G M 1 PL PL

Info

Publication number
PL165347B1
PL165347B1 PL90286248A PL28624890A PL165347B1 PL 165347 B1 PL165347 B1 PL 165347B1 PL 90286248 A PL90286248 A PL 90286248A PL 28624890 A PL28624890 A PL 28624890A PL 165347 B1 PL165347 B1 PL 165347B1
Authority
PL
Poland
Prior art keywords
acid
lyso
acyl
gmi
groups
Prior art date
Application number
PL90286248A
Other languages
English (en)
Other versions
PL286248A1 (en
Inventor
Valle Francesco Della
Aurelio Romeo
Original Assignee
Fidia Spa
Priority date (The priority date is an assumption and is not a legal conclusion. Google has not performed a legal analysis and makes no representation as to the accuracy of the date listed.)
Filing date
Publication date
Application filed by Fidia Spa filed Critical Fidia Spa
Publication of PL286248A1 publication Critical patent/PL286248A1/xx
Publication of PL165347B1 publication Critical patent/PL165347B1/pl

Links

Classifications

    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07HSUGARS; DERIVATIVES THEREOF; NUCLEOSIDES; NUCLEOTIDES; NUCLEIC ACIDS
    • C07H13/00Compounds containing saccharide radicals esterified by carbonic acid or derivatives thereof, or by organic acids, e.g. phosphonic acids
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07HSUGARS; DERIVATIVES THEREOF; NUCLEOSIDES; NUCLEOTIDES; NUCLEIC ACIDS
    • C07H15/00Compounds containing hydrocarbon or substituted hydrocarbon radicals directly attached to hetero atoms of saccharide radicals
    • C07H15/02Acyclic radicals, not substituted by cyclic structures
    • C07H15/04Acyclic radicals, not substituted by cyclic structures attached to an oxygen atom of the saccharide radical
    • C07H15/10Acyclic radicals, not substituted by cyclic structures attached to an oxygen atom of the saccharide radical containing unsaturated carbon-to-carbon bonds
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A61MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
    • A61PSPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
    • A61P25/00Drugs for disorders of the nervous system
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A61MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
    • A61PSPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
    • A61P25/00Drugs for disorders of the nervous system
    • A61P25/18Antipsychotics, i.e. neuroleptics; Drugs for mania or schizophrenia

Landscapes

  • Chemical & Material Sciences (AREA)
  • Health & Medical Sciences (AREA)
  • Organic Chemistry (AREA)
  • Engineering & Computer Science (AREA)
  • General Health & Medical Sciences (AREA)
  • Life Sciences & Earth Sciences (AREA)
  • Bioinformatics & Cheminformatics (AREA)
  • Molecular Biology (AREA)
  • Genetics & Genomics (AREA)
  • Biotechnology (AREA)
  • Biochemistry (AREA)
  • Chemical Kinetics & Catalysis (AREA)
  • Biomedical Technology (AREA)
  • Pharmacology & Pharmacy (AREA)
  • Medicinal Chemistry (AREA)
  • Animal Behavior & Ethology (AREA)
  • General Chemical & Material Sciences (AREA)
  • Public Health (AREA)
  • Veterinary Medicine (AREA)
  • Crystallography & Structural Chemistry (AREA)
  • Neurosurgery (AREA)
  • Neurology (AREA)
  • Nuclear Medicine, Radiotherapy & Molecular Imaging (AREA)
  • Psychiatry (AREA)
  • Pharmaceuticals Containing Other Organic And Inorganic Compounds (AREA)
  • Saccharide Compounds (AREA)
  • Investigating Or Analysing Biological Materials (AREA)
  • Measurement Of The Respiration, Hearing Ability, Form, And Blood Characteristics Of Living Organisms (AREA)
  • Compounds Of Unknown Constitution (AREA)
  • Preparation Of Compounds By Using Micro-Organisms (AREA)
  • Nitrogen And Oxygen Or Sulfur-Condensed Heterocyclic Ring Systems (AREA)
  • Medicines That Contain Protein Lipid Enzymes And Other Medicines (AREA)
  • Peptides Or Proteins (AREA)

Abstract

1. Sposób wytw arzania nowych pochodnych gangliozydów G M 1, obejmujacy N-acylo- N,N'-di-lizogangliozydy, N'-acylo-N,N'-di-lizogangliozydy i N,N'-diacylo-dilizogangliozydy lub ich m ieszaniny, które jako grupy acylowe zawieraja grupy (C 1-8-alkilo)-karbonylow e, ewentualnie podstaw ione jednym lub wiecej polarnym podstaw nikiem wybranym z nastepuja- cych: atom y chloru, brom u lub fluoru, grupy hydroksylowe, grupy C 1-8alkoksylowe lub di- (C1-8alkilo)-am inowe lub zawieraja grupy (C 2-8alkenylo)-karbonylowe podstaw ione grupa karboksylowa, przy czym co najmniej jedna z grup acylowych jest podstaw iona oraz wytwarza- nia estrów i/lu b am idów sjalowych grup karboksylowych tych lizogangliozydów, estrów wew- netrznych i nadacylowanych pochodnych lizogangliozydów oraz soli z metalami, z zasadam i organicznymi lub soli addycyjnych z kwasami, znamienny tym, ze acyluje sie N ,N '-di- lizogangliozyd, N-acylo-di-lizogangliozyd lub N'-acylo-di-lizogangliozyd pochodna funkcyjna kwasu odpow iadajacego produktow i koncowemu lub selektywnie odacylowuje sie odpowiedni N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozyd lub ich mieszanine na azocie sfingozynowym lub neuram i- nowym i ewentualnie przeprowadza sie wytworzone zwiazki w estry, amidy lub estry wewnetrzne lub ich pochodne nadacylowane i ewentualnie w farm aceutycznie dopuszczalne sole. PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów GMi, a konkretnie N-acylo-N,N'-dilizogangliozydów, N'-acylo-NnN'-di-lizogangliozydów i N,N'-diacyloN,N'-di-lizogangliozydów, które jako grupy acylowe zawierają grupy (Ci-ealkilo)-karbonylowe, ewentualnie podstawione jednym lub więcej niż jednym podstawnikiem polarnym wybranym z grupy obejmującej atom chloru, bromu i fluoru, grupy hydroksylowe, grupy Ci-salkoksylowe lub di(Ci-8alkilo)-aminowe lub zawierają grupy (C 2-ealkenylo)-karbonylowe podstawione grupą karboksylową, przy czym co najmniej jedna z grup acylowych jest podstawiona w powyższy sposób. W zakres wynalazku wchodzi także sposób wytwarzania pochodnych estrowych i aminowych karboksylowych grup sjalowych określonych gangliozydów, a także estrów wewnętrznych, jak również pochodnych, w których hydroksylowe grupy gangliozydowe są nadacylowane i to zarówno samych gangliozydów jak i ich funkcyjnych pochodnych. W zakres wynalazku wchodzi także sposób wytwarzania soli wszystkich powyższych związków.
Termin „lizogangliozydy stosuje się w literaturze dla określenia związków pochodzących od naturalnych gangliozydów uzyskanych przez eliminację grupy acylowej występującej przy azocie sfingozyny. Taką eliminację można uzyskać na drodze enzymatycznej, np. przez poddanie gangliozydów działaniu enzymu deacylazy glikosfingolipidu-ceramidu. Ten typ enzymatycznej hydrolizy
165 347 pozostawia nienaruszone grupy acyloaminową i acylohydroksylową w kwasach neuraminowych. W celu odacylowania tych grup i uzyskania pochodnej gangliozydu zawierającej dwie wolne grupy aminowe, przy azocie sfingozyny i azocie neuraminowym, konieczne jest zastosowanie hydrolizy chemicznej w warunkach alkalicznych. Pochodne gangliozydów otrzymane przez odacylowanie grupy przy azocie neuraminowym wyżej określonym sposobem, zwykle określa się w literaturze jako „dez-N-acetylo-gangliozydy“, przy czym jako grupa acylowa w tej pozycji występuje zwykle grupa acetylowa. Oznaczając dwa atomy azotu w reszcie sfingozyny i neuraminowej jako N i N', odpowiednio, dla wyżej wymienionych dez-N-acetylo-gangliozydów można zastosować określenie „N-lizogangliozydy“, tak jak nazwę „lizogangliozydy“ stosuje się dla pochodnych zawierających wolną grupę aminową w reszcie sfingozyny, które bardziej precyzyjnie można byłoby określić jako „N-lizogangliozydy“. Natomiast nazwa „N,N'-di-lizogangliozydy“ odnosi się do związków zawierających obie wolne grupy aminowe. Taka nomenklatura jest zastosowana w niniejszym opisie.
Gangliozydy zwykle są mieszaninami jednolitych związków chemicznych o przybliżonym wzorze 1, przedstawionym na rysunku, obejmującym jedną część oligosacharydową, zwykle chemicznie dobrze określoną dla każdego gangliozydu, jedną część sjalową (tj. utworzoną z jednego lub więcej kwasów sjalowych) i jedną część ceramidową; te trzy części zwykle są utworzone przez mieszaninę różnych kwasów sjalowych i różnych reszt ceramidowych. Kwasy sjalowe są acylowanymi pochodnymi kwasu neuraminowego o wzorze 2, w którym grupa aminowa jest acylowana kwasem octowym lub glikolowym, a grupy hydroksylowe mogą także być zestryfikowane tymi kwasami.
Grupę ceramidową przedstawia N-acylosfingozyna odpowiadająca wzorowi 3 lub 4, w którym n = 6-18, a acyl pochodzi od nasyconego lub nienasyconego kwasu tłuszczowego o 16 do 22 atomach węgla lub od odpowiedniego hydroksykwasu.
Jak wspomniano powyżej, w gangliozydach reszty sjalowe i ceramidowe są mieszaninami grup o wyżej określonych wzorach; odnosi się to także do oczyszczonych gangliozydów opisanych w literaturze. Liczba kwasów sjalowych w gangliozydach zwykle zmienia się od 1do 5. Reszty sjalowe są związane z oligosacharydem wiązaniem ketozowym utworzonym przez grupę hydroksylową w pozycji 2 z grupą hydroksylową oligosacharydu.
Gdy kilka kwasów sjalowych jest związanych razem, ich cząsteczki są połączone wiązaniami ketozowymi utworzonymi pomiędzy grupami hydroksylowymi w pozycji 2 i 8 dwóch cząsteczek kwasu sjalowego. Kwasy sjalowe gangliozydów, w tym i tych oczyszczonych, opisanych powyżej, są mieszaninami różnych chemicznie jednolitych kwasów, np. kwasu N-acetyloneuraminowego i N-glikoliloneuraminowego, w których przeważa ten pierwszy i ewentualnie jednej lub więcej ich 0-acylowych pochodnych, np. 8-0-acylowej pochodnej. Oligosacharyd jest złożony z co najwyżej 5 monosacharydów lub ich pochodnych z grupą acyloaminową, zwłaszcza z heksoz i ich pochodnych określonego powyżej typu. W oligosacharydzie jest jednak zawsze co najmniej jedna cząsteczka glukozy lub galaktozy; acyloaminową pochodną powyższych cukrów jest najczęściej N-acetyloglukozamina oraz N-acetylogalaktozamina.
Przedstawiona powyżej definicja pochodnych wytwarzanych sposobem według wynalazku, obejmuje grupę pochodnych gangliozydów, w których występuje niepodstawiona alifatyczna grupa przy azocie neuraminowym i przy azocie sfingozyny grupa alifatyczna podstawiona polarnymi grupami. W zakres wynalazku wchodzą także te związki, które głównie jako grupę acylową przy azocie neuraminowym zawierają grupy acetylowe, zmieszane z grupą glikolową i z grupami acylowymi występującymi także na grupach hydroksylowych, jak w naturalnych gangliozydach. Nazwa „N-lizogangliozydy“ lub „N-acetylo-(N)-lizogangliozydy jest stosowana w opisie zarówno w odniesieniu do tych pochodnych, które określa się jako „naturalne“ (np. naturalny Ndichloroacetylo-N-lizoGM1), jak i tych, które zawierają jednolitą grupę acetylową przy azocie neuraminowym, które będą określane bez dodatku lub korzystnie jako pochodne N,N'-dilizogangliozydów, np. N-dichloroacetylo-N'-acetylo-N,N'-lizoGM 3. Jednakże nazwa „acylo-dilizogangliozydy“ jest także stosowana do oznaczenia wszystkich nowych związków wytwarzanych sposobem według wynalazku.
Możliwe jest selektywne odacylowanie gangliozydu przy azocie i przy samych grupach wodorotlenowych kwasu neuraminowego, np. za pomocą rozcieńczonego wodorotlenku. Przez acylo6
165 347 wanie grupy aminowej w reszcie neuraminowej w tych związkach innym acylem niż acetyl (i glikol) otrzymuje się N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozydy, które także zachowują naturalną część gangliozydów, a mieszana grupa acylowa pochodzi od wyższych kwasów alifatycznych. Takie pochodne, które tworzą korzystną grupę związków wytwarzanych sposobem według wynalazku, będą określane jako N'-acylo-N'-lizogangliozydy, np. N'-dichloroacetylo-N'-lizo GM1, N'-metoksyacetylo-N'-lizo GM 3, N'-difluoroacetylo-N'-lizo GM1 itd.
Nowe związki wytwarzane sposobem według wynalazku są półsyntetycznymi analogami gangliozydów i różnią się od wszystkich powyższych obecnością jednolitych i dobrze zdefiniowanych grup acylowych przy azocie sfingozyny i/lub neuraminowym (z wyjaątkiem naturalnych N-acylo-lizogangliozydów) i faktem, że wśród występujących grup acylowych co najmniej jedna jest podstawiona polarnymi grupami funkcyjnymi, a w innych przypadkach - występowaniem niepodstawionych alifatycznych grup acylowych, które są niższymi lub wyższymi homologami grup acylowych, odpowiednio, przy azocie sfingozyny i przy azocie neuraminowym gangliozydów.
Nowe związki wytwarzane sposobem według wynalazku mają działanie farmakologiczne podobne do działania naturalnych gangliozydów i nadają się do wytwarzania środków farmaceutycznych, w których występują jako substancje czynne, ewentualnie w postaci funkcyjnych pochodnych lub odpowiednich soli lub mieszanin.
Di-lizogangliozydy, które służą jako podstawa do wytwarzania nowych, N,N'-diacylowych pochodnych sposobem według wynalazku, głównie otrzymuje się przez odacylowanie gangliozydów wyekstrahowanych z produktów naturalnych, a zwłaszcza z tkanek ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego kręgowców, ale także z rdzenia nadnerczy, z erytrocytów, ze śledziony lub innych organów. Mogą to być oczyszczone gangliozydy, przez co rozumie się w literaturze gangliozydy charakteryzujące się jednolitą strukturą z częścią sacharydową, lub mogą być mieszaniny gangliozydów.
W celu lepszego zilustrowania struktury gangliozydów o wzorze 1, który zasadniczo jest taki sam jak wzór pochodnych wytwarzanych sposobem według wynalazku, a zwłaszcza charakteru wiązań pomiędzy częścią sacharydową, kwasami sjalowymi i ceramidem, wzorem 5, w którym Y = H, OH, przedstawiono „czysty gangliozyd GMi, zawierający tylko jeden kwas sjalowy (reprezentowany przez kwas N-acetyloneuraminowy lub kwas N-glikoliloneuraminowy).
Ten sam wzór zasadniczo odnosi się także do pochodnych gangliozydów GMi, wytworzonych sposobem według wynalazku, w których reszta ceramidowa jest zastąpiona odpowiednim „sztucznym ceramidem i w których grupa acylowa pochodzi od jednego z wyżej wymienionych kwasów alifatycznych podstawionych polarnymi grupami, a także grupa Y-CH 2-CO przy azocie neuraminowym jest podstawiona grupą acylową pochodzącą od takich kwasów.
Wiadomo, że gangliozydy pełnią ważną funkcję w układzie nerwowym. Ostatnio wykazano, że są one użyteczne w leczeniu stanów patologicznych obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego (Acta Psychist. Scand., 55, 102 (1977), 9, 115 (1978), Adv. Exp. Med. Biol. 71, 275 (1976); Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 19, 353 (1979), Minerva Medica, 69, 3277 (1978), Minerva Stomat., 27, 177 (1978); Med. del Lavaro, 68, 296 (1977), Brain Res., 197, 236 (1980)).
Jak się wydaje, terapeutyczne działanie gangliozydów polega głównie na stymulowaniu zjawiska tworzenia wypustek przez komórki nerwowe i aktywowaniu enzymów błon biorących udział w przewodzeniu bodźców nerwowych, takich jak enzym (Na+, K+)ATP-aza. Tworzenie wypustek przez neurony, stymulowane przez gangliozydy, sprzyja odzyskaniu funkcji przez uszkodzoną tkankę nerwową.
Prowadzono dalsze badania w celu znalezienia związków, które byłyby bardziej skuteczne niż gangliozydy w leczeniu patalogicznych stanów układu nerwowego. Badania te doprowadziły np. do stwierdzenia, że estry wewnętrzne gangliozydów, w których jedną lub więcej grup hydroksylowych w części sacharydowej zestryfikowano jedną lub większą ilością grup karboksylowych kwasów sjalowych (reakcja wewnątrzcząsteczkowa) z utworzeniem takiej samej liczby pierścieni laktonowych, są bardziej aktywne od samych gangliozydów, jeśli chodzi o pobudzenie tworzenia wypustek przez neurony oraz aktywowanie enzymów, błon biorących udział w przewodzeniu bodźców nerwowych, takich jak enzym (Na+, K+)ATP-aza (patrz np. opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nrnr4476 119, 4593091 i 4716223).
165 347
Lepszą aktywność w stymulowaniu tworzenia wypustek przez neurony i w oddziaływaniu na przewodzenie bodźców nerwowych wykazują także estry „zewnętrzne” gangliozydów, tj. estry grup karboksylowych kwasów sjalowych z różnymi alkoholami alifatycznymi, aralifatycznymi, alicyklicznymi lub heterocyklicznymi. Takie same właściwości wykazują amidy gangliozydów, jak również nadacylowane pochodne amidów i estrów lub prostych gangliozydów. Wszystkie te pochodne, które są opisane w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki są także podstawowymi substancjami dla nowych N-acylowanych pochodnych wytwarzanych sposobem według wynalazku.
Podstawą wynalazku jest odkrycie, że nowe acylo-di-lizo-gangliozydy i ich wymienione funkcyjne pochodne lub sole, wykazują zasadniczo takie same działanie farmakologiczne jak naturalne gangliozydy lub ich analogiczne funkcyjne pochodne, w zakresie, który jest modyfikowany przez wiele parametrów, jak częstość napadów, okres trwania i intensywność tworzenia wypustek przez komórki neuronowe. Ten zakres działania może być regulowany w zależności od większego lub mniejszego lipofilowego lub hydrofilowego charakteru składnika acylowego lub od typu i stopnia efektów ubocznych, które w niektórych przypadkach mogą być dodatnie lub ujemne, stosownie do postawionego problemu terapeutycznego, takich jak przede wszystkim aktywność w hamowaniu proteinowej kinazy C. W wielu przypadkach można zastosować nowe pochodne, by wykorzystać działanie kwasów odpowiadających pewnym grupom acylowym, omijając specyficzne działanie części gangliozydowej, która w takich przypadkach pełni funkcję nośnika. Taki jest np. przypadek nowych związków wytwarzanych sposobem według wynalazku, w których acylowe grupy przy N i N' pochodzą od kwasu, który działa na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy, takiego jak kwas α-amino-masłowy. Nowe acylo-di-lizogangliozydy, wytwarzane sposobem według wynalazku, można zatem stosować zamiast produktów naturalnych lub ich znanych już półsyntetycznych pochodnych. Stanowią one cenne środki zastępcze w przypadkach, gdy pacjenci nie reagują zadowalająco na leczenie konwencjonalnymi środkami lub w indywidualnych przypadkach lub przy alergiach. Jak już wspomniano, można je stosować jako nośniki ze względu na specyficzne działanie farmakologiczne kwasu odpowiadającego grupie N-acylowej.
Wyżej określone właściwości farmakologiczne nowych N,N'-di-acylo-di-lizogangliozydów mogą zilustrować następujące doświadczenia przeprowadzone in vitro z użyciem N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizo GMi.
Zdolność N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizo GMi i GMi do stymulowania regeneracji nerwowej mierzona aktywnością w tworzeniu wypustek.
Tworzenie się wypustek osiowych neuronu z komórek nerwiaka niedojrzałego N2A.
Komórki N2A zaszczepia się na podłożu hodowlanym składającym się z DMEM i i0% płodowej surowicy cielęcej. 24 godziny później podłoże zastępuje się równą objętością takiego samego ośrodka zawierającego badany związek. Każdy związek najpierw rozpuszcza się w mieszaninie chloroformu i metanolu, następnie z roztworu usuwa się rozpuszczalnik i ponownie rozpuszcza się w podłożu hodowlanym do końcowego stężenia 50 pM i i00 /uM.
Gangliozyd GMi stosuje się dla porównania. Hodowle bada się po 24 godzinach na obecność komórek z wypustkami osiowymi.
Próba kontrolna 3±2%
GMi (i 00 pM) 77±8%
N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizo GMi (i00 /uM) większość komórek jest odłączonych
N,N'-di-dichloroa<xtylo-di-llzoGMi (50 juM)S2±S%
Związki di-lizo o najwyższym stężeniu powodują, że komórki stają się okrągłe i odłączają się, ale nie powodują ich destrukcji. Jednak przy stężeniu 50/M związki di-lizo wytwarzają dłuższe i bardziej rozgałęzione wypustki osiowe neuronów niż GMi o stężeniu i00 /M.
Zdolność N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizo GMi i GMi do antagonizowania neurotoksyczności w głównych ziarnistych komórkach mózgowych.
165 347
Stosuje się zarodkowe komórki ziarniste z móżdżka po 8-dniowej inkubacji in vitro. Hodowle przemywa się roztworem Locke'a wstępnie traktowanym przez 15 minut N,N'-di-dichloroacetylodi-lizoGM1 i w ciągu 2 godzin GM1, po czym przemywa się trzy razy ośrodkiem zawierającym surowicę. W temperaturze pokojowej, w ciągu 15 minut dodaje się roztwór Locke'a bez Mg2. 24 godziny później przeprowadza się test MTT w celu ustalenia liczby komórek, które przeżyły.
Wydajność
Obróbka (na podstawie zabarwienia)
Próba kontrolna 1009%
Glutaminian 09%
Glutaminian + GMi(100 μΜ) 988%
Glutaminian +
N,N'-di-di-chloroacetylo-di-lizoGMi (5μΜ) 88%
MTT = - bromek 3-(4,5-dimetylotriazol-2-iio)-2,5-difenylotetrazolilowy (MTT): barwią się tylko komórki zdolne do życia (wartość maksymalna 100 = żółte zabarwienie).
Acylo-di-lizogangliozydy wytwarzane sposobem według wynalazku i ich funkcyjne pochodne zwykle mają działanie neurotoksyczne w dawkach dużo wyższych niż dawki aktywne a działanie neuroochronne przy stężeniach około 20 razy niższych niż stężenie stosowane dla GM1.
Z uwagi na wyżej wymienione właściwości farmakologiczne pochodne wytwarzane sposobem według wynalazku można stosować jako leki w następujących stanach patologicznych: niedokrwienie mózgowe, metaboliczna encefalopatia, takie jak hipoglikemia i niedotlenienie krwi, toksyczne encefalopatie, uraz, starzenie się, epilepsja, choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona i pląsawica Huntingtona oraz zaburzenia umysłowe.
Sposobem według wynalazku wytwarza się wszystkie wyżej wymienione pochodne nowych acylo-di-lizogangliozydów, tj. estry, estry wewnętrzne, amidy i nadacylany.
Grupy estrowe w nowych N,N'-diacylo-dilizogangliozydowych pochodnych pochodzą od alkoholi alifatycznych, zawierających 1-8 atomów węgla. Grupy amidowe w funkcyjnej grupie karboksylowej w pochodnych acylo-di-lizogangliozydowych, wytwarzanych sposobem według wynalazku, pochodzą od amoniaku lub amin alifatycznych o 1-8 atomach węgla.
Wśród alkoholi alifatycznych, nadających się do estryfikowania grup karboksylowych acylodi-lizogangliozydów, szczególnie należy wymienić niższe alkohole zawierające najwyżej 6 atomów węgla, takie jak alkohol metylowy, etylowy, propylowy i izopropylowy, n-butylowy, izobutylowy i tertbutylowy.
Karboksamidowe grupy funkcyjne pochodzą albo od amoniaku (i w tym przypadku grupa amidowa jest niepodstawiona -CONH 2), albo od pierwszo- lub drugorzędowych amin alifatycznych, zwłaszcza tych zawierających najwyżej 8 atomów węgla. Korzystne są karboksamidowe pochodne amin alifatycznych zawierających najwyżej 8 atomów węgla, które mogą być prostołańcuchowe lub rozgałęzione, takich jak np. alkiloaminy z grupami alkilowymi zawierającymi od 1 do 6 atomów węgla, takich jak metyloamina, etyloamina, propyloamina, heksyloamina, dimetyloamina, dietyloamina, diizopropyloamina, diheksyloamina.
Szczególnie interesujące związki wytwarzane sposobem według wynalazku stanowią estry i amidy określonych powyżej acylo-di-lizogangliozydów GM1.
Sposobem według wynalazku wytwarza się także pochodne, w których grupy hydroksylowe części sacharydowej w kwasach sjalowych i ceramidach opisanych estrów i amidów są nadacylowane. W pochodnych tych grupy acylowe pochodzą od kwasów alifatycznych, zawierających w części alkilowej 1 do 8 atomów węgla, np. od kwasu octowego, propionowego, masłowego, walerianowego lub kapronowego.
Wynalazek obejmuje także sposób wytwarzania nadacylowanych pochodnych acylo-dilizogangliozydów, jednakże z wolnymi grupami karboksylowymi. Wśród pochodnych tych szczególnie ważne są pochodne acylowane pochodzące od wymienionych kwasów.
Jako grupę nowych pochodnych można wymienić acylo-di-lizogangliozydy, które są zestryfikowane lub przeprowadzone w amidy, lub które są nadacylowane na grupach hydroksylowych i
165 347 których grupy estrowe pochodzą od nasyconych alkoholi alifatycznych zawierających najwyżej 6 atomów węgla. Takie związki obejmują również te, w których grupy amidowe pochodzą od amoniaku lub od alkiloamin, lub dialkiloamin zawierających najwyżej 6 atomów węgla w grupie alkilowej. Wytwarzanie soli tych pochodnych także wchodzi w zakres wynalazku.
Niepodstawione kwasy alifatyczne, od których może pochodzić jedna z grup acylowych w nowych pochodnych wytwarzania sposobem według wynalazku, mają 1-8 atomów węgla w grupie alkilowej i korzystnie są nasycone, o prostym lub rozgałęzionym łańcuchu, takie jak np. octowy, propionowy, kwasy masłowe, walerianowe, zwłaszcza takie jak n-walerianowy i izo-walerianowy, kwas trimetylooctowy, piwalinowy, kapronowy i enantowy.
W rozgałęzionych grupach acylowych łańcuchy boczne korzystnie stanowią niższe grupy alkilowe o najwyżej 4 atomach węgla, zwłaszcza metylowe.
Korzystnie rodniki acylowe podstawione grupami polarnymi zawierają 1 do 3 grup polarnych takich samych lub różnych. Szczególnie korzystne są związki z rodnikami acylowymi podstawionymi w pozycji a, zwłaszcza tymi, które mają większą zawartość atomów węgla i/lub są nienasycone.
Wyżej wymienione grupy polarne występują w postaci wolnej, jak grupa hydroksylowa lub w postaci funkcyjnych pochodnych, jak grupy eterowe.
Eteryfikowane grupy hydroksylowe mogą stanowić pochodne takich samych alkoholi jak wymienione uprzednio w odniesieniu do estryfikowanych grup sjalowych. Korzystne są grupy eteryfikowane alkoholami alifatycznymi zawierającymi najwyżej 4 atomy węgla.
Podstawione grupy aminowe mogą także stanowić pochodne amin wyżej wymienionych w odniesieniu do grup amidowych kwasów sjalowych. Korzystne są grupy aminowe podstawione grupami alkilowymi zawierającymi powyżej 4 atomów węgla.
Wśród niższych kwasów nasyconych o wyżej wymienionej liczbie atomów węgla, od których pochodzą grupy N-acylowe, korzystne są kwasy chlorowcowane, a zwłaszcza chlorowane lub fluorowane, zwłaszcza chlorowane w pozycji 2. Obejmują one np. kwas dichlorooctowy, trichlorooctowy i jego fluorowane lub bromowane analogi, kwas 2,2-dichloropropionowy, 2,3-dichloropropionowy, 2,2,3-trichloropropionowy, n-2,2-dichloromasłowy, 2,2-dichlorowalerianowy, 2chloroizowalerianowy, 2,3-dichlorowalerianowy, pentafluoropropionowy, 3,3-dichloropiwalinowy, 3-chloro-2,2-dimety lopropionowy, chloro-difluorooctowy, 2,2-dichlorokapronowy, 2-monochloropropionowy, n-2-monochloromasłowy, 2-monochlorowalerianowy i 2-monochlorokapronowy oraz ich fluorowane lub bromowane analogi oraz kwas 2-hydroksypropionowy (mlekowy), 3-hydroksypropionowy, 2-hydroksymasłowy, 2-hydroksywalerianowy, 3-hydroksywalerianowy, 2,3-hydroksymasłowy i 2,3-dihydroksywalerianowy. Obejmują także kwas metoksyoctowy, 2-hydroksyizokapronowy, 2-hydroksyizomasłowy, maleinowy i fumarowy.
Sposobem według wynalazku można wytworzyć zasadowe sole organiczne lub sole metali acylo-di-lizogangjiozydów, zawierających wolne grupy karboksylowe.
Można także wytworzyć takie sole innych pochodnych, które mają wolną funkcyjną grupę kwasową, jak np. estrów lub amidów, nadacylowanych kwasami dwuzasadowymi. W zakres wynalazku wchodzi także wytwarzanie soli przez addycję kwasu do pochodnych gangliozydów zawierających funkcyjną grupę zasadową, np. wolną grupę aminową, takich jak estry z aminoalkoholami. Spośród metali i organicznych soli zasadowych można wymienić zwłaszcza te, które można stosować w lecznictwie, a więc takie jak sole alkaliczne lub metali ziem alkalicznych, np. sole potasu, sodu, sole amonowe, sole wapnia, magnezu lub metali ziem alkalicznych, takich jak glin, a także sole zasad organicznych, np. pierwszo-, drugo- lub trzeciorzędowych amin alifatycznych, aromatycznych lub heterocyklicznych, takich jak metyloamina, etyloamina, propyloamina, piperydyna, morfolina, efedryna, furfuryloamina, cholina, etylenodiamina i aminoetanol.
Kwasy, które mogą dawać sole addycyjne z pochodnymi gangliozydów, obejmują zwłaszcza kwasy wodorowe, takie jak kwas solny, bromowodorowy, fosforowy, siarkowy, niższe kwasy alifatyczne, zawierające najwyżej 7 atomów węgla, takie jak kwas mrówkowy, octowy lub propionowy, bursztynowy lub maleinowy. Kwasy lub zasady, których nie można stosować w lecznictwie, takie jak kwas pikrynowy, można zastosować do oczyszczania nowych pochodnych gangliozydów.
165 347
Ze względu na ścisły związek między nowymi pochodnymi w postaci wolnej i w postaci soli, opis dotyczy obu postaci, jeśli wyraźnie nie zaznaczono inaczej.
Wśród nowych acylo-di-lizogangliozydów, szczególnie należy wymienić te, w których każda z dwóch grup acylowych jest podstawiona polarnymi grupami funkcyjnymi i ich funkcyjnymi pochodnymi. Wśród takich pochodnych korzystne są te, w których dwie grupy acyloaminowe pochodzą od tego samego kwasu podstawionego polarnymi grupami, wybranego z wyżej wymienionych, ich estry sjalowe pochodne alkoholu etylowego, propylowego i izopropylowego, nbutylowego, izobutylowego, tert-butylowego, amidy sjalowe i amidy pochodne metyloaminy, etyloaminy, propyloaminy, dimetyloaminy, dietyloaminy, ich nadacylowane pochodne octowe, propionowe, masłowe, maleinowe i nadacylowane analogi wyżej wymienionych estrów i amidów sjalowych. Można także wymienić mieszaniny N-acylo-lizogangliozydów zawierające głównie pochodne gangliozydów GMi, GDia, GDib i GTib, N-acylowane wymienionymi kwasami i funkcyjne pochodne analogiczne do pochodnych wymienionych w odniesieniu do pojedynczych gangliozydów, a zwłaszcza następujących N,N'-diacylo-di-lizogangliozydów: di-dichloroacetylodi-lizo GMi, di-monochloroacetylo-di-lizo GMi, di-(3-chloropiwaloilo)-di-lizo GMi, di-monohydroksyacetylo-di-lizo GMi, di-trifluoeoacetylo-di-lizo GMi, di-trichloror^^et^ylo-di-lizoGMi, di-tri-bromoacetylo-di-lizo GMi, di-maleino-di-lizo GMi, di-(2-hydroksybutyroilo)-di-lizo GMi, di-monofluoroacetylo-di-lizo GMi, di-difluoi^c^-^a^c^etylo-di-lizo GMi, di-(3-aminopropionylo)-dilizo GMi, di-(3-dietyIoaminopropionylo)-di-lizo GMi, di-aminoacetylo-di-lizc GMi, estry, amidy i nadacylany, analogiczne do wymienionych uprzednio.
Spośród N- lub N'-mcnoacylo-N,N'-di-iizogangliczydów z grupami acylowymi podstawionymi polarnymi grupami funkcyjnymi można wymienić te, które odpowiadają wyżej wymienionym konkretnym di-acylowym pochodnym, np. N-di-chloΓoacetylc-di-lizc GMi lub N'-dichloroacetylo-di-lizc GMi i ich funkcyjne pochodne, analogiczne do wymienionych uprzednio.
Należy wziąć pod uwagę diacylowe pochodne, w których jedna grupa acylowa jest jedną z wymienionych grup podstawionych polarnymi grupami funkcyjnymi, a druga pochodzi od niepodstawionego kwasu alifatycznego, np. jednego z wymienionych uprzednio. Przykładami takich półsyntetycznych analogów gangliozydów są następujące związki: N-dichlcroacetylc-N'-acetyloN,N'-di-lizo GMi, N-dichlcroacetylc-N'-propionylo-N,N'-di-lizo GMi, N-monochlorcacetylo-N'piwalcilc-N,N'-di-lizo GMi, N-monchydroksyacetylc-N,N'-acetylo-N,N'-di-lizc GMi, N-3-chloropiwaloilo-N'-2-propylopentanoilc-N,N'-di-lizo GMi, N-aminoacetylo-N'-teet-butylo-acetylcN,N'-di-lizo GMi i inne podobne N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozydy wynikające z permutacji różnych grup acylowych, które wchodzą w zakres konkretnych mono- i di- acylowanych związków i ich funkcyjnych pochodnych także wymienionych uprzednio.
W celu utworzenia pochodnych di-acylowych z grupami acyloaminowymi pochodzącymi od tego samego kwasu, korzystnie dla ułatwienia acyluje się di-lizogangliozydy w jednej operacji znanymi sposobami. Di-lizogangliozydy można wytworzyć z gangliozydów lub N-lizogangliozydów przez alkaliczną hydrolizę, np. wodorotlenkiem tetraalkiloamoniowym, wodorkiem potasu i innymi środkami. Związki, w których grupy acyloaminowe pochodzą od różnych kwasów, korzystnie sposobem według wynalazku wytwarza się stosując N- lub N-monoacylowe pochodne di-lizcgangliczydów.
N-mcncacylowe-di-lizogangliczydy można wytworzyć przez selektywne acylowanie dilizogangliozydów, ponieważ sfingozynowa grupa aminowa jest bardziej reaktywna niż neuraminowa. Zatem przez łagodne acylowanie di-lizcgangliczydów znanymi metodami, np. metodami stosowanymi w chemii peptydów, można wytworzyć wyżej wymienione monoacylowe pochodne przy azocie sfingozynowym. Następnie konwencjonalnym sposobem przeprowadza się acylowanie na azocie neuraminowym. W tym przypadku sposób według wynalazku obejmuje dwustopniową reakcję acylowania.
Monoacylowe pochodne przy azocie neuraminowym można wytworzyć różnymi sposobami. Można np. wyjść z di-lizcgangliczydów i przejściowo zabezpieczyć sfingozynową grupę aminową, np. przez hydrofobową intereakcję z fosfatydylocholiną lub przez acylowanie odpowiednimi grupami zabezpieczającymi, następnie przeprowadzić acylowanie na azocie neuraminowym pochodną kwasu, który ma być wprowadzony w tę pozycję, po czym odbezpieczyć azot sfingozy165 347 nowy. Wreszcie, można acylować di-lizogangliozydy na dwóch grupach tym samym kwasem i diacylowany związek poddać działaniu enzymów zdolnych do selektywnego odszczepienia grupy acyloaminowej tylko przy azocie sfingozyny, np. enzymów stosowanych do wytwarzania lizogangliozydów z gangliozydów, np. glikosfingolipidowo-ceramidowej deacylazy (patrz schemat).
N-monoacylo-N,N'-di-lizogangliozydy można jednak także wytwarzać przez odacylowanie N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozydów na azocie neuraminowym przez selektywną hydrolizę chemiczną, np. 0,1 molowym alkoholowym roztworem wodorotlenku potasu. W otrzymanych acylo-di-lizogangliozydach można w razie potrzeby przeprowadzić karboksylowe lub hydroksylowe grupy kwasów sjalowych np. w estry lub amidy lub grupy hydroksylowe można zestryfikować kwasami do wytworzenia nadacylanów.
Wytwarzanie N-acylo-N,N'-di-lizogangliozydów i N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozydów sposobem według wynalazku obejmuje acylowanie N,N'-di-lizogangliozydów lub N-acylo-N,N'di-lizogangliozydów lub N'-acylo-N,N'-di-lizogangliozydów funkcyjnymi pochodnymi kwasów odpowiadających wyżej wymienionym związkom lub selektywne odacylowanie przy azocie sfingozynowym lub neuraminowym odpowiednich N,N'-diacylo-N,N'-dilizogangliozydów i, w razie potrzeby, przeprowadzenie ich w estry, amidy lub estry wewnętrzne lub hydroksynadacylany wytworzonych związków.
W razie potrzeby wytworzone produkty można przeprowadzić w sole.
N-acylowanie według powyższej procedury można przeprowadzić znanym sposobem, np. przez reakcję związków wyjściowych z funkcyjną pochodną kwasu, którego reszta ma być wprowadzona do cząsteczki.
Jako funkcyjną pochodną kwasu można zatem zastosować halogenek lub bezwodnik i acylować korzystnie w obecności trzeciorzędowej zasady, takiej jak pirydyna lub kolidyna. Reakcję można przeprowadzić w warunkach bezwodnych, w temperaturze pokojowej lub wyższej lub też można zastosować metodę Schoen-Baumanna w warunkach wodnych w obecności nieorganicznej zasady. W niektórych przypadkach jako funkcyjne pochodne można także stosować estry kwasów. Można także zastosować metody aktywowanych pochodnych karboksylowych, takich jak stosowane w chemii peptydów, np. metoda z mieszanymi bezwodnikami lub pochodnymi wytworzonymi z pochodnych karbodiimidowych lub soli izoksazolowych.
Najodpowiedniejsze są następujące metody:
1. reakcja pochodnych lizogangliozydów z azydkami kwasowymi,
2. reakcja pochodnych lizogangliozydów z acyloimidazolem kwasu wytworzonym z kwasu i N,N'-karbonylodiimidazolu,
3. reakcja pochodnych lizogangliozydów z mieszanin bezwodnikiem kwasowym i z bezwodnikiem kwasu trifluorooctowego,
4. reakcja pochodnych lizogangliozydów z chlorkiem kwasowym,
5. reakcja pochodnych lizogangliozydów z bezwodnikiem,
6. reakcja pochodnych lizogangliozydów z pochodną N-sukcynoimidylową kwasu w bezwodnym tetrahydrofuranie,
7. reakcja pochodnych lizogangliozydów z estrem metylowym kwasu w podwyższonej temperaturze,
8. reakcja pochodnych lizogangliozydów z estrem fenolowym kwasu, np. z estrem p-nitrofenolowym,
9. reakcja pochodnych lizogangliozydów z estrem wytworzonym przez wymianę pomiędzy solą kwasu i jodkiem 1-metylo-2-chloropirydyniowym.
Na schemacie poniżej przedstawiono metodę częściowego, selektywnego acylowania, które można przeprowadzić na azocie sfingozynowym i neuraminowym.
Podwójne odacylowanie N,N'-dilizogangliozydów można przeprowadzić w taki sam sposób, jak wytwarza się dez-N-acetylo-lizogangliozydy, jak opisano w Biochemistry 24,525 (1985); J. Biol. Chem., 255,7657 (1980); Biol. Chem. Hoppe Scyler, 367,241 (1986); Carbohydr. Research, 179,393 (1988); Bioch. Bioph. 'Res. Comn., 147, 127 (1987). W wymienionej publikacji w Carbohydr. Research, 179 znajduje się opis metody selektywnego odacylowania azotu neuraminowego, która polega na działaniu 0,1 M KOH w 90% n-butanolu na gangliozyd GM 3. Metodę tę można zastoso12
165 347 wać do N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozydów, według wynalazku w celu otrzymania N-acyloN,N'-di-lizogangliozydów.
Oczywiście, w zakres wynalazku wchodzą także wszystkie chemiczne ekwiwalenty tego typu metod, które są oczywiste dla znawcy.
• -e•rt o
I
T >
- Ό
Z >
N O rl Ή > irt o on <o
I z
c α
oj > c
I >
> N
O -rt > I I-I rt N O β β OJ © u- jo c c β α -ri Β O N *© M- © Τ-» 3 © N<-t 3 N O £
© s o J3 ©i-l © O Ή O N U M£ O Ό Ό U © >XJ O -ri £ OH CL ©
rt
U
O
M © O OJ >© N £ t- O CL C
© O O rt
•rt N © E
C £ © rt ©
© C U
£ ©> © © 3
>cn £ ©
irt -rt c O C
>3 w © © © υ ł an 't c
o s
o irt υ
<
>
o >
N
O
O) c
© cn o
N
O -rt o ε N © © O. Tl 3 E >«- > N OJO l_ ©I CL Ν Τ-» ©
-rt C O c >©
O N Tl £ O CL O OJ N t-ł C © >-rt£ U*- © ©ON υ
o
N © o oj >»© Ν 5 L- O CLC rt © E •rt © C *© 3 £ © O C irt >3 rt © © © u £ © 2Ł c
>
N
O
OJ c
rl
I rt
U
Z
I o
i-l >> ΟΌ O >· Tl N Ό O I *rt
Z OJ • C
Z © OJ c © £ O S i—l rt
C ©
£
O
O irt jO
Ό
O
X
O
X >.
o ©
© e
© £
U (0 >.
o
N
O o
I · z z
0 X
©
rt £
i-l O
OJ Ό
•rt
© E
N ©
© U
i-l ©
> O
O 1
© o
© Ό
o rl
CL
X rt
> •rt
6 O
> Ο»
N c
C •rl
Ul <6-
X ©
rt c
© o
u o
o o
£ £^ O rt •rt c c c o > Ε N © O OX> rt O rt ©
I-I c © c
I Tl ©
u · rt I ©o rt IZ c
© £
O •—I
X
O <
-& OJ c © O) O N
T3
I z
I o
r—I > U ©
I z
Ό >
N
O
OJ c
© o
165 347
Pochodne karboksylowe i hydroksylowe nowych acylolizogangliozydów, wytworzonych wyżej określonym sposobem, można wytworzyć znanymi metodami z wyłączeniem tych, które mogłyby zmienić podstawową strukturę gangliozydu, a więc takich, które wymagają użycia środków mocno kwaśnych lub które przebiegałyby w drastycznie alkalicznych lub kwaśnych warunkach lub też metod, które prowadziłyby do niepożądanego alkilowania grup hydroksylowych w sacharydowej części cząsteczki.
Estryfikację grup karboksylowych N-acylogangliozydów lub ich konwersję w amidy można przeprowadzić np. sposobem opisanym w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych nr 4 9i3 374 w odniesieniu do gangliozydów. Estry wewnętrzne nowych pochodnych można wytwarzać takim samym sposobem jak estry wewnętrzne gangliozydów.
W celu przeprowadzenia „zewnętrznej estryfikacji grup karboksylowych, tj. estryfikacji wyżej wymienionymi alkoholami, można poddać reakcji N-acylolizogangliozydy z żądanym alkoholem, w obecności wymieniacza jonowego, np. żywicy typu Dowex-50, jednak reakcja przebiega z ograniczoną wydajnością, z powodu równoczesnego tworzenia się estrów wewnętrznych, a czas reakcji jest długi. Inny sposób estryfikacji polega na przepuszczeniu alkoholu na żywicę taką jak Dowex-50WX8 (postać H, i00-200mesh) i traktowaniu rozpuszczonego eluatu tym samym alkoholem z odpowiednim diazoalkanem.
Inny odpowiedni sposób wytwarzania estrów polega na reakcji soli metalu pochodnej lizogangliozydu ze środkiem eteryfikującym. Stoouje się sole alkaliczne lub sole metali ziem alkalicznych, ale można również stosować sole innych metali. Jako środki eteryfikujące można stosować środki znane z literatury, zwłaszcza estry różnych kwasów nieorganicznych lub organicznych kwasów sulfonowych, takich jak kwasy wodorowe, tj. inaczej mówiąc halogenki węglowodorowe, takie jak jodek metylu, etylu itd. lub obojętne, lub kwaśne siarczany węglowodorowe, siarczyny, węglany, krzemiany, fosforyny itd., lub sulfoniany węglowodorowe, takie jak np. metylobenzenolub p-toluenosulfonian. Reakcję można prowadzić w odpowiednim rozpuszczalniku, np. w alkoholu, korzystnie w alkoholu odpowiadającym wprowadzanej grupie alkilowej, ale także w niepolarnych rozpuszczalnikach, takich jak ketony, etery takie jak dioksan lub dimetylosulfotlenek.
Szczególnie korzystny sposób estryfikacji polega na reakcji estru wewnętrznego pochodnych lizogangliozydów z mieszaniną żądanego alkoholu i odpowiadającego mu alkoholanu. Reakcję można prowadzić w temperaturze wrzenia alkoholu, ale można także w niższych temperaturach i wówczas czas reakcji jest dłuższy.
Amidy pochodnych lizogangliozydów wytwarzanych sposobem według wynalazku można wytworzyć znanymi sposobami, a zwłaszcza przez a) reakcję estrów wewnętrznych pochodnych N-acylolizogangliozydów z amoniakiem lub z aminami, b) reakcję estrów karboksylowych pochodnych N-acylolizogangliozydów z amoniakiem lub z aminami, c) reakcję pochodnych Nacylolizogangliozydów zawierających aktywowane grupy karboksylowe z amoniakiem lub aminami.
Reakcję a) można przeprowadzić przez bezpośrednie działanie estru wewnętrznego gangliozydu z amoniakiem lub aminą, której amid ma być wytworzony, w rozpuszczalniku lub bez rozpuszczalnika. Reakcję można także przeprowadzić w dosyć niskiej temperaturze, takiej jak np. pomiędzy -5 i + iO°C ale korzystnie w temperaturze pokojowej lub powyżej, np. od 30 do i20°C. Jako rozpuszczalniki można zastosować ketony, węglowodory aromatyczne, dimetyloformamid, dimetylosulfotlenek, dioksan lub tetrahydrofuran.
Reakcję b) można przeprowadzić korzystnie w warunkach opisanych dla a). Oprócz opisanych estrów można stosować inne estry, np. estry z fenolami.
W celu zaktywowania grupy karboksylowej w wyżej wymienionej reakcji c), stosuje się metody znane w chemii peptydów, z wyjątkiem tych, w których stosuje się kwaśne lub zasadowe warunki, które doprowadziłyby do rozkładu cząsteczki gangliozydu. Jeżeli wyjściowe gangliozydy są w postaci np. soli sodowych, należy najpierw potraktować sól żywicą jonowymienną typu Dowex lub innym kwasowym wymieniaczem jonowym. Np. stosuje się metodę kondensacji w obecności karbodiimidów, np. dicykloheksylokarbodiimidu, benzyloizopropylokarbodiimidu lub benzyloetylokarbodumidu, kondensację w obecności i-hydroksybenzotriazolu lub kondensację w obecności N^-karbonylo-di-imidazolu.
165 347
Acylowanie grup hydroksylowych w sacharydzie, w części sjalowej i także w reszcie ceramidowej można także przeprowadzić znanym sposobem przez acylowanie halogenkiem lub bezwodnikiem kwasowym, korzystnie w obecności trzeciorzędowej zasady, takiej jak pirydyna lub kolidyna. Otrzymuje się wówczas pochodne nadacylowane.
Sposobem według wynalazku można także acylować dez-N-acetylodilizogangliozydy, aby po acylowaniu odzyskać grupę acetyloaminową w kwasie neuraminowym. To acetylowanie można także przeprowadzić znanym sposobem; w tym przypadku wybiera się stosunkowo łagodne metody N-acylowania, aby nie naruszyć grupy hydroksylowej kwasu neuraminowego. Acetylowanie tej grupy przeprowadzane po reakcji acylowania na azocie sfingozyny, można prowadzić drastycznymi metodami, zwłaszcza stosując bezwodnik octowy.
W końcu, ze wszystkimi związkami wytworzonymi powyższymi sposobami, w których występują grupy zdolne do tworzenia soli, można znanym sposobem przeprowadzić reakcje prowadzące do wytworzenia żądanych soli.
Sposób według wynalazku obejmuje także modyfikacje, które polegają na tym, że proces przerywa się w dowolnym etapie lub rozpoczyna się od półproduktu i prowadzi dalej pozostałe etapy lub związki wyjściowe wytwarza się in situ.
Nowe acylowe pochodne lizogangliozydów, wytwarzane sposobem według wynalazku mogą stanowić substancje czynne w środowiskach farmaceutycznych. Takie środki mogą być w postaci przeznaczonej do podawania doustnego, doodbytniczego, pozajelitowego, miejscowego lub poprzezskórnego. Mogą być zatem w postaci stałej lub półstałej, np. w postaci pigułek, tabletek, żelatynowych kapsułek, kapsuł, czopków lub miękkich kapsułek żelatynowych. Formy do użycia pozajelitowego obejmują postacie przeznaczone do podawania domięśniowego, podskórnego lub poprzezskórnego lub nadające się do infuzji lub iniekcji dożylnych, które są roztworem substancji czynnych lub liofilizowanymi proszkami substancji czynnych, które miesza się z jednym lub więcej niż jednym farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub zaróbką nadającymi się do powyższego użycia i mieszającymi się z płynami fizjologicznymi. Do miejscowego stosowania przeznaczone są preparaty w postaci nadającej się do rozpylania, np. do rozpylania w nosie, kremy lub maści do miejscowego użycia lub specjalne plastry lecznicze do podawania poprzezskórnego.
Środki farmaceutyczne nadają się do podawania ludziom lub zwierzętom. Korzystnie zawierają pomiędzy 0,01% i 10% wagowych substancji czynnej w roztworze, substancji do rozpylania, w maściach i kremach oraz pomiędzy 1% i 100% wagowych, korzystnie pomiędzy 5% i 50% substancji czynnej w stałych postaciach. Podawana dawka zależy od indywidualnych wskazań, żądanego efektu i wybranego sposobu podawania. Dzienna dawka dla ludzi, podawana przez iniekcję (podskórnie lub domięśniowo) lub doustnie, zmienia się między 0,05 mg i 5 mg substancji czynnej na kg wagi ciała.
Następujące przykłady ilustrują sposób wytwarzania acylolizogangliozydów.
Przykład I. Di-lizo GM1.
10gGM1 rozpuszcza się w 200 ml 3NKOH i poddaje się hydrolizie przez 72 godz. w 90°C. Roztwór oziębia się i doprowadza do pH 6,5 za pomocą kwasu solnego. Następnie pozostawia się na 18 godz. w 4°C, po czym odsącza się wytrącone kwasy tłuszczowe, dializuje się do wody i zatęża do 500 ml, po czym wytrąca się produkt 51 acetonu. Produkt suszy się i poddaje wysokosprawnej chromatografii preparatywnej na żelu krzemionkowym stosując jako eluent 5N mieszaninę chloroform/metanol/NH 3 (55:45:10).
Frakcje zawierające produkt suszy się, po czym rozpuszcza się w wodzie. Doprowadza się pH do wartości 10 za pomocą 0,01N NaOH, dializuje się, zatęża do 100 mg/ml i wytrąca się 5 objętościami acetonu. Otrzymuje się 5,7 g di-lizo GM1 (70% wydajności teoretycznej). Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z 5N mieszaniną chloroform/metanol/NHa (55:45:10) jako rozpuszczalnikiem wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf= 0,05 (GM1 = 0,35).
Przykład II. N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizoGM1.
500 mg (0,39 mM) GM1 rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol 1:1 i do roztworu tego dodaje się, w 0°C, 0,55 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 0,41 ml (3,96 mM) dichlorooctanu metylu. Reakcję przeprowadza się w temperaturze pokojowej przez 168 godzin. Z mieszaniny reakcyjnej wytrąca się produkt 20 objętościami octanu etylu, sączy się i suszy. Następ165 347 15 nie produkt oczyszcza się na drodze chromatografii na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje iN NaaCO 3, dializuje się do wody, po czym zatęża się do 5 ml i wytrąca 50 ml acetonu. Otrzymuje się 529 mg produktu (90% wydajności teoretycznej). Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z 0,3% mieszaniną chloroform/metanol/ CaCl2 (60:35:8) jako rozpuszczalnikiem wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=0,52.
Przykład III. N,N'-dl-(3-dietyloaminopropionylo)-di-lizoMGl.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MGi rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i do roztworu dodaje się w temperaturze pokojowej i,i ml (7,92 mM) trietyloaminy 0,72 g (3,96 mM) kwasu 3-dietyloaminopropionowtgo i 0,4 g (i,50 mM) jodku chlorometylopirydyniowego rozpuszczonego w 2,5 ml dimetyloformamidu. Reakcję przeprowadza się w ciągu iS godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą i00 ml acetonu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (6S:35:S).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje iN Na2CO3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 37S mg produktu (60% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 5N mieszaniny chloroform/metanol/NH 3 (55:45:i0) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=0,0S.
Przykład IV. N,N'-di-difluoroacetylo-di-lizoMGi.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MGi rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i do roztworu dodaje się w temperaturze pokojowej i,i ml (7,92 mM) trietyloaminy, 0,25 ml (3,96 mM) kwasu difluorooctowego i 0,4 g (i,50 mM) jodku chlorometylopirydyniowego rozpuszczonego w 2,5 ml dimetyloformamidu. Reakcję przeprowadza się w ciągu iS godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą i00 ml acetonu, odsącza się i suszy. Produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje iN Na2CO 3, dializuje się do wody destylowanej i następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Uzyskuje się 393 mg produktu (70% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCk (60:35:S) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=0,30.
Przykład V. N,N'-di-monofluoroacetylo-di-lizoMGi.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MGi rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i do roztworu dodaje się w temperaturze pokojowej i,i ml (7,92 mM) trietyloaminy, 0,39 g (3,96 mM) jodku chlorometylopirydyniowego rozpuszczonego w 2,5 ml dimetyloformamidu. Reakcję przeprowadza się w ciągu iS godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą 100 ml acetonu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje iN Na2CO3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 4i0 mg produktu (wydajność teoretyczna 75%).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCl2 (60:35:S) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,24.
Przykład VI. N,N'-di-maleilo-di-lizo GMi.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MGi rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i do roztworu dodaje się w temperaturze pokojowej i,i ml (7,92 mM) trietyloaminy i 0,77 g (7,92 mM) bezwodnika maleinowego.Mieszaninę poddaje się reakcji w ciągu 72 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą 20 objętości octanu etylu, odsącza się i suszy. Następnie
165 347 produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem · krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:35:8).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na2CO3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 25 ml acetonu. Otrzymuje się 494 mg produktu (83% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem mieszaniny butanol/metanol/woda (1,1:1,1:0,5) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=^0J2.
Przykład VII. N,N'-di-monometoksyacetylo-di-lizoMG1.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MG1 rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i do roztworu dodaje się w temperaturze pokojowej 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy, 0,3 ml (3,96 mM) kwasu metoksyoctowego i 0,4 g (1,50 mM) jodku chlorometylopirydyniowego rozpuszczonego w 2,5 ml dimetyloformamidu. Reakcję przeprowadza się w ciągu 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą 100 ml acetonu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na2CO 3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 278 mg produktu (70% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem mieszaniny chloroform/metanol/0,3% CaCl2 (60:35:8) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=0,33.
Przykład VIII. N,N'-di-trichloroacetylo-di-lizoMG1.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MG1 rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol (1:1) i do roztworu dodaje się w temperaturze 0°C 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 0,47 ml (3,96 mM) trichlorooctanu metylu i poddaje się reakcji w temperaturze pokojowej, przez 148 godzin. Produkt wytrąca się za pomocą 20 objętości octanu etylu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na2CO 3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 400 mg produktu (65% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCh (60:35:8) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=O,37.
Przykład IX. N,N'-di-trifluoroacetylo-di-lizoMG1.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MG1 rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol (1:1) i do roztworu dodaje się w temperaturze 0°C 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 0,40 ml (3,96 mM) trifluorooctanu. Reakcję przeprowadza się w temperaturze pokojowej w ciągu 168 godzin, po czym wytrąca się produkt za pomocą 20 objętości octanu etylu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na2CO 3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 300 mg produktu (52% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCh (60:35:8) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=0,38.
Przykład X. N,N'-di-monohydroksyacetylo-di-lizoMG1.
500 mg (0,39 mM) di-lizo MG1 rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i w temperaturze 0°C dodaje się 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i bezwodnika glikolowego, świeżo wytworzonego w reakcji 3g (39,6 mM) kwasu glikolowego i 1,6 g (7,92 mM) dicykloheksylokarbodiimidu rozpuszczonego w 20 ml tetrahydrofuranu i 2 godziny później odsącza się dicykloheksylomocznik. Reakcję kondensacji prowadzi się mieszając w temperaturze 0°C w ciągu 18 godzin. Pod koniec
165 347 reakcji roztwór zatęża się do 1 ml, wytrąca się produkt za pomocą 10 ml acetonu i suszy się pod próżnią. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na2CO 3, dializuje się do wody destylowanej i zatęża do 5 ml, a następnie wytrąca się za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 485 mg produktu (86% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCk (60:35:8) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf=0,28.
Przykład XI. N,N'-di(3-chloropiwaloilo)-di-llzoGM1.
500 mg (0,38 mM) di-lizo GM1 rozpuszcza się w 2,5 ml dimetyloformamidu i do roztworu w temperaturze pokojowej dodaje się 1,1 ml (7,82 mM) trietyloaminy, 0,54 g (3,86 mM) kwasu betachloropiwalinowego i 0,4 g (1,50 mM) jodku chlorometylopirydyniowego rozpuszczonego w 2,5 ml dimetyloformamidu. Mieszanina reaguje w ciągu 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą 100 ml acetonu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym, stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na 2CO 3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 404 mg produktu (68% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCk (60:35:8) jako rozpuszczalnika wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,41.
Przykład XII. N,N'-di-monochloroacetylo-di-llzoGM1.
500 mg (0,38 mM) di-lizo GM1 rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol (1:1) i do roztworu dodaje się, w temperaturze 0°C, 1,1 ml (7,92mM) trietyloaminy i 0,67g (3,86 mM) bezwodnika chlorooctowego. Mieszanina reaguje w ciągu 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się produkt za pomocą 200 objętości acetonu etylu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na płytce z żelem krzemionkowym, stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, dodaje 1N Na 2CO 3, dializuje się do wody destylowanej, a następnie zatęża się do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Otrzymuje się 478 mg produktu (80% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCk (60:35:8) jako rozpuszczalnika wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,38.
Przykład XIII. N-dichloroacetylo-N'-butyiylo-di-lizo GM1.
500 mg di-lizo GM1 (0,38 mM) rozpuszcza się w 5 ml dimetyloformamidu i do roztworu powoli dodaje się 145 mg (0,43 mM) 8-fluorenylo-metyloksy-karbonylo-N-hydroksysukcynimidu po czym pozostawia się do przereagowania na 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji produkt wytrąca się za pomocą 100 ml acetonu, odsącza i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym, stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:30:6).
Łączy się frakcje zawierające produkt przejściowy (N-FMOC-di-lizo GM1), suszy się i ponownie rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol 1:1 i do wytworzonego roztworu dodaje się w 0°C 1,1 ml (7,82 mM) trietyloaminy i 626 mg (3,86 mM) bezwodnika masłowego. Wytworzona mieszanina reaguje w temperaturze pokojowej w ciągu 2 godzin. Następnie do mieszaniny reakcyjnej dodaje się 1 ml piperydyny w celu usunięcia grupy fluorenylowej, pozostawia się do przereagowania na 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się za pomocą 100 ml mieszaniny aceton/woda (8:1), odsącza i suszy.
Przejściowy produkt reakcji rozpuszcza się w 30 ml mieszaniny chloroform/metanol/woda (1:1:0,1) i do roztworu dodaje się 1,1 ml (7,82 mM) trietyloaminy i 0,41 ml (3,86 mM) dichlorooctanu metylu. Pozostawia się do przereagowania na 2 godziny w temperaturze pokojowej, suszy się, ponownie rozpuszcza się w 5 ml 1MNa2CO3 i utrzymuje się w temperaturze 60°C w ciągu
165 347 godziny. Następnie dializuje się, zatęża do 5 ml i wytrąca za pomocą 5 objętości acetonu. Produkt reakcji oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym, stosując jako eluent 2,5N mieszaninę chloroform/metanol/NH 3 (60:35:8).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, ponownie rozpuszcza w 2,0 ml mieszaniny chloroform/metanol 1:1, wytrąca się za pomocą 10 ml acetonu. Uzyskuje się 282 mg produktu (54% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCh (50:42:11) jako rozpuszczalnika wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,36.
Przykład XIV. N-dichloroacetylo-N'-metoksyacetylo-di-lizoGM1.
500 mg di-lizo GM1 (0,39 mM) rozpuszcza się w 5 ml dimetyloformamidu i do roztworu powoli dodaje się 145 mg (0,43 mM) 9-fluorenylo-metyloksy-karbonylo-N-hydroksysukcynimidu (FMOC-succ.). Mieszaninę pozostawia się do przereagowania na 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji produkt wytrąca się za pomocą 100 ml acetonu, odsącza i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym, stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:30:6).
Łączy się frakcje zawierające produkt przejściowy (N-FMOC-di-lizo GM1), suszy się i ponownie rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol 1:1 i do wytworzonego roztworu dodaje się w 0°C 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy, 0,3 ml (3,96 mM) kwasu metoksyoctowego i 0,4 g (1,50 mM) jodku chlorometylopirydyniowego rozpuszczonego w 2,5 ml DMF. Wytworzona mieszanina reaguje w temperaturze pokojowej w ciągu 18 godzin. Następnie do mieszaniny reakcyjnej dodaje się 1 ml piperydyny w celu usunięcia grupy fluorenylowej, pozostawia się do przereagowania na 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się za pomocą 100 ml mieszaniny aceton/woda 9:1, odsącza i suszy.
Przejściowy produkt reakcji rozpuszcza się w 30 ml mieszaniny chloroform/metanol/woda 1:1:0,1 i do roztworu dodaje się 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 950 mg (3,96 mM) bezwodnika dichlorooctowego. Pozostawia się do przereagowania na 2 godziny w temperaturze pokojowej, suszy się, ponownie rozpuszcza się w 5 ml 1M Na 2CO 3 i utrzymuje się w temperaturze 60°C w ciągu 1 godziny. Następnie dializuje się, zatęża do 5 ml i wytrąca za pomocą 5 objętości acetonu.
Produkt reakcji oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym, stosując jako eluent 2,5N mieszaninę chloroform/metanol/NH 3 (60:35:6).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, ponownie rozpuszcza w 2,0 ml mieszaniny chloroform/metanol 1:1, wytrąca się za pomocą 10 ml acetonu. Uzyskuje się 259 mg produktu (46% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCk (50:42:11) jako rozpuszczalnika wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,38.
Przykład XV. N-acetylo-N'-dichloroacetylo-di-lizoGM1.
500 mg di-lizo GM1 (0,39 mM) rozpuszcza się w 5 ml dimetyloformamidu i do roztworu powoli dodaje się 145 mg (0,43 mM) 9-fluorenylo-metyloksy-karbonylo-N-hydroksysukcynimidu (FMOC-succ.), po czym pozostawia się do przereagowania na 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji produkt wytrąca się za pomocą 100 ml acetonu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:30:6).
Łączy się frakcje zawierające produkt przejściowy (N-FMOC-di-lizo GM1), suszy się i ponownie rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol 1:1 i do wytworzonego roztworu dodaje się w 0°C 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 950 mg (3,96 mM) bezwodnika dichlorooctowego, które dalej reagują w temperaturze pokojowej w ciągu 2 godzin. Następnie do mieszaniny reakcyjnej dodaje się 1 ml piperydyny w celu usunięcia grupy fluorenylowej, pozostawia się do przereagowania na 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się za pomocą 100 ml mieszaniny aceton/woda 9:1, odsącza i suszy.
Przejściowy produkt reakcji rozpuszcza się w 30 ml mieszaniny chloroform/metanol/woda 1:1:0,1 i do roztworu dodaje się 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 373 μΐ (3,96 mM) bezwodnika
165 347 octowego. Pozostawia się do przereagowania na 2 godziny w temperaturze pokojowej, suszy się, ponownie rozpuszcza w 5 ml 1M Na 2CO 3 i utrzymuje się w temperaturze 60°C w ciągu 1 godziny. Następnie dializuje się, zatęża do 5 ml i wytrąca się za pomocą 5 objętości acetonu. Produkt reakcji oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym, stosując jako eluent 2,5N mieszaninę chloroform/metanol/NH 3 (60:35:8).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, ponownie rozpuszcza w 2,0 ml mieszaniny chloroform/metanol 1:1, wytrąca się za pomocą 10 ml acetonu. Uzyskuje się 266 mg produktu (53% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCh (50:42:11) jako rozpuszczalnika wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,34.
Przykład XVI. N'-dichloroacetylo-di-lizoGM1.
500 mg (0,39 mM) di-lizo GM1 rozpuszcza się w 5 ml dimetyloformamidu i do roztworu powoli dodaje się 145 mg (0,43 mM) 9-fluorenylo-metyloksy-karbonylo-N-hydroksysukcynimidu rozpuszczonego w 2 ml tetrahydrofuranu. Mieszaninę pozostawia się do przereagowania na 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji dodaje się 467,7 mg (1,95 mM) bezwodnika dichlorooctowego i 54,5 μΐ (0,39 mM) trietyloaminy.
Po 30 minutach dodaje się 2 ml piperydyny w celu usunięcia grupy zabezpieczającej. Następnie mieszaninę pozostawia się na 18 godzin w temperaturze pokojowej i wytrąca się za pomocą 100 ml acetonu, odsącza się i suszy. Tak wytworzony produkt rozpuszcza się w 10 ml 1MNa2CO3 i utrzymuje się w temperaturze 60°C w ciągu 1 godziny. Dializuje się, zatęża do 5 ml i wytrąca za pomocą 5 objętości acetonu.
Produkt reakcji oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent 2,5N mieszaninę chloroform/metanol/NH 3 (60:35:8). Frakcje zawierające czysty produkt suszy się, po czym ponownie rozpuszcza się w 5 ml wody, pH roztworu doprowadza się do wartości 10 za pomocą 0,01N NaOH, dializuje się, zatęża do 5 ml i wytrąca za pomocą 50 ml acetonu. Uzyskuje się 315 mg produktu (59% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCh (50:41:11) wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,30, który charakteryzuje się dodatnim wynikiem próby barwienia ninhydryną.
Przykład XVII. N-dichloroacetylo-di-lizo GM1.
500 mg di-lizo GM1 (0,39 mM) rozpuszcza się w 5 ml dimetyloformamidu i do roztworu dodaje się powoli 145 mg (0,43 mM) 9-fluorenylo-metyloksy-karbonylo-N-hydroksysukcynimidu (FMOC-succ.), po czym pozostawia się do przereagowania na 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji produkt wytrąca się za pomocą 100 ml acetonu, odsącza się i suszy. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionko wym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:30:6).
Łączy się frakcje zawierające produkt przejściowy (N-FMOC-di-lizo GM1), suszy się i ponownie rozpuszcza się w 2,5 ml mieszaniny dimetyloformamid/metanol 1:1 i do wytworzonego roztworu dodaje się, w 0°C 1,1 ml (7,92 mM) trietyloaminy i 0,40 mg (3,96 mM) trifluorooctanu metylu. Reakcja przebiega w temperaturze pokojowej w ciągu 3 dni. Następnie do mieszaniny reakcyjnej dodaje się 1 ml piperydyny w celu usunięcia grupy fluorenylowej, pozostawia się do przereagowania na 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wytrąca się za pomocą 100 ml mieszaniny aceton/woda 9:1, odsącza i suszy.
Przejściowy produkt reakcji rozpuszcza się w 30 ml mieszaniny chloroform/metanol/woda 1:1:0,1 i do roztworu dodaje się 545 μΐ (3,96 mM) trietyloaminy i 400gl (3,96 mM) dichlorooctanu metylu. Pozostawia się do przereagowania na 2 godziny w temperaturze pokojowej, suszy się, ponownie rozpuszcza w 5 ml wody i doprowadza się pH do wartości 9,0 za pomocą 0,01 N NaOH. Mieszaninę pozostawia się znów do przereagowania w temperaturze pokojowej na 2 godziny w celu usunięcia grupy trifluoroacetylowej. Następnie dializuje się, zatęża do 3 ml i wytrąca za pomocą 15 ml acetonu.
Wytworzony surowy produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:35:8).
165 347
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, ponownie rozpuszcza się w 2 ml mieszaniny chloroform/metanol i:i, wytrąca się za pomocą I0 ml acetonu. Uzyskuje się 251,1 mg produktu (47% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCl2 (50:42:11) jako rozpuszczalnika wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,15, który charakteryzuje się dodatnim wynikiem próby barwienia ninhydryną.
Przykład XVIII. Ester metylowy N,N'-dichloroacetylo-di-lizoGMi.
500 mg (0,34 mM) soli sodowej N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizo GMi rozpuszcza się w 5 ml N-metylo-pirolidonu i do roztworu dodaje się 42,0 jul (0,68 mM) jodku metylu. Następnie pozostawia się na 3 godziny w temperaturze pokojowej do przereagowania, wytrąca się octan etylu, odsącza się i suszy się pod próżnią.
Produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:30:6).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, ponownie rozpuszcza w 2,5 ml mieszaniny chloroform/metanol 1:1, wytrąca się za pomocą 25 ml acetonu. Uzyskuje się 457 mg produktu (91 % wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCb jako rozpuszczalnika (60:35:8), wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,58.
Przykład XIX. 2-butyloamid N,N'-dichloroacetylo-di-lizoGMi.
500 mg (0,34 mM) estru metylowego N,N'-dichloroacetylo-di-lizo GMi rozpuszcza się w 5 ml pirydyny. Do roztworu dodaje się 2,5 ml 2-butyloaminy. Reakcję prowadzi się w ciągu 72 godzin w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji mieszaninę reakcyjną suszy się, ponownie rozpuszcza w 5 ml mieszaniny chloroform/metanol 1:1 i wytrąca się za pomocą 25 ml acetonu, sączy się i suszy się pod próżnią. Następnie produkt oczyszcza się chromatograficznie na żelu krzemionkowym stosując jako eluent mieszaninę chloroform/metanol/woda (60:25:4).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje i ponownie rozpuszcza się w mieszaninie 2,5 ml chloroform/metanol 1:1 i wytrąca się za pomocą 25 ml acetonu. Uzyskuje się 360 mg produktu (70% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem 0,3% mieszaniny chloroform/metanol/CaCl2 (60:35:8) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,69.
Przykład XX. Nadacylowany ester metylowy N,N'-di-dichloroacetylo-di-HzoGMi.
500 mg (0,34 mM) estru metylowego N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizo GMi rozpuszcza się w 5 ml pirydyny. Do roztworu dodaje się 2,5 ml świeżo destylowanego bezwodnika octowego i miesza się mieszaninę przez 72 godziny, w temperaturze pokojowej. Pod koniec reakcji roztwór odparowuje się w wyparce obrotowej, a pozostałość rozdziela się pomiędzy 10 ml wody z lodem i 10 ml octanu etylu; warstwę z octanem etylu przemywa się zimnym iMHCl, wodą i 1M roztworem NaHCO3. Warstwy organiczne odwadnia się siarczanem sodu, odparowuje się i oczyszcza się pozostałość chromatograficznie na żelu krzemionkowym, stosując mieszaninę dichlorometan/octan etylu/izopropanol (70:30:45).
Czyste frakcje łączy się, odparowuje, ponownie rozpuszcza się w 5 ml eteru etylowego i wytrąca się za pomocą 25 ml n-heksanu. Uzyskuje się 453 mg produktu (62% wydajności teoretycznej).
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem jako rozpuszczalnika mieszaniny chloroforrn/metanol/octan etylu (70:10:30) i octan etylu/izopropanol (95:5), wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,45 i 0,26 odpowiednio.
Przykład XXI. Ester wewnętrzny N^-di-dichloroacetylo-di-lizoGMi.
500 mg (0,34 mM) soli sodowej N,N'-di-dichloroacetylo-di-lizoGMi rozpuszcza się w 5 ml N-metylo-pirolidonu w 4°C i pozostawia do przereagowania z 55μ\ (0,4 mM) trietyloaminy i 100 mg (0,41 mM) jodku chlorometylopirydyniowego. Reakcja przebiega w ciągu 4 godzin z ilościową wydajnością. Produkt wytrąca się, dodając 500 ml acetonu, odsącza się, rozpuszcza w 5 ml mieszaniny chloroform/alkohol izopropylowy 1:1 i ponownie wytrąca się 25 ml acetonu. Uzyskuje się 480 mg produktu (98% wydajności teoretycznej).
165 347 21
Chromatografia na płytce z żelem krzemionkowym i z zastosowaniem mieszaniny chloroform/metanol/0,3% CaCl2 (60:35:S) jako rozpuszczalnika, wykazuje, że produkt jest jednolitym związkiem o Rf = 0,62.
Przykład XXII. Wytwarzanie mieszaniny gangliozydów (GA) przez ekstrakcję z bydlęcej tkanki mózgowej.
Bydlęcą korę mózgową homogenizuje się w buforze fosforanowym przy pH 6,S. Następnie dodaje się 6 objętości tetrahydrofuranu i odwirowuje się wytworzoną mieszaninę. Supernatant ekstrahuje się dwukrotnie tetrahydrofuranem. Po odwirowaniu usuwa się niepolarne substancje przez potraktowanie eterem etylowym, a fazę wodno-tetrahydrofuranową wprowadza się do kolumny jonowymiennej zrównoważonej 50% etanolem. Do produktu otrzymanego z kolumny dodaje się wodorotlenku baru i 4 objętości etanolu z lodem. Po iS godzinach wymrażania zbiera się osad, który po rozpuszczeniu w wodzie lekko zakwasza się kwasem solnym. Tak wytworzony roztwór dializuje się i liofizuje. Wydajność na tym etapie wynosi około 0,6 mg surowej mieszaniny gangliozydów na gram użytej tkanki nerwowej.
Liofilizowany proszek dysperguje się w 20 objętościach mieszaniny chloroform-metanol 2:i. Następnie sączy się, aż do uzyskania całkowicie klarownego roztworu, po czym rozdziela się dodając 0,2 objętości 0,SS% wodnego roztworu chlorku potasu. Górną warstwę oddziela się, dializuje i liofizuje. Uzyskuje się oczyszczoną mieszaninę soli gangliozydów z wydajnością 0,3 mg na gram tkanki mózgowej. Otrzymaną mieszaninę gangliozydów można frakcjonować na frakcje składające się zasadniczo z czystych gangliozydów (w sensie stosowanym w opisie) na kolumnach z kwasem krzemowym eluując je mieszaninami metanolu i chloroformu. Przeciętnie uzyskuje się około 40% gangliozydu GDia, 2i% GMi, i9% GTib i i6% GDib.
Przykład XXIII. Wytwarzanie pochodnych N-dichloroacetylowych mieszaniny N-lizogangliozydów.
i0 g (5,3 mM) mieszaniny gangliozydów (otrzymanej sposobem według przykładu XXII) rozpuszcza się w 200 ml 0,75 M roztworu KOH w alkoholu n-propylowym.
Przeprowadza się hydrolizę w 93°C w ciągu 24 godzin. Pod koniec reakcji zobojętnia się kwasem octowym, wytrąca się w 2i acetonu i suszy się. Wytworzony produkt dializuje się przy stałej objętości (i00 ml), rozdziela się pomiędzy 5 objętościami mieszaniny chloroform/metanol 2: i i ponownie wytrąca się w acetonie.
Przejściowy produkt reakcji rozpuszcza się w i00 ml dimetyloformamidu i do roztworu powoli dodaje się 2,i5 g (6,37 mM) 9-fluortnylometyloksykarbonylo-N-hydrosukcynimidu rozpuszczonego w 20 ml tetrahydrofuranu, po czym pozostawia się na i godzinę w temperaturze pokojowej. Przy końcu reakcji dodaje się 3 ml (3i,S5 mM) bezwodnika octowego i 0,9 ml (63,7 mM) trietyloaminy.
Po 30 minutach dodaje się i2,5 ml piperydyny w celu usunięcia grupy zabezpieczającej. Mieszaninę pozostawia się na iS godzin w temperaturze pokojowej, wytrąca się w 21 acetonu i suszy się. Uzyskaną substancję rozpuszcza się w iMNa2CO 3 i utrzymuje się w temperaturze 60°C przez i godzinę. Następnie dializuje się, zatęża do i00 mg/ml i wytrąca się w 5 objętościach acetonu.
Produkt, składający się z N-lizogangliozydów (>9S%) i N,N'-di-lizogangliozydów, przepuszcza się przez kolumnę z S-Sepharozą (postać H+) zrównoważoną metanolem. N-lizogangliozydy eluuje się i0 mM NH 4Cl w metanolu.
Frakcje zawierające produkt suszy i ponownie rozpuszcza w wodzie, pH wytworzonego roztworu doprowadza się do i0 za pomocą 0,0i N NaOH, dializuje się i zatęża do i00 mg/ml, po czym wytrąca się w 5 objętościach acetonu. Otrzymuje się około 7,7 g produktu (90% wydajności teoretycznej).
g (3,i mM) N-lizogangliozydów rozpuszcza się w 250 ml mieszaniny chloroform/metanol i: i i do roztworu dodaje się 3,2 ml (3i mM) dichlorooctanu metylu. Pozostawia się na 3 dni w temperaturze pokojowej, suszy się, ponownie rozpuszcza się w 50 ml mieszaniny chloroform/metanol i:i i wytrąca się w 500 ml acetonu. Otrzymuje się około 5,i g produktu (95% wydajności teoretycznej).
HOOCIIIIII kwas sjalowy
IIIIIIOH IIlllI OH f 165347 IIIIOH
HOOCIIIIII
OH OH
OH oligosacharyd ceramid s
1 ·
OH
CH9-0I Z
CH - NH - acyl I
CH - OH
CH
CH (CH2)n-CH3
WZÓR 1
WZÓR 3
CHo-OI 4
CH - NH-acyl I
CH - OH I
CH2
V2 (CH,, - CH, z n 3
WZÓR 5
Gal(1 —3)GalNAC(1 *4)Gal (1 *4)Gic (1 — 1) Ceramid 3 ł 2
NANA WZÓR 6
Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.
Cena i0 000 zł

Claims (39)

  1. Zastrzeżenia patentowe
    1. Sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów GMi, obejmujący N-acylo-N,N'di-lizogangliozydy, N'-acylo-N,N'-di-lizogangliozydy i N,N'-diacylo-dilizogangliozydy lub ich mieszaniny, które jako grupy acylowe zawierają grupy (Ci-s-alkilo)-karbonylowe, ewentualnie podstawione jednym lub więcej polarnym podstawnikiem wybranym z następujących: atomy chloru, bromu lub fluoru, grupy hydroksylowe, grupy Ci-salkoksylowe lub di-(Ci-salkilo)aminowe lub zawierają grupy (C 2-ealkenylo)-karbonylowe podstawione grupą karboksylową, przy czym co najmniej jedna z grup acylowych jest podstawiona oraz wytwarzania estrów i/lub amidów sjalowych grup karboksylowych tych lizogangliozydów, estrów wewnętrznych i nadacylowanych pochodnych lizogangliozydów oraz soli z metalami, z zasadami organicznymi lub soli addycyjnych z kwasami, znamienny tym, że acyluje się N,N'-di-lizogangliozyd, N-acylo-di-lizogangliozyd lub N'-acylo-di-lizogangliozyd pochodną funkcyjną kwasu odpowiadającego produktowi końcowemu lub selektywnie odacylowuje się odpowiedni N,N'-diacylo-N,N'-di-lizogangliozyd lub ich mieszaninę na azocie sfingozynowym lub neuraminowym i ewentualnie przeprowadza się wytworzone związki w estry, amidy lub estry wewnętrzne lub ich pochodne nadacylowane i ewentualnie w farmaceutycznie dopuszczalne sole.
  2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że acylo-di-lizogangliozyd GMi poddaje się reakcji z jedną z następujących funkcyjnych pochodnych kwasu: ester metylowy w obecności trietyloaminy, bezwodnik kwasowy w obecności trietyloaminy, ester kwasu otrzymany przez reakcję soli kwasu z jodkiem 2-chloropirydyniowym, pochodna N-sukcynoimidylowa kwasu w bezwodnym tetrahydrofuranie.
  3. 3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że poddaje się łagodnemu acylowaniu N,N'-dilizo GMi jako związek wyjściowy.
  4. 4. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że odacylowanie N,N'-di-acylo-N,N'-di-lizo GMi na azocie neuraminowym przeprowadza się przez chemiczną hydrolizę rozcieńczonym roztworem wodorotlenku.
  5. 5. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że proces przerywa się na dowolnym etapie lub zaczyna się od etapu przejściowego i prowadzi się dalsze etapy.
  6. 6. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną alifatycznego niepodstawionego kwasu zawierającego 2-9 atomów węgla.
  7. 7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną kwasu wybranego z grupy obejmującej: kwas octowy, propionowy, masłowy, walerianowy, kapronowy, izokapronowy, enantowy, kaprylowy, pelargonowy, tert-butylooctowy i 2-propylowalerianowy.
    S. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną kwasu nienasyconego.
  8. 9. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną kwasów o prostych łańcuchach zawierających 2-9 atomów węgla.
  9. 10. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną kwasów o rozgałęzionych łańcuchach, w których łańcuchy boczne stanowią grupy alkilowe zawierające najwyżej 4 atomy węgla.
  10. 11. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną prostołańcuchowego kwasu, w którym grupa acylowa jest podstawiona jak określono powyżej.
  11. 12. Sposób według zastrz. ii, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną kwasu, w którym grupy acylowe są podstawione i - 3 grupami polarnymi.
  12. 13. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że di-lizo GMi poddaje się reakcji z funkcyjną pochodną kwasu mono-, di- lub trichloroalifatycznego lub mono-, di- lub trifluoroalifatycznego.
    165 347 3
  13. 14. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, że w reakcji stosuje się funkcyjną pochodną kwasu zawierającego atom chloru lub bromu w pozycji 2.
  14. 15. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że w reakcji stosuje się funkcyjną pochodną kwasu dichlorooctowego, trichlorooctowego lub ich fluorowanych lub bromowanych analogów.
  15. 16. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w reakcji acylowania stosuje się funkcyjną pochodną kwasu monohydroksypropionowego, monohydroksymasłowego lub monohydroksywalerianowego.
  16. 17. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w reakcji acylowania stosuje się funkcyjną pochodną kwasu wybranego z grupy obejmującej kwas aminooctowy, 2-aminopropionowy, 2aminomasłowy, 2-aminowalerianowy, 4-aminomasłowy i 4-aminowalerianowy.
  17. 18. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w reakcji acylowania stosuje się funkcyjną pochodną kwasu maleinowego lub fumarowego.
  18. 19. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania estrów karboksylowej grupy kwasu sjalowego acylo-lizogangliozyd poddaje się reakcji estryfikacji, w której wprowadza się grupy pochodzące od alkoholi alifatycznych zawierających 1 - 8 atomów węgla.
  19. 20. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania amidów pochodnych karboksylowych grup sjalowych acylo-lizogangliozydów acylolizo GM1 poddaje się reakcji z alkiloaminami zawierającymi 1-8 atomów węgla.
  20. 21. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania nadacylowanych pochodnych acylo-lizogangliozydów, acylo-lizo GM1 acyluje się halogenkiem lub bezwodnikiem kwasu alifatycznego zawierającego 1-8 atomów węgla w grupie alkilowej.
  21. 22. Sposób według zastrz. 21, znamienny tym, że nadacylowanie prowadzi się za pomocą pochodnych kwasu octowego, propionowego, masłowego, walerianowego lub kapronowego.
  22. 23. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-didichloroacetylo-di-lizo GM1, di-lizoGM1 poddaje się reakcji z dichlorooctanem metylu w obecności trietyloaminy.
  23. 24. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-monochloroacetylo-di-lizoGM1, di-lizoGM1 poddaje się reakcji z bezwodnikiem chlorooctowym w obecności trietyloaminy.
  24. 25. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-(3chloropiwaloilo)-di-lizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z estrem wytwarzanym przez reakcję soli kwasu beta-chloropiwalinowego z jodkiem 1-metylo-2-chloropirydyniowym.
  25. 26. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-monohydroksyacetylo-di-lizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z bezwodnikiem glikolowym w obecności trietyloaminy.
  26. 27. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-trifluoroacetylo-di-lizoGM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z trifluorooctanem metylu w obecności trietyloaminy.
  27. 28. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-trichloroacetylo-di-lizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z trichlorooctanem metylu w obecności trietyloaminy.
  28. 29. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-dimaleilo-dilizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z bezwodnikiem maleinowym w obecności trietyloaminy.
  29. 30. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-monofluoroacetylo-di-lizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z estrem wytworzonym z fluorooctanu sodu i jodku 1 -metylo-2-chloropirydyniowego.
  30. 31. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-difluoroacetylo-di-lizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z estrem kwasu difluorooctowego i jodku 1-metylo-2-chloro-pirydyniowego.
  31. 32. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania N,N'-di-(3dietyloaminopropionylo)-di-lizo GM1, di-lizo GM1 poddaje się reakcji z estrem kwasu 3-dietyloaminopropionowego i jodku 1-metylo-2-chloro-pirydyniowego.
    165 347
  32. 33. Sposób według zastrz. 23, albo 24, albo 25, albo 26, albo 27, albo 28, albo 29, albo 30, albo 31, albo 32, znamienny tym, że N,N'-dichlorc>acetylo-di-lizo GM1, N,N'-di-monochloroacetylo-dilizo GMi, N,N'-di-(3-chloropiwaloilo)-di-lizo GMi, N,N'-di-monohydroksyacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di-trifluoroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-ditrichloroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di-maleilo-dilizoGMi, N,N'-di-mono-fluoroacetylo-di-lizoGMi, N,N'-di-fluoroacetylo-di-lizoGMi, N,N'-di(3-dietyloaminopropionylo)-di-lizoGMi przeprowadza się w estry Ci-8alkilowe karboksylowych grup sjalowych, w Ci-8alkiloamidy karboksylowych grup sjalowych, w pochodne nadacylowane, sole metali, sole zasad organicznych lub sole addycyjne z kwasami.
  33. 34. Sposób według zastrz. 33, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania estrów tych związków karboksylowe grupy kwasu sjalowego estryfikuje się alkoholem wybranym z grupy obejmującej: alkohol etylowy, propylowy, izopropylowy, n-butylowy, izobutylowy, tert-butylowy.
  34. 35. Sposób według zastrz. 33, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania amidów tych związków amiduje się karboksylowe grupy kwasu sjalowego aminami wybranymi z grupy obejmującej: metyloaminę, etyloaminę, propyloaminę, dimetyloaminę, dietyloaminę.
  35. 36. Sposób według zastrz. 23, albo 24, albo 25, albo 26, albo 27, albo 28, albo 29, albo 30, albo 3i, albo 32, znamienny tym, że N,N'-dichloroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di-monochloroacetylo-dilizo GMi, N,N'-di-(3-chloropiwaloilo)-di-lizo GMi, N,N'-di-monohydroksyacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di-trifluoroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di-trichloroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-dimaleilo-dilizo GMi, N,N'-di-monofluoroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di-difluoroacetylo-di-lizo GMi, N,N'-di(3-dietyloaminopropionylo)-di-lizoGMi przeprowadza się w nadoctany, nadpropioniany, nadmaślany, nadmaleiniany.
  36. 37. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że wytworzony acylo-di-lizogangliozyd zawierający co najmniej jedną kwasową grupę funkcyjną w cząsteczce przeprowadza się w terapeutycznie dopuszczalne sole z metalami.
  37. 38. Sposób według zastrz. 37, znamienny tym, że wytworzony acylo-di-lizogangliozyd przeprowadza się w sole sodowe, potasowe, amonowe, wapniowe, magnezowe lub glinowe acylo-dilizogangliozydów.
  38. 39. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że wytworzony acylo-di-lizogangliozyd zawierający co najmniej i kwasową grupę funkcyjną w cząsteczce, przeprowadza się w terapeutycznie dopuszczalne sole z organicznymi zasadami.
  39. 40. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że wytworzony acylo-di-lizogangliozyd zawierający co najmniej jedną zasadową grupę funkcyjną w cząsteczce przeprowadza się w sole addycyjne z kwasami.
PL90286248A 1989-07-27 1990-07-27 Sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów G M 1 PL PL PL165347B1 (pl)

Applications Claiming Priority (1)

Application Number Priority Date Filing Date Title
IT8948247A IT1232176B (it) 1989-07-27 1989-07-27 Derivati di-lisogangliosidi

Publications (2)

Publication Number Publication Date
PL286248A1 PL286248A1 (en) 1991-08-26
PL165347B1 true PL165347B1 (pl) 1994-12-30

Family

ID=11265471

Family Applications (1)

Application Number Title Priority Date Filing Date
PL90286248A PL165347B1 (pl) 1989-07-27 1990-07-27 Sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów G M 1 PL PL

Country Status (16)

Country Link
US (1) US5523294A (pl)
EP (1) EP0410883B1 (pl)
JP (1) JPH03218391A (pl)
KR (1) KR910002886A (pl)
AT (1) ATE178334T1 (pl)
AU (1) AU641173B2 (pl)
CA (1) CA2022139A1 (pl)
DE (1) DE69033027T2 (pl)
ES (1) ES2129392T3 (pl)
FI (1) FI903754A0 (pl)
HU (1) HU208834B (pl)
IL (1) IL95170A0 (pl)
IT (1) IT1232176B (pl)
NO (1) NO903334L (pl)
NZ (1) NZ234650A (pl)
PL (1) PL165347B1 (pl)

Families Citing this family (6)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
IT1238346B (it) * 1989-11-14 1993-07-13 Gangliosidi modificati e loro derivati funzionali.
IT1253832B (it) * 1991-08-01 1995-08-29 Fidia Spa Derivati di gangliosidi
GB2349822A (en) * 1999-03-25 2000-11-15 Benjamin Chang Splinting device
NZ531139A (en) 2001-08-29 2007-09-28 Neose Technologies Inc Synthetic ganglioside derivatives and compositions thereof
JP2006519878A (ja) 2003-03-06 2006-08-31 ネオーズ テクノロジーズ, インコーポレイテッド ガングリオシドの酵素合成のための方法および化合物
EP2410846B1 (en) 2009-03-25 2016-09-07 Seneb Biosciences, Inc. Glycolipids as treatment for disease

Family Cites Families (10)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
IT1046051B (it) 1975-08-13 1980-06-30 Fidia Spa Nuova applicazione terapeutica dei gangliosidi e procedimento per la loro estrazione
US4476119A (en) 1981-08-04 1984-10-09 Fidia S.P.A. Method for preparing ganglioside derivatives and use thereof in pharmaceutical compositions
US4716223A (en) 1981-08-04 1987-12-29 Fidia, S.P.A. Method for preparing ganglioside derivatives and use thereof in pharmaceutical compositions
US4593091A (en) 1981-08-04 1986-06-03 Fidia, S.P.A. Method for preparing ganglioside derivatives and use thereof in pharmaceutical compositions
IT1199116B (it) * 1984-07-03 1988-12-30 Fidia Farmaceutici Derivati di gangliosidi
IT1212041B (it) * 1987-11-02 1989-11-08 Fidia Farmaceutici Gangliosidi esteri interni come agenti terapeutici capaci di eliminare il dolore nelle neuropatie periferiche
IT1235011B (it) * 1988-07-26 1992-06-16 Fidia Farmaceutici Sintesi di derivati di glicosfingolipidi ed in particolare di gangliosidi utilizzabili per la preparazione di immunoadsorbenti ed adsorbenti per affinita' impiegabili per la purificazione di anticorpi e di tossine specifiche, e per uso diagnostico
IT1235161B (it) * 1988-12-02 1992-06-22 Fidia Farmaceutici Derivati di lisogangliosidi
IT1232175B (it) * 1989-07-27 1992-01-25 Fidia Farmaceutici Analoghi semisintetici di gangliosidi
IT1238346B (it) * 1989-11-14 1993-07-13 Gangliosidi modificati e loro derivati funzionali.

Also Published As

Publication number Publication date
DE69033027T2 (de) 1999-11-25
EP0410883A3 (en) 1993-01-20
US5523294A (en) 1996-06-04
ES2129392T3 (es) 1999-06-16
AU641173B2 (en) 1993-09-16
ATE178334T1 (de) 1999-04-15
HU904641D0 (en) 1991-01-28
EP0410883A2 (en) 1991-01-30
HU208834B (en) 1994-01-28
PL286248A1 (en) 1991-08-26
CA2022139A1 (en) 1991-01-28
IT8948247A0 (it) 1989-07-27
AU5982790A (en) 1991-01-31
NO903334D0 (no) 1990-07-26
KR910002886A (ko) 1991-02-26
EP0410883B1 (en) 1999-03-31
FI903754A0 (fi) 1990-07-27
JPH03218391A (ja) 1991-09-25
HUT56576A (en) 1991-09-30
DE69033027D1 (de) 1999-05-06
IL95170A0 (en) 1991-06-10
IT1232176B (it) 1992-01-25
NZ234650A (en) 1992-01-29
NO903334L (no) 1991-01-28

Similar Documents

Publication Publication Date Title
EP0433112B1 (en) Modified gangliosides and the functional derivatives thereof
EP0373038B1 (en) New lysosphingolipid derivatives
PL151829B1 (en) Method of obtaining derivatives of gangliosides
CA2141679C (en) New derivatives of neuraminic acid
PL165347B1 (pl) Sposób wytwarzania nowych pochodnych gangliozydów G M 1 PL PL
EP0373039B1 (en) New lysoganglioside derivatives
EP0410881B1 (en) Semisynthetic ganglioside analogues
Bulusu et al. Acyclic analogs of lipid A: synthesis and biological activities.
US6407072B1 (en) Lysoganglioside derivatives
EP0688331B1 (en) New sulfated lyso-ganglioside derivatives
CA2157359A1 (en) New o-sulfated gangliosides and lyso-ganglioside derivatives