Suwarsih Djojopuspito
| Suwarsih Djojopuspito
(Soewarsih Djojopoespito) | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Soewarni Pringgodigdo en Soewarsih Djojopoespito circa 1925
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Geboren | 20 april 1912 | |||
| Geboorteplaats | Bogor (Buitenzorg) | |||
| Overleden | 24 augustus 1977[1] | |||
| Overlijdensplaats | Yogyakarta | |||
| Beroep | schrijver | |||
| Werk | ||||
| Bekende werken | Buiten het gareel | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| ||||
Suwarsih Djojopuspito, soms ook Soewarsih Djojopoespito, (Bogor (bij haar geboorte nog Buitenzorg geheten), Nederlands-Indië, 20 april 1912 – Yogyakarta, Indonesië, 24 augustus 1977) was een Indonesische auteur. Ze werd beschouwd als een van de belangrijkste Indonesische feministische schrijvers. Djojopuspito publiceerde van de jaren 1940 tot de jaren 1970. Tot haar bekendste werken behoren de semi-autobiografische roman Buiten het gareel (1940) en de verhalenbundel Empat Serangkai (1954). Ze behoorde tot de voorhoede van de vroege feministische auteurs in Indonesië die voorafgingen aan de Nieuwe Orde. Ze was een van de eerste vrouwelijke schrijvers van wie werk gepubliceerd door de staatsuitgeverij Balai Pustaka, samen met Sariamin Ismail, Fatimah Hasan Delais en Saadah Alim.[2]
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Vroege leven
[bewerken | brontekst bewerken]Djojopuspito werd geboren in 1912. Haar vader, Raden Bagoes Noersaid Djojosapoetro, was een koopman. Haar moeder Hatidjah kwam uit een islamitische Chinese familie.[3] Ze ging naar de Kartinischool en vanaf 1918 naar de MULO in Bogor (Buitenzorg). Na 1928 begon ze aan de lerarenopleiding in Surabaya,[4] die ze in 1930 afrondde.[5] Ze was een van de twee Javaanse studenten van de dertig studenten in haar schooljaar. De ervaring ‘minderwaardig’ gevonden te worden door haar klasgenoten en de onmogelijkheid om de scheidslijnen tussen haar en de anderen te doorbreken, vormde haar en tijdens de lerarenopleiding raakte ze betrokken bij de Indonesische nationalistische beweging en educatieve projecten die daaraan verbonden waren.[3][6] Ze sloot zich aan bij Jong Java.[7]
Haar zus Suwarni was betrokken bij een "wilde school" in Bandung, een ongesubsidieerde, particuliere school die ernaar streefde nationalistische studenten onderwijs in Europese stijl te geven. Na haar afstuderen aan de lerarenopleiding begon Suwarsih Djojopuspito zelf als leerkracht op een van deze scholen in Batavia. In 1932 trouwde ze met Soegondo Djojopuspito, die ook op een wilde school werkte. Dit was een partner uit eigen, vrije keuze, een feministische keuze in Java.[7] Ze bleven gedurende de jaren dertig lesgeven op verschillende scholen rond Java, in Semarang, Bandung en Batavia.
Werk
[bewerken | brontekst bewerken]Tijdens de late jaren 1930, terwijl ze nog steeds werkte als onderwijzeres, publiceerde ze essays in het Nederlands ter ondersteuning van progressieve doelen zoals de afschaffing van polygamie.[7][8] In Kritiek en Opbouw, een onafhankelijk tijdschrift uit toenmalig Indië, schreef zij meerdere artikelen, waarin zij onder meer aandrong op vrijlating van de nationalistische leiders uit ballingschap.[9]
In deze tijd begon ze met het schrijven van de semi-autobiografische romans Marjanah en Buiten het gareel. Buiten het gareel is een van de weinige romans die in het Nederlands is geschreven door een Indonesische auteur.[10][11] Het boek beschrijft het leven van Indonesische leraren op de 'wilde scholen', hun toewijding aan de nationalistische beweging van Soekarno en hun strijd tegen armoede en uitsluiting.[12] Buiten het gareel is ook een feministische roman. Djojopuspito schreef over de ongelijke positie van vrouwen binnen de nationalistische beweging en in het huwelijk.[10][13]
Djojopuspito had eerst een andere roman in het Soendanees geschreven en probeerde die te laten drukken via de overheidsdrukkerij, Balai Pustaka.[14] Deze roman werd echter afgewezen, omdat deze ongepast zou zijn vanwege de nationalistische thema's. Ze besprak de kwestie met literair criticus E. du Perron, die voorstelde het boek te herschrijven of te bewerken tot een nieuwe Nederlandstalige roman, en die feedback gaf op het manuscript.[15] De roman werd in de herschreven vorm gepubliceerd in 1940, en in een tweede editie in 1946. Die tweede editie, met een voorwoord van Du Perron, kreeg meer aandacht en werd breed uitgemeten in de Nederlandse literaire pers.[16][17]
Na het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid bleef uitgeverij Balai Pustaka bestaan, in een nieuwe vorm die niet langer vijandig stond tegenover nationalistische verhalen. Daardoor kon ze, ondanks dat Djojopuspito pas in de jaren 50 in het Indonesisch schreef en haar eerdere werk was geschreven in het Soendanees en het Nederlands,[2] bij Balai Pustaka publiceren. Eerst Marjanah, een roman die ze in de jaren 1930 in het Soendanees had geschreven, en die door hen werd uitgegeven in 1959.[18] Suwarsih Djojopuspito maakte een Indonesische vertaling van Buiten Het Gareel, die onder de titel Manusia Bebas ('vrije mensen') werd uitgegeven in 1975.[6][7]
Haar laatste roman Maryati werd pas in 1982 postuum gepubliceerd door Pustaka Jaya.[11] Deze roman was ook grotendeels autobiografisch, en beschreef de ervaringen van een Indonesische adolescent, opgeleid in Bogor in 1928.
Djojopuspito stierf op 24 augustus 1977 aan een hersenbloeding.[6] Zij werd begraven op de Taman Wijayabrata Tamansiswa-begraafplaats in Yogyakarta.
De laatste uitgave van Buiten het gareel in het Nederlands is een druk uit 1986. In 2021 werd een essay van Lara Nuberg gepubliceerd in de bundel De koloniale leeslijst over Djojopuspito en het belang van Buiten het gareel in de huidige tijd.[19]
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]- Buiten het gareel (De Haan Uitgevery, Utrecht, 1940)
- Tudjuh tjeritera pendek (Pustaka Rakjat, Jakarta, 1951)
- Empat serangkai, Kumpulan tjerita pendek (Pustaka Rakyat, Jakarta, 1954)
- Riwayat hidup Nabi Muhammad saw (Bulan Bintang, Jakarta, 1956)
- Marjanah (Balai Pustaka, Jakarta 1959), gepubliceerd in het Soendanees. Dit was het originele autobiografische manuscript dat tijdens de Nederlandse tijd door Balai Pustaka was afgewezen.[3]
- Siluman Karangkobar (Pembangunan, Jakarta, 1963)
- Hati wanita (Pembangunan, Jakarta, 1964)
- Manusia bebas (Indonesische vertaling van Buiten het gareel) (Djambatan, Jakarta, 1975)
- Maryati (Pustaka Jaya, Jakarta, 1982)
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Buiten het gareel (editie 1946) uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
- Lijst van werken van Suwarsih Djojopuspito in WorldCat
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Suwarsih Djojopuspito op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ Biografisch Portaal; genoemd als: Soewarsih Djojopoespito; Biografisch Portaal-identificatiecode: 05361670.
- ↑ a b Oey-Gardiner, Mayling (2000). Indonesian women : the journey continues. Australian National University, Research School of Pacific and Asian Studies, Canberra, pp. 27-45. ISBN 9780646392301.
- ↑ a b c Gerard Termorshuizen, Soewarsih Djojopoespito Cibatok 20 april 1912 - Yogyakarta 24 augustus 1977. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1979. dbnl. Geraadpleegd op 21 januari 2024.
- ↑ "De kweekschool te Soerabaia.", De Indische courant, 4 mei 1929.
- ↑ "ONDERWIJZERS-EXASIENS. De eerste resultaten der Openbare. Europeesche Kweekschool.", Soerabaijasch handelsblad, 5 juni 1931.
- ↑ a b c Aleksandra Galinowicz, Mimicry en hybriditeit in koloniale en postkoloniale literatuur. Masterthesis. Geraadpleegd op 23 januari 2024.
- ↑ a b c d Gerard Termorshuizen, Bij de dood van Soewarsih Djojopoespito, schrijfster buiten het gareel. Ons Erfdeel. Jaargang 20(1977). dbnl (1977-09). Geraadpleegd op 21 januari 2024.
- ↑ "De positie der inheemsche vrouw EEN AANVAL OP DE POLYGAMIE. Pleidooi voor onafhankelijkheid.", De Sumatra post, 3 september 1937.
- ↑ Rob Nieuwenhuys, Wat Nederlandse schrijvers en dichters over Indonesië hebben geschreven vanaf de eerste jaren der Compagnie tot op heden. Oost-Indische spiegel.(1972). dbnl. Geraadpleegd op 21 januari 2024.
- ↑ a b Lara Nuberg, Buiten het gareel Suwarsih Djodjopuspito, 1940. literatuurgeschiedenis.org. Geraadpleegd op 21 januari 2024.
- ↑ a b Watson, C.W. (2005). Plus ça change ... ? a comparison of two Indonesian feminist novels: Suwarsih Djojopuspito's Maryati and Istiah Marzuki's Sundus*. Indonesia and the Malay World 33 (95): 67–85.
- ↑ ""Buiten het gareel" van S. Djojopoespito", Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij, 9 september 1941.
- ↑ Priyatna, Aquarini (12 februari 2018). Feminist Voice in the Works of Indonesian Early Woman Writers: Reading Novels and Short Stories by Suwarsih Djojopuspito. Journal of International Women's Studies 19 (2): 230–243. ISSN: 1539-8706. Geraadpleegd op 28 October 2020.
- ↑ (id) Menjadi Manusia Bebas. Historia - Majalah Sejarah Populer Pertama di Indonesia. Historia. Geraadpleegd op 28 October 2020.
- ↑ Robert-Henk Zuidinga (1986). Soewarsih Djojopoespito, E. du Perron en de roman Buiten het gareel. Indische Letteren 1 (4): 149-161
- ↑ "Roman van een Indonesische vrouw "Buiten het Gareel" door Soewarsih Djojopoespito", De waarheid, 3 januari 1947.
- ↑ "Buiten het gareel. Een Indonesische roman van Soewarsih Djojopoespito.", De Telegraaf, 1 december 1940.
- ↑ J. Noorduyn, De Soendase roman van Soewarsih. Indische Letteren. Jaargang 1(1986). dbnl. Geraadpleegd op 21 januari 2024.
- ↑ Mertens, Het Parool - de nieuwe koloniale leeslijst (1 april 2021). Geraadpleegd op 27 juni 2021.