Koninklijke Noorse luchtmacht

Koninklijke Noorse luchtmacht; Luftforsvaret
	Het roundel van de Noorse luchtmacht.
Land	Noorwegen
Onderdeel van	Noorse strijdkrachten
Oprichting	10 november 1944
Leiding
Commandant	Majoor-Generaal Stein Erik Nodeland
Slagkracht
Troepensterkte*	~1430
Aantal vliegtuigen*	86
Aantal helikopters*	50
	(*) Gegevens voor 2010

De Koninklijke Noorse luchtmacht (Noors: Luftforsvaret) is de in 1944 gevormde luchtmacht van Noorwegen. Ze telt zo'n 1430 personeelsleden, inclusief burgers, 600 dienstplichtigen en kan in oorlogstijd zo'n 5500 man mobiliseren.

Geschiedenis

Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog

Op initiatief van de Koninklijke Noorse marine kocht Noorwegen in 1912 haar eerste vliegtuig, de HNoMS Start. Het toestel werd in Duitsland gekocht en betaald van publieke giften en een aanzienlijke bijdrage van koning Haakon VII. Tot de Tweede Wereldoorlog waren de meeste vliegtuigen van het leger van lokale makelij, hetzij in licentie gebouwd, zoals de Fokker C.V-bommenwerper. Toen die oorlog in de jaren 1930 in de lucht hing werden moderne Britse en Duitse vliegtuigen aangeschaft. In de maanden voordat Noorwegen door nazi-Duitsland werd bezet bestelde het een aanzienlijk aantal toestellen in de Verenigde Staten, maar degene die reeds geassembleerd waren ten tijde van de invasie hadden nog geen bewapening gekregen. Deze werden door de nazi's aan het Duitsgezinde Finland verkocht. Andere Noorse toestellen vluchtten over de Finse grens en werden ingezet door de Finse luchtmacht. Nog te leveren vliegtuigen werden naar de Noorse regering in ballingschap in Groot-Brittannië gestuurd. De luchtmacht was in die periode verdeeld over de luchtdienst van de landmacht en de marine.

Na WOII

In november 1944 werden de luchtdiensten van het leger en de marine samengevoegd als de Noorse luchtmacht. Die vloog tot in de jaren 1950 onder meer met de Britse Supermarine Spitfire. In 1947 werd de radar geïntroduceerd en een jaar later met de De Havilland Vampire de eerste straaljagers. In 1949 stond Noorwegen mee aan de wieg van de NAVO en kreeg alzo militaire steun van de VS. Daarmee kon de luchtmacht tijdens de Koude Oorlog uitbreiden. Noorwegen was buiten Turkije ook het enige NAVO-land dat een landgrens had met de Sovjet-Unie. Daarlangs onderschepte Noorse gevechtsvliegtuigen jaarlijks gemiddeld 5 à 600 USSR-toestellen. In 1955 ontving Noorwegen met de Bell 47D haar eerste helikopters. In 1959, ten slotte, werd de afdeling luchtafweergeschut geïntegreerd met de luchtmacht. Eind jaren 1970 koos Noorwegen in samenwerking met België, Nederland en Denemarken de F-16 als nieuw gevechtsvliegtuig.

Na de Koude Oorlog

In 2002 vlogen Noorse F-16's samen met F-16's van de Deense- en de Nederlandse luchtmacht ter ondersteuning van de Oorlog in Afghanistan naar Kirgizië. Vier Noorse- en acht Nederlandse F-16 vormden in 2006 in Afghanistan een airwing. Noorwegen besloot ook haar verouderde Sea Kings te vervangen door nieuwe NHI NH90's alsook de F-16's door F-35 Lightning II's.

Luchtmachtbases

Andenes/Andøya

Bodø

Bardufoss

Florø

Oslo/Gardermoen

Lakselv/Banak

Ørland

Moss/Rygge

Stavanger Sola

Andenes/Andøya: P-3 Orion
Bodø: F-16
Sea King
Bardufoss: NH90
Lynx
Bell 412
T-17 (vliegschool)
Florø: Sea King
Oslo/Gardermoen: C-130
Lakselv/Banak: Sea King
Ørland: F-16
Sea King
F-35^[1]
Moss/Rygge: Sea King
Bell 412
Falcon 20C-5/ECM
Stavanger Sola: Sea King

Inventaris

Een Noorse Sea King-reddingshelikopter, jun 2003.

Toestel	Versie(s)	# (or.)	Rol	Herkomst
Vliegtuigen [bewerken \| brontekst bewerken]
Canadair CF-5	CF-5A/B	0 (15)^[2]	Gevechtsvliegtuig Bommenwerper	Canada Verenigde Staten
Dassault Falcon 20	20ECM 20C-5	2 1	ECM VIP	Frankrijk
Lockheed C-130 Hercules	C-130 J-30^[3]	4	Transport	Verenigde Staten
Lockheed F-16 Fighting Falcon	F-16AM F-16BM	47 10 (72)	Gevechtsvliegtuig	Nederland Verenigde Staten^[4]
Lockheed P-3 Orion	P-3C UIP P-3N	4 2	Zeeverkenning	Verenigde Staten
Saab Safari		16	Opleiding	Zweden
Helikopters [bewerken \| brontekst bewerken]
Bell 412	412SP	18 (19)	Varia	Verenigde Staten^[5]
NHI NH90	NH90 NFH	14^[6]	Varia	Europese Unie
Westland Lynx	Lynx Mk.86	6	Kustwacht	Verenigd Koninkrijk
Westland Sea King	Sea King Mk.43	12	SAR	Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten^[7]

Een Noorse C-130 te Basel, sep 1984.
Een Noorse F-16 escorteert een Sovjet-Tu-22M-bommenwerper, 1988.
Een Noorse Fokker C.V, jun 1990.
Een Noorse F-16A boven de Balkan, mei 1999.

Zie ook

Lijst van luchtmachten

Externe links

Zie de categorie Royal Norwegian Air Force van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) Three New F-35 Aircraft To Norway. f35.com (23-05-2018). Gearchiveerd op 26-9-2020. Geraadpleegd op 24-03-2019.
↑ De toestellen stonden sinds 1990 aan de grond en werden in 2006 aan de VS verkocht [1].
↑ De oude C-130H's werden uit dienst genomen en vervangen door vier meer recente exemplaren [2].
↑ De oorspronkelijke 72 F-16's werden door Fokker in licentie gebouwd.
↑ 19 Toestellen werden geleverd. 18 Daarvan werden in Noorwegen zelf gebouwd.
↑ Noorwegen heeft een optie op nog eens 10 NH90's als reddingshelikopter [3]. Gearchiveerd op 5 maart 2016.
↑ De Sea King werd door het Britse Westland in licentie van het Amerikaanse Sikorsky gebouwd.

[1] (en) Three New F-35 Aircraft To Norway. f35.com (23-05-2018). Gearchiveerd op 26-9-2020. Geraadpleegd op 24-03-2019.

[cf5-2] De toestellen stonden sinds 1990 aan de grond en werden in 2006 aan de VS verkocht [1].

[c130-3] De oude C-130H's werden uit dienst genomen en vervangen door vier meer recente exemplaren [2].

[f16-4] De oorspronkelijke 72 F-16's werden door Fokker in licentie gebouwd.

[bell412-5] 19 Toestellen werden geleverd. 18 Daarvan werden in Noorwegen zelf gebouwd.

[nh90-6] Noorwegen heeft een optie op nog eens 10 NH90's als reddingshelikopter [3]. Gearchiveerd op 5 maart 2016.

[seaking-7] De Sea King werd door het Britse Westland in licentie van het Amerikaanse Sikorsky gebouwd.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]