Irène Joliot-Curie
 Irène Joliot-Curie
| ||||
|---|---|---|---|---|
| 12 september 1897 – 17 maart 1956 | ||||
| ||||
Irène Joliot-Curie (1935)
| ||||
| Geboorteland | Frankrijk | |||
| Geboorteplaats | Parijs | |||
| Overlijdensplaats | Parijs | |||
| Nobelprijs | Scheikunde | |||
| Jaar | 1935 | |||
| Reden | "Voor haar synthese van nieuwe radioactieve elementen." | |||
| Samen met | Frédéric Joliot-Curie | |||
| Voorganger(s) | Harold Urey | |||
| Opvolger(s) | Peter Debye | |||
| ||||
Irène Joliot-Curie (Parijs, 12 september 1897 – aldaar, 17 maart 1956) was een Frans scheikundige, Nobelprijswinnaar en de dochter van Pierre en Marie Curie.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]De in Parijs geboren Irène Joliot-Curie raakte geïnspireerd door het onderzoek naar radioactiviteit van haar moeder die daarvoor de Nobelprijs voor de Natuurkunde en de Nobelprijs voor de Scheikunde kreeg. Zijzelf ontving in 1935 de Nobelprijs voor de Scheikunde voor haar ontdekking van kunstmatige radioactiviteit. Marie en Irène Curie zijn tot nu toe de enigen die als moeder en dochter beiden (maar apart van elkaar) de Nobelprijs kregen.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog reisde Irène samen met haar moeder Marie naar het front. In ambulances met apparatuur voor radioactieve en röntgenstraling, werden gewonde soldaten onderzocht om uit te vinden of ze granaatscherven in hun lichaam hadden en waar die zich bevonden. Na de oorlog werkte ze als haar moeders assistent op het Radiuminstituut. In 1925 voltooide ze haar promotie met een proefschrift over de emissie van alfastralen uit polonium, het element dat haar ouders hadden ontdekt.
In 1926 trad ze in het huwelijk met de scheikundige Frédéric Joliot, die als assistent werkzaam was in het laboratorium van haar moeder en die haar als een gelijke in het vak beschouwde.[1] Elf maanden later werd hun dochter Hélène geboren – die later een bekend natuurkundige werd en zou trouwen met Michel Langevin, de kleinzoon van Paul Langevin. Hun tweede kind, zoon Pierre, die later bioloog zou worden, werd in 1932 geboren.
Samen met haar man deed Irène onderzoek naar radioactiviteit, in het bijzonder de productie van kunstmatige radioactieve elementen. In 1934 wisten ze boor te transformeren naar radioactief stikstof, magnesium naar silicium. Ook maakten ze radioactieve isotopen van fosfor uit aluminium, door het radioactieve polonium te laten stralen bij aluminiumfolie.[1] Voor deze ontdekking kregen zij in 1935 de Nobelprijs.[1] Twee jaar daarvoor, in 1932, hadden ze ontdekt dat beryllium hoogenergetische straling uitzendt bij beschieting met alfadeeltjes. Aanvankelijk dachten ze dat dit een nieuwe vorm van gammastraling betrof maar kort na hun publicaties[2][3] in Comptes Rendus bewees James Chadwick dat deze straling uit neutronen bestond.
Het leven van Irène Joliot-Curie vertoont vele parallellen met dat van haar moeder, Marie Curie. Maar waar Marie politiek niet actief was, was Irène dit wel. Marie en Irène Curie zijn ook belangrijke figuren in de geschiedenis van de vrouwenemancipatie. Ze hebben beiden veel dingen bereikt die voor vrouwen in die tijd nagenoeg onmogelijk waren. De beperkte toegang van vrouwen tot de universiteit hebben ze verbreed, ze hadden carrières in de natuurkunde, deden baanbrekende ontdekkingen en Irène werd benoemd tot de eerste vrouwelijke staatssecretaris in Frankrijk. Ze had het departement onderwijs en wetenschappen onder zich.[1]
Net als haar moeder overleed Irène aan de gevolgen van leukemie, door haar levenslange werk met radioactieve elementen.
| Pierre Curie fysicus | Marie Curie-Sklodowska fysicus, chemicus | ←vermoeden van relatie→ | Paul Langevin fysicus  | Jeanne Desfosses | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Frédéric Joliot-Curie fysicus | Irène Joliot-Curie fysicus | Ève Curie  schrijfster, pianiste | Henry Labouisse, directeur van UNICEF | Jean Langevin fysicus | André Langevin fysicus | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hélène Joliot-Curie fysicus | Michel Langevin fysicus, verzetstrijder | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yves Langevin astrofysicus | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ a b c d Margriet van der Heijden (2022). Ongekend. Over vrouwen in de natuurwetenschap die over het hoofd werden gezien.. Uitgerij Nieuwezijds. ISBN 9789057125683.
- ↑ Irène Curie en Frédéric Joliot (1932). Émission de protons de grande vitesse par les substances hydrogénées sous l’influence des rayons gamma très pénétrants. Comptes Rendus 194: 273-275.
- ↑ Irène Curie en Frédéric Joliot (1932). Effet d’absorption de rayons gamma de très haute fréquence par projection de noyaux légers. Comptes Rendus 194: 708-711.
· 
· 