Israëlische marine
Israëlische Marine | ||
---|---|---|
vlag van de Israëlische Marine
| ||
Land | Israël | |
Hoofdkwartier | HaKirya, Tel Aviv, Israël | |
Onderdeel van | Israëlisch defensieleger | |
Oprichting | 1948 (74 jaar geleden) | |
Leiding | ||
Opperbevelhebber | Aluf (admiraal/generaal) David Sa'ar Salama | |
Verantwoordelijke minister | Benny Gantz | |
Slagkracht | ||
Troepensterkte* | 19500 | |
Aantal dienstplichtigen* | 9500 | |
Aantal reserve* | 10000 | |
Aantal schepen* | 7 korvetten
8 Raketboten 5 onderzeeërs 45 patrouilleboten 2 supportschepen |
De Israëlische marine (Hebreeuws: חיל הים הישראלי, Ḥeil HaYam HaYisraeli, Engels: Sea Corps of Israel, Arabisch: البحرية الإسرائيلية) is een krijgsmachtonderdeel van het Israëlische defensieleger, deze is voornamelijk actief in het gebied rond de Middellandse Zee, de Golf van Eilat en de Rode Zee. De huidige opperbevelhebber van de Israëlische marine is Aluf David Sa'ar Salama. De Israëlische marine is verantwoordelijk voor Israëls aflandige nucleaire tweede aanvalscapaciteit.[1]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De oorsprong van de Israëlische marine lag in de oprichting van de Betar Marine Academie, een opleidingsschool voor militairen voor de marine, opgericht in Civitavecchia, Italië, in 1934 door de revisionistische zionistische beweging onder leiding van Ze'ev Jabotinsky. In Europa, Palestina en Zuid-Afrika leidde deze school enkele van de toekomstige commandanten van de Israëlische marine op. In september 1937 bezocht het opleidingsschip Sarah I Haifa en Tel Aviv als onderdeel van een rondreis door de Middellandse Zee.
Tweede Wereldoorlog
[bewerken | brontekst bewerken]In 1938 richtte dr. Shlomo Bardin, aangemoedigd door het Joods Agentschap, de hogeschool voor de Marine op in Bosmat, het Technische Junioren College. In 1943 volgde de oprichting van de Palyam, de marinetak van de Palmach, de opleidingen werden gevolgd aan de maritieme school. De Joodse koopvaardij werd ook opgeleid, deze werkten bij o.a. SS Tel Aviv en vrachtschepen zoals de Atid.
In 1942 sloten elfhonderd Haganah-vrijwilligers zich aan bij de Royal Navy, voornamelijk in technische functies (12 van hen waren officieren volgens de benoemingsovereenkomst van het Joods Agentschap met de Royal Navy). Een paar bereikten de zee- en gevechtsdienst. Twee van hen dienden bij de Fleet Air Arm (FAA), onder wie Edmond Wilhelm Brillant en de andere Zvi Avidror. Met het einde van de Tweede Wereldoorlog en het begin van de Joodse opstand in Mandaat Palestina, namen Palyam-leden deel aan illegale immigratieactiviteiten, waardoor Europese Joden naar Palestina werden gebracht, evenals aan commando-acties tegen deportatieschepen van de Royal Navy. Vrijwilligers van de Royal Navy sloten zich ondertussen weer aan bij de Haganah.
Tijdens de laatste maanden van het Britse mandaat in Palestina begonnen de voormalige vrijwilligers van de Royal Navy te werken aan de illegale immigratieschepen (bekend als de Fleet of Shadows) in de haven van Haifa, ze hebben er een paar geborgen en ze in dienst genomen. Deze zouden de eerste schepen van de marine worden en werden ingezet tijdens de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948.
Tijd na de Tweede Wereldoorlog
[bewerken | brontekst bewerken]Aan het begin van de oorlog van 1948 en met de oprichting van de IDF, bestond de Israëlische marine uit vier voormalige Aliyah Bet-schepen die in beslag waren genomen in de haven van Haifa. Deze schepen werden opgeknapt door een nieuw opgerichte marine-reparatiefaciliteit met de hulp van twee particuliere scheepsbouw- en reparatiebedrijven. In oktober 1948 werd een duikbootjager gekocht uit de Verenigde Staten. Met de oprichting van de IDF begin 1948 werd de Israëlische marine daarom gevormd uit een kern van het volgende personeel:[2][3]
- Royal Navy vrijwilligers met de technische vaardigheden en discipline verworven van de Royal Navy, maar zonder actieve dienst op zee en ervaring op Royal Navy schepen.
- Palyam-leden die de illegale immigratieactie had geleid, maar geen ervaring hadden in navigatie of het leiden van een schip in een strijd. De kapiteins van illegale en immigratieschepen waren Italiaans, terwijl het personeel van Palyam het bevel voerde in opdracht van de Haganah. Ike Aharonowitch, kapitein van Exodus en een Jood, was eerder uitzondering dan regel.
- Koopvaardijkapiteins en hoofdingenieurs, met navigatievaardigheden maar zonder gevechtsvaardigheden.
Joodse vrijwilligers[4] van de United States Navy en Royal Navy, zoals commandant Paul Shulman[5] van de US Navy, en commandanten Solomon en Allen Burk van de Royal Navy[6]. Deze werden echter vaak gediscrimineerd en hun ervaring verspild door een marinecommando dat was gebaseerd op de Palmach en zijn verschillende takken. Dit resulteerde in vreemde situaties waarin ongeschoolde officieren van de Palyam het bevel voerden over veel meer ervaren marineofficieren.
Tijdens de oorlog dienden de oorlogsschepen op kustpatrouilletaken en bombardeerden ze Arabische doelen op het land, inclusief Egyptische kustinstallaties in en rond het Gaza-gebied helemaal tot aan Port Said.[7] De Israëlische marine schakelde ook de Egyptische marine op zee uit in tijdens operatie Yoav, en het vlaggenschip van de Egyptische marine, Emir Farouk, werd tot zinken gebracht tijdens een operatie door Israëlische marinecommando's.
Palyam-personeel verzette zich vaak tegen pogingen om orde, discipline en rang in de nieuw gevormde dienst te scheppen. Veel ruimtes werden aanvankelijk gedeeld door zowel officieren als manschappen. Schepen hadden een kapitein met maritieme vaardigheden, maar ook een commandant die als 'politiek' werd beschouwd. Dit veroorzaakt veel discussie tussen veteranen van de Palyam, vrijwilligers van de Royal Navy van de Haganah en Machal-vrijwilligers van de Amerikaanse marine over welke vorm de marine zou moeten aannemen.[2][3][8] Commandant Allen Burk zou uit wanhoop hebben gezegd: "Je kunt geen marineofficieren maken van cowboys".[3]
Royal Navy Captain Ashe Lincoln[9], die joods was, adviseerde premier David Ben-Gurion om korvetten, fregatten, torpedobootjagers, torpedoboten en patrouilleboten te kopen, om de macht van de Israëlische marine op te bouwen. Daarbij drong hij er bij Ben-Gurion op aan om met professionele marine-adviseurs te overleggen. Dit resulteerde in instructies om contact op te nemen met adviseurs van de Amerikaanse marine. Dit contact liep vooral via commandant Paul Shulman van de Amerikaanse marine.
De Israëlische marine leed in de begindagen aan een gebrek aan professionele commando's.[2] Gershon Zak, hoofd van de IDF "zee Service", was een leraar en bureaucraat zonder enige relevante ervaring. Zak was nooit gerekruteerd voor de IDF, maar was een burger en had geen officiële rang.
De begindagen van de Israëlische marine werden daarom gekenmerkt door politieke machtsstrijd, aangezien veel groepen en individuen om de macht streden. De politiek van Palyam blokkeerde de benoeming van Paul Shulman (een joodse officier van de Amerikaanse marine met de rang van commandant die zich vrijwillig aanmeldde voor de Israëlische marine) als opperbevelhebber van de marine en hij nam ontslag in 1949. De eerste opperbevelhebber van de marine kende de rang van Aluf toe was Shlomo Shamir.[2]
Het einde van de oorlog van 1948 gaf de marine de tijd om haar kracht op te bouwen. Begin jaren vijftig kocht de marine fregatten, torpedoboten, torpedobootjagers en uiteindelijk onderzeeërs. De materiaalopbouw ging gepaard met de opleiding van Israëlische marineofficieren in Royal Navy-academies in het VK en Malta, evenals in Frankrijk.
Drie verschillende perioden kenmerken de geschiedenis van de Israëlische marine:
- Stichting en vroege dagen
- De leeftijd van de schepen
- Het tijdperk van raketboten, dat begon in 1965 en vruchten afwierp tijdens de Jom Kipoer-oorlog van 1973.[10][11]
Tot 1967 was het marinehoofdkwartier gevestigd in Stella Maris, op de hellingen van de berg Karmel, Haifa. Na de Zesdaagse Oorlog werd het verplaatst naar de Kirya in Tel Aviv, naast het IDF-hoofdkwartier.
Jom Kipoer-oorlog
[bewerken | brontekst bewerken]Tijdens de meest significante confrontatie in zijn geschiedenis, tijdens de Jom Kipoer-oorlog, hebben vijf raketboten van de Israëlische marine vijf Syrische schepen tot zinken gebracht zonder verliezen tijdens de Slag om Latakia. Als gevolg hiervan bleef de Syrische marine de rest van het conflict in de haven.[12] Het was de eerste zeeslag in de geschiedenis tussen, met grond-raketten uitgeruste raketboten.
Een ander belangrijk gevecht was de Slag om Baltim, waarbij zes raketboten van de Israëlische marine vier raketboten van de Egyptische marine aanvielen en er drie zonken, opnieuw, zonder verliezen.
Libanonoorlog 2006
[bewerken | brontekst bewerken]De verrassingsaanval op het vlaggenschip van de Israëlische marine INS Hanit door een Hezbollah-batterij aan land was een keerpunt voor de marinedoctrine en -operaties. Vier zeelieden stierven toen de YJ-83-raket het kanonsschip raakte, omdat de raketafweersystemen van het schip op dat moment niet waren ingeschakeld.[13]
Sterkte
[bewerken | brontekst bewerken]De Israëlische marine is opgedeeld in verschillende eenheden.
Patrouille squadrons
[bewerken | brontekst bewerken]Squadrons 914, 915 en 916, respectievelijk gevestigd in Haifa, Eilat en Ashdod, bestaan uit patrouilleboten. Zij zijn verantwoordelijk voor de bescherming van de kusten en territoriale wateren van Israël.
Doelstellingen van de eenheid:
- Constante patrouilles in de zeeën van Israël.
- Identificatie van waterscooters die Israëlische wateren binnenvaren.
- Voorkomen van smokkel door de zee
- Bescherming van nationale activa, zoals booreilanden.
- Diverse operaties alleen of met andere eenheden binnen en buiten de marine uitgevoerd.
- Diverse andere doelstellingen die verschillen tussen de squadrons.
3e flottielje
[bewerken | brontekst bewerken]De raketbootvloot (Shayetet 3) is gestationeerd in Haifa. Het bestaat uit de 31e en 32e raketboot-eskaders en de 33e en 36e korvetten-eskaders.
- Doelstellingen van de eenheid
- Bescherming van de Israëlische handel op zee tegen buitenlandse vloten.
- Het voorkomen van een mogelijke zeeblokkade van Israëlische havens in oorlogstijd.
- Het blokkeren van vijandelijke havens in oorlogstijd.
- Vuursteun voor grondeenheden.
7e flottielje
[bewerken | brontekst bewerken]- De onderzeebootvloot (Shayetet 7), een vrijwilligerseenheid opgericht in 1959.
- Doelstellingen van de eenheid
- Aanvallen van vijandelijke schepen.
- Geheime inlichtingenverzameling.
- Inzet en herstel van Shayetet 13 marine-commando's.
- Israëlische marinecommando's fungeren als ondersteunende eenheid voor andere eenheden.
- Wordt verondersteld deel uit te maken van de kernwapencapaciteit van het land.[14]
- Om veiligheidsredenen moeten aanvragers met een dubbele nationaliteit nu officieel afstand doen van alle andere nationaliteiten om te worden toegelaten tot het opleidingsprogramma voor onderzeeërs.[15]
13e flottielje
[bewerken | brontekst bewerken]Shayetet 13, of Flotilla 13, is een elite marine-commando-eenheid die gespecialiseerd is in zee-tot-land invallen, terrorismebestrijding, sabotageoperaties, het verzamelen van maritieme inlichtingen, redding van maritieme gijzelaars en instappen. Het is een van de best opgeleide en geheimzinnige eenheden in het Israëlische leger.
Bestaande uit:
- Jaltam duikers in opleiding
- Jaltam 707
- Bergings- en onderwaterwerkeenheid. Gevormd als de schadebeheersingstak van de marinescheepswerven, nam de eenheid later ervaren Flotilla-13-duikers op.
- Snapir
- Force bescherming en havenbeveiligingseenheid. Ook verantwoordelijk voor duikcontroles van civiele schepen die Israëlische havens binnenvaren.
Intelligentie
[bewerken | brontekst bewerken]De Naval Intelligence Division is verantwoordelijk voor het verzamelen van marine-inlichtingen.
Schepen
[bewerken | brontekst bewerken]Korvetten
[bewerken | brontekst bewerken]Klasse | Foto | Schepen | In dienst gesteld | Gebouwd | Notities |
---|---|---|---|---|---|
Sa'ar 5 [ˈsa'ar] (Tempest) | INS Eilat, [ejˈlat] (Eilat)
INS Lahav [ˈlahav] (Blad) INS Hanit [χaˈnit] (Speer) |
1994
1994 1995 |
United States | Schepenklasse gebouwd door de VS | |
Sa'ar 6 | INS Magen [maˈgen] (Schild)
INS Oz (Moed) INS Atzmaut (Onafhankelijkheid) INS Nitzachon (Overwinning) |
2020
2021 |
Duitsland | Schepenklasse gebouwd door ThyssenKrupp Marine Systems |
Raketboten
[bewerken | brontekst bewerken]Klasse | Foto | Schepen | In dienst gesteld | Gebouwd | Notes |
---|---|---|---|---|---|
Sa'ar 4.5 | INS Romach, [ˈʁo̞maχ] (Lans)
INS Keshet, [ˈke̞ʃe̞t] (Boog) INS Hetz, [ˈχe̞t͡s] (Pijl) INS Kidon, [kiˈdo̞n] (Speer) INS Tarshish, [tarˈʃiʃ] (Tarsis) INS Yaffo, [ˈjafo̞] (Jaffa) INS Herev, [ˈχe̞ʁe̞v] (Zwaard) INS Sufa [suˈfa] (Storm) |
1981
1982 1991 1995 1995 1998 2002 2003 |
Israel |
|
Onderzeeërs
[bewerken | brontekst bewerken]Klasse | Foto | Boten | In dienst gesteld | Gebouwd | Notities |
---|---|---|---|---|---|
Dolfijnenklasse | INS Dolphin, [do̞lˈfin] (Dolfijn)
INS Livyathan, [livjaˈtan] (Walvis) INS Tekumah, [tkuˈma] (Rivaal) |
1999
1999 2000 |
Duitsland | Verwachte vervanging door Dakarklasse-onderzeeërs in vroeg 2030. | |
AIP Dolfijnenklasse 2 | INS Tanin, [taˈnin] (Krokodil)
INS Rahav, [ˈʁahav] (Rachab) INS Drakon, [dʁaˈko̞n] (Draak) |
2012
2014 2021 |
Duitsland |
Patrouilleboten
[bewerken | brontekst bewerken]Class | Foto | Schipnummer | In dienst gesteld | Gebouwd | Notities |
---|---|---|---|---|---|
Dvora, [dvo̞ˈʁa] (Bij) | 9 | 1988 | Israël | ||
Super Dvora Mk II, [suˈpe̞ʁ dvo̞ˈʁa] | 2 | 1996 | Israël | ||
Super Dvora Mk III | 13 | 2004 | Israël | ||
Shaldag, [ʃalˈdaɡ] (Viskoning) | 5 | 1989 | Israël | ||
Verdediger | 9 | 2002 | Israël | ||
Rafael Protector USV | 2000s | Israël | Onbemande marinepatrouillevoertuigen | ||
Silver Marlin | 2006? | Israël | USV Marine Patrouille Voertuigen |
Supportschepen[16]
[bewerken | brontekst bewerken]INS Bat Yam, [batˈjam] (Bat Yam, "Dochter van de zee") - ex-Bundesmarine Stollergrund klasse FGS Kalkgrund (Y865) kleine multifunctionele utility boat (1989)
INS Bat Galim, [batɡaˈlim] (Bat Galim, "Dochter van de golven") - ex-Bundesmarine Stollergrund klasse FGS Bant (Y867) kleine multifunctionele utility boat (1989)
Commandoboten
[bewerken | brontekst bewerken]Onderwatervaartuig van het type dolfijn:
- Hazir (de Italiaanse Maiale) [χaˈziʁ] (varken) onderwatervaartuigen
- Snunit [sno̞ˈnit] (zwaluw) boten
- Zaharon [zahaˈro̞n] (Leeuwvis) boten
- Mulit [mullit] (Mullus) boten
- Morena opblaasboten met stijve romp
Vliegtuigen
[bewerken | brontekst bewerken]- Israëlische AS565MA Atalef, 2007
Vliegtuigen die worden geëxploiteerd door de Israëlische marine, zelfs als er marinemissiespecialisten aan boord zijn, worden gevlogen en onderhouden door personeel van de Israëlische luchtmacht en maken deel uit van de commandostructuur van de luchtmacht.
- 193 Squadron – Eurocopter AS565 Panther – 7
Onbemande luchtvaartuigen
[bewerken | brontekst bewerken]- Luchtvaart Defensie Orbiter[17]
De marine heeft een onbemande helikopter (vervaardigd door Aeronautics Defense Systems) op Sa'ar 5-klasse korvetten.[18]
Apparatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Israel Aerospace Industries Gabriel-raket
- Barak 1 – Puntverdediging SAM
- Barak 8 - SAM en antiraketsysteem voor lange afstanden
- Gabriel - zee-naar-zee raket
- Harpoon - antischeepsraket
- Popeye (AGM-142 Have Nap) - lucht / sub-gelanceerd kruisraket. Dolfijnenklasse-onderzeeërs waarvan wordt aangenomen dat ze Popeye Turbo vervoeren met een bereik van >1500 km en de optie voor kernkoppen.
- Typhoon Weapon Station - op afstand bediend 25 mm kanonsysteem
- NAVLAR artillerieraketsysteem
- EL/M-2221 STGR – Zoek-, spoor- en begeleidingsradar
- EL/M-2228S AMDR – Automatische raketdetectieradar
- EL/M-2228X SGRS – Surveillance- en artillerieradarsysteem
- EL/M-2238 STAR – Surveillance & Threat Alert Radar
- EL/M-2226 ACSR – Geavanceerde kustbewakingsradar
Rangen
[bewerken | brontekst bewerken]De Israëlische marine is klein in vergelijking met andere marines en de commandostructuur van de officieren is in lijn met die van de Royal Navy en de U.S.N.
Officieren
[bewerken | brontekst bewerken]Krijgsmacht onderdeel | Generaals | Veld-senior officieren | Junior officieren | Officier cadet | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Israëlische Marine | ||||||||||||||||||||||||||||||||
רב-אלוף
Rav aluf |
אלוף | תת-אלוף
Tat aluf |
אלוף משנה
Aluf mishne |
סגן-אלוף
Sgan aluf |
רב סרן
Rav seren |
סרן
Seren |
סגן
Segen |
סגן-משנה
Segen mishne |
קצין אקדמאי בכיר
Katzín akademai bakhír |
קצין מקצועי אקדמאי
Katzín miktsoí akademai |
Mouwrang van de Israëlische opperbevelhebber van de marine is een ererang. Dit begon als speciale toestemming van luitenant-generaal Amnon Lipkin-Shahak (toen stafchef van de IDF) en stelt de opperbevelhebber van de marine in staat een mouwrang van vice-admiraal te hebben die gelijk is aan luitenant-generaal, de rang van de IDF-stafchef. De feitelijke rang van de opperbevelhebber van de Israëlische marine is echter vice-admiraal en het gebaar dat aan de marine wordt gegeven is alleen ceremonieel bij het ontmoeten van buitenlandse bevelhebbers.
Dezelfde resolutie als hierboven vermeld is van toepassing op de rang van Commodore. Er is alleen een ceremoniële mouwrang van vice-admiraal, terwijl hij volgens de IDF-hiërarchie en commandostructuur een commodore blijft.
Toekomst
[bewerken | brontekst bewerken]In 2015 werden vier nieuwe Sa'ar 6-Klasse Korvetten gekocht bij thyssenkrupp Marine Systems deze werden in 2020 en begin 2021 afgeleverd. Deze verzorgen een geavanceerde veiligheid op en rondom de kust van Israël.
Momenteel in aanbouw is een zesde Dolphin 2 onderzeeër (INS Draak). Bovendien tekende Israël een MoU met Duitsland voor de bouw van nog drie Dolphin 2-onderzeeërs met een verwachte oplevering eind 2020, die de drie Dolphin 1-onderzeeërs die eind jaren negentig werden geleverd, zullen vervangen.
Op 26 augustus 2021 kondigde Israel Shipyards aan dat de Israëlische marine een overeenkomst met haar heeft getekend voor het ontwerp en de levering van een nieuwe klasse raketboten op basis van het Sa'ar 72-klasse korvet van Israel Shipyards dat de Sa'ar 4.5 zou vervangen. Schepen vanaf het midden van de jaren 2020 Israel Shipyards zou ook een groot droogdok bouwen waardoor het deze nieuwe korvetten zou kunnen uitrusten met verschillende door Israël gemaakte systemen, evenals de korvetten en de Dolphin-onderzeeërs zou kunnen onderhouden en onderhouden.[19] In een interview op 24 oktober 2021 met Jane's Information Group zei het hoofd van de afdeling Marineschepen van de Israëlische marine dat deze nieuwe "Reshef"-klasse raketschepen zouden worden uitgerust met het C-Dome luchtverdedigingssysteem van Rafael Advanced Defense Systems. Hij zei ook dat hun ontwerp naar verwachting binnen ongeveer twee jaar voltooid zou zijn, en dat het waarschijnlijk nog twee tot vier jaar zou duren om het eerste schip te bouwen. Acht moeten worden gebouwd, waarbij elk een Sa'ar 4.5 vervangt bij de ingebruikname.[20]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Cirincione, Joseph; Wolfsthal, Jon B.; Rajkumar, Miriam (2005). Deadly arsenals: nuclear, biological, and chemical threats. Carnegie Endowment. pp. 263–4
- ↑ a b c d (he) תולדות חיל הים. web.archive.org (20 december 2008). Gearchiveerd op 20 december 2008. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ a b c (he) Yitzhak Shoshan (1993). הקרב האחרון של המשחתת אילת, Tel Aviv. Gearchiveerd op 18 februari 2023.
- ↑ (en) History of the Navy - Aliyah Bet & Machal Virtual Museum. www.israelvets.com. Gearchiveerd op 24 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ Paul Shulman. Gearchiveerd op 12 februari 2023.
- ↑ (en) Homepage. World Machal. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ A History of Volunteers in the Israeli Navy. www.jewishvirtuallibrary.org. Gearchiveerd op 30 juli 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (he) בטלטלה - שלמה יעקבסון. Gearchiveerd op 12 februari 2023.
- ↑ Ashe Lincoln. www.dangoor.com. Gearchiveerd op 7 april 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ Abraham Rabinovich, Internet Archive (1988). The Boats of Cherbourg. Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-714-3.
- ↑ Wayback Machine. web.archive.org. Gearchiveerd op 27 oktober 2009. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ The Battle of Latakia | Jewish Virtual Library. www.jewishvirtuallibrary.org. Gearchiveerd op 1 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (en) Israel's Navy ready to attack Hezbollah from the sea like never before. The Jerusalem Post | JPost.com. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ https://www.janes.com/news/defence/jdw/jdw091001_1_n.shtml
- ↑ "IDF submarine fleet bans dual citizenship". Y net. https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4187233,00.html. Gearchiveerd op 21 maart 2023.
- ↑ Navy Equipment - Israel. www.globalsecurity.org. Gearchiveerd op 1 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (he) חדשות - צבא וביטחון nrg - ...נושאת מזל"טים: חיל הים כובש. www.nrg.co.il. Gearchiveerd op 3 april 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (he) Israel Defense. Israel Defense. Gearchiveerd op 1 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (en) Tamir Eshel, Israeli-Designed Mini Corvettes to Replace Eight Hetz Missile Boats. Defense Update: (20 november 2019). Gearchiveerd op 1 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (en) Israeli Navy's Reshef class to carry C-Dome air-defence system. Janes.com. Gearchiveerd op 7 september 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.