Livvin kieli
Liygi (livvin kieli) on karjalan kielen piämurdehii. Livvikse paistah livvin karjalazet (liygiläzet). Pagizijua on 14,1 – 25 tuhattu hengie. Enimyölleh livvikse paistah Anuksen Karjalas sego Suomes (läs 3000 pagizijua).
Livvin murdehen alguperä ei ole selgei. Liygi kuuluu suomelas-ugrilazen kieliperehen itämerensuomelazeh kielijoukkoh. Livvin murdehes on äijy laihinsanua muinazes vepsän kielespäi. Livvis on moizii sanoi, kudamii ei ole karjalan kielen toizis murdehis.
Kirjukieli
[kohenda | kohenda tekstu]Tundietun tuohikirjutuksen №292 pohjannu on livvin kielen muinasmuodo. Vuvves 1990 Karjalas piästetäh ilmoih Oma Mua –lehtie. Vuonnu 2011 Karjalan Kielen Seuru avai karjalankielizen verkožurnualan. Sen nimi on Karjal Žurnualu. Enimät kirjutukset ollah livvikse, erähät niilöis ollah varzin- da tverinkarjalakse.
Tarkembua tieduo livvin murdehen kirjukielen ilmestymizes ei ole. XIX-vuozisual liygiläzet kirjutettih kiriličäl. Vuozinnu 1930 otettih käyttöh kirjukieli latinalazil kirjaimil. Vuonnu 1989 Karjalan tazavallan virguniekat hyväksyttih karjalan kielen kirjaimikot.
Livvin murdehen kirjaimikko:
A a | B b | Č č | D d | Ǯ ǯ | E e | F f | G g |
H h | I i | J j | K k | L l | M m | N n | O o |
P p | R r | S s | Š š | Z z | Ž ž | T t | U u |
V v | Ü ü | Ä ä | Ö ö | ' |
Vuonnu 2007 Karjalan tazavallan halličus hyväksyi karjalan kielen uvven kirjaimikon. Se on yhtehine kaikile murdehile. 29. oraskuudu vuonnu 2014 uudeh kirjaimikkoh hyväksyttih muutokset. Kirjaimikko rodih moine:
A a | B b | C c | Č č | D d | E e | F f | G g | H h | I i |
J j | K k | L l | M m | N n | O o | P p | R r | S s | Š š |
Z z | Ž ž | T t | U u | V v | Y y | Ä ä | Ö ö | ʼ |
Livvin murdeheh kuulutah alamurdehet:
- Siämärven
- Tulemjärven
- Vieljärven
- Salmin (Videlen)
- Kotkatjärven
- Riipuškalan
- Nekkulan
Niilöis hävinnyöt alamurdehet ollah:
- Siämärven
- Tulemjärven
- Vieljärven
Ven’alazet kielentutkijat sanotah liygii karjalan kielen murdehekse. Erähät suomelazet kielentutkijat pietäh liygii iččenäzenny kielenny.
Livvikse kirjutetah
[kohenda | kohenda tekstu]- P'otr Sem'onov
- Vas'a Veikki
- Aleksandr Volkov
- Aleksandr Saveljev
- Zinaida Dubinina