Sagittarius A*

Sagittarius A*
Een opname van Sagittarius A* in gepolariseerd licht door de Event Horizon Telescope, gepubliceerd op 27 maart 2024
Type	Superzwaar zwart gat
Datum ontdekking	14 februari 1974
Bayeraanduiding	-geen-
Massa	4.150.000 M☉
Waarnemingsgegevens
Standaardepoche	J2000
Rechte klimming	17u 45m 40.0409s
Declinatie	−29° 0′ 28.118″
Sterrenstelsel	Melkweg
Sterrenbeeld	Boogschutter (Sagittarius)
Afstand	26.673 lichtjaar
Portaal    Astronomie

Sagittarius A*, ook wel bekend als Sgr A*, is een superzwaar zwart gat en een radiobron in het centrum van de Melkweg. Het object bevindt zich in de samengestelde radiobron Sagittarius A op 26.673 lichtjaar van de Zon. Het bevat 4,15 miljoen zonsmassa's in een gebied met een radius van minder dan 6,25 lichtuur. Het is daarmee het zwaarste zwarte gat in de Melkweg (andere zwarte gaten in de Melkweg zijn stellair).

Ontdekking

Sagittarius A* en omgeving (een gebied van 12,5 boogminuten) gezien in röntgenstraling door Chandra X-ray Observatory. Er zijn twee lichtechos zichtbaar.

De compacte radiobron is in 1974 ontdekt door Bruce Balick en Robert L. Brown bij metingen met hoge resolutie van Sgr A West. De bron werd in 1982 door Brown Sgr A* genoemd om haar te onderscheiden van andere componenten van Sgr A. Uit het spectrum van Sgr A* is geconcludeerd dat het gaat om synchrotronstraling.

Doordat de interstellaire extinctie kleiner is in het nabij-infrarood dan in het optische gebied kan de verdeling van sterren en hun beweging (uit herhaalde opnamen) in de richting van Sgr A* met behulp van nabij-infraroodmetingen bepaald worden, en daaruit de massa van Sgr A*. Voor (onafhankelijk) onderzoek van Sagittarius A* met deze methode kregen Reinhard Genzel en Andrea Ghez in 2020 de Nobelprijs voor Natuurkunde.

Sterren in ellipsbanen om Sagittarius A*

Nabij-infraroodopname van sterren in de buurt van Sagittarius A* door de Very Large Telescope

De beweging van enkele sterren rond Sgr A* in 2021

In de onderstaande figuur zijn de banen van sterren om het zwarte gat weergegeven. De relatieve hemelcoördinaten (horizontaal rechte klimming en verticaal declinatie) zijn opgegeven ten opzichte van het zwarte gat als referentie. Ter vergelijking zijn rechtsonder op schaal de banen in het zonnestelsel van Neptunus, Pluto, Eris en Sedna ingetekend.

Baanelementen van sterren in ellipsbanen rond Sagittarius A*

Ster	Alias	a (″), halve lange as ellipsbaan in boogseconden	a (AE), idem in Astronomische Eenheden	e, excentriciteit	P, omlooptijd (periode) in jaren	T0 (jaar), tijdstip van dichtste benadering
S1	S0-1	0,412 ± 0,024	3300 ± 190	0,358 ± 0,036	94,1 ± 9,0	2002,6 ± 0,6
S2	S0-2	0,1226 ± 0,0025	980 ± 20	0,8760 ± 0,0072	15,24 ± 0,36	2002,315 ± 0,012
			919 ± 23	0,8670 ± 0,0046	14,53 ± 0,65	2002,308 ± 0,013
S8	S0-4	0,329 ± 0,018	2630 ± 140	0,927 ± 0,019	67,2 ± 5,5	1987,71 ± 0,81
S12	S0-19	0,286 ± 0,012	2290 ± 100	0,9020 ± 0,0047	54,4 ± 3,5	1995,628 ± 0,016
			1720 ± 110	0,833 ± 0,018	37,3 ± 3,8	1995,758 ± 0,050
S13	S0-20	0,219 ± 0,058	1750 ± 460	0,395 ± 0,032	36 ± 15	2006,1 ± 1,4
S14	S0-16	0,225 ± 0,022	1800 ± 180	0,9389 ± 0,0078	38 ± 5,7	2000,156 ± 0,052
			1680 ± 510	0,974 ± 0,016	36 ± 17	2000,201 ± 0,025
S0-102	S0-102			0,68 ± 0.02	11,5 ± 0.3	2009,5 ± 0.3

Externe link

• (en) Sagittarius A* in SIMBAD