Mbum
| Mbum Mbum | ||
| Klassifisering | Nigerkongo Atlantisk-Kongo Volta-Kongo Nordleg Adambwa-ubangi Mbum-day | |
| Bruk | ||
| Tala i | Kamerun, Den sentralafrikanske republikken | |
| Mbumtalande i alt | 51 260 [1] | |
| Språkkodar | ||
| ISO 639-3 | mdd | |
Mbum-språket er eit niger-kongospråk som blir tala i Kamerun og Den sentralafrikanske republikken, av høvesvis 38 600 (1982) og 12 500 menneske (1996).[2] I Kamerun blir det tala i regionane Adamaoua og Nord, i Den sentralafrikanske republikken i subprefekturet Bocaranga, langs grensa mot Kamerun. Mbum var tidlegare eit viktig lingua franca i Adamaoua, men denne rolla har etter kvart til overteke av fulfulde. Kamerun-misjonærar tilknytte Det Norske Misjonsselskap lærde mbum fram til om lag 1960.
Mbum blei fyrst granska då misjonærar frå Det Norske Misjonsselskap kom til Adamaoua i 1925; jamfør avsnittet Litteratur om mbum nedanfor. Misjonærane utvikla ei rettskriving for språket og gav i 1965 ut Det nye testamentet og Salmane på mbum; jamfør avsnittet Litteratur på mbum nedanfor.
Grammatikk
[endre | endre wikiteksten]Framstillinga av grammatikken byggjer på Hagège 1968, sitert etter Sergej Starostin sin database.[3]
Fonologi
[endre | endre wikiteksten]Konsonantsystem:
p t k kp
b ɓ d ɗ ɡ ɡb
f s h
v ž
m n ñ ŋ
l
v̊ r
v̊ er ein labiodental flap.
Mbum har eit enkelt vokalsystem, med 5 vokalar. Alle vokalane kan vere korte eller lange.
i u e o a
Dei høge og låge vokalane kan vere nasale (/ı̃ ã ũ/). Stavingsstrukten er (K)V(K).
Mbum er eit tonespråk, med tonane høg og låg (lange vokalar kan ha fallande tone).
Syntaks
[endre | endre wikiteksten]Mbum er eit preposisjonsspråk. Substantivfrasene har dei modifiserande orda (adjektiva, possessor, talord) til høgre for seg, den fulle strukturen er N+A+Num+D.
Den grunnleggjande ordstillinga er SVO.
Litteratur om mbum
[endre | endre wikiteksten]- Fløttum, Sverre 1974. Dictionnaire français - mbum. Oslo: [ingen utgjevar].
- Fløttum, Sverre 1974. Dictionnaire mbum - français. Oslo: [ingen utgjevar].
- Hagège, Claude 1968. Description phonologique du mbum : informations. Paris: Société pour l'étude des langues africaines.
- — 1970. La langue mbum de Nganha (Cameroun) : phonologie - grammaire. Paris: Société pour l'étude des langues africaines.
- Shun'ya, Hino 1978. The classified vocabulary of the Mbum languages in Mbang Mboum : with ethnographical descriptions. (African Languages and Ethnography 12.) Tokyo: Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa.
Litteratur på mbum
[endre | endre wikiteksten]- Fløttum, Sverre 1950. Le papin et la famine : conte en langue Mbum. S. 83-93 i Études Camerounaises, Tome 3, no 29/30 (Mars-Juin 1950). Douala: Institut Français d'Afrique Noire.
- Luther, Martin 1948. Katekisma. Stavanger: Société des Missions de Norvège.
- Otterøy, Helga 1959. Deftere somabe bi ngbok mbum : (syllabaire en langue mboum). Oslo : Fabritius.
- Testamã Feke ka Deftere a Singri. Le Nouveau Testament et les Psaumes en langue mboum. Yaoundé 1965: La Société Biblique: Cameroun-Gabon. [Omsett av dei norske misjonærane Nils Otterøy og Sverre Fløttum.
- Tukur ven : Petit recueil de cantiques en Mbum et Fulfulde. Stavanger 1939, 1948: [Stavanger]: Mission norvégienne.
- Tukur hven : petit recueil de cantiques en mbum et fulfulde. [Ngaoundéré] 1965: Mission Protestante Norvégienne.
Fotnotar
[endre | endre wikiteksten]- ↑ www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mdd
- ↑ Jf. artikkelen om mbum i Ethnologue.
- ↑ https://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=%5Cdata%5Ctypol%5Ctypology&first=281 Sergej Starostin sin database