Lichtgewichttrein
De lichtgewichttrein of lighttrain is een verzamelnaam voor lichte of lichtogende treinstellen of motorrijtuigen voor regionale- of voorstadsspoorlijnen. De term wordt ook gebruikt voor metro-achtige treinstellen in stedelijke gebieden. Een echte definitie ontbreekt en de term wordt vooral gebruikt op bestuurlijk niveau in discussies over aanbesteding van de treindienst op secundaire spoorlijnen. De begrippen lighttrain en lightrail worden vaak foutief door elkaar gebruikt. Een lichtgewichttrein moet voldoen aan veiligheidseisen voor treinen, terwijl dit niet geldt voor vormen van lightrail.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Belangrijkste kenmerken van een lichtgewichttrein zijn het open interieur (geen afscheiding tussen coupés en balkons) en de lagere vloer, waardoor het in- en uitstappen wordt vergemakkelijkt. Soms is er geen toilet. Een eerste klas is er ook niet altijd. Hoewel de treinen meestal een gestroomlijnd uiterlijk hebben, zijn het zeker geen hogesnelheidstreinen; de topsnelheid ligt meestal tussen de 100 en 160 km/h.
Regionale lichtgewichttrein
[bewerken | brontekst bewerken]In Duitsland, waar de lighttrain ontstaan is, wordt dit model trein veel ingezet op regionale spoorlijnen door zowel de Deutsche Bahn als particuliere vervoerders. De treinen zijn daar ontstaan uit de behoefte aan een trein om regionale onrendabele lijnen zo goedkoop mogelijk te exploiteren. De treinen zijn daarom zo goedkoop mogelijk gebouwd: een relatief simpele diesel- of elektrische motor, modulaire opbouw, eenvoudig interieur, etc. Bovendien zijn de treinen geschikt voor eenmansbediening: er is geen conducteur nodig. Dit maakt het mogelijk regionale lijnen goedkoop te exploiteren, terwijl het gestroomlijnde uiterlijk van de trein klantenwervend moet werken.
Daar de meeste onrendabele lijnen diesellijnen zijn, zijn lichtgewichttreinen vooral bekend als dieseltrein. Van bijna alle types zijn elektrische versies gemaakt voor geëlektrificeerde baanvakken.
De lichtgewichttrein heeft soms raakvlakken met de tramtrein. Zo rijden in de Duitse stad Zwickau lichte dieseltreinen (Regiosprinter) van de Vogtlandbahn als een tram naar het centrum. Inmiddels wil men ook in Aken het bestaande lichtgewichttreinnetwerk doortrekken naar het centrum en aldus omvormen tot een tramtreinnetwerk.
De Franse spoorwegen hebben drie projecten voor innovatieve voertuigen opgezet: een kort voertuig dat ook op de weg kan rijden en twee grotere maten railvoertuigen. De aandrijving geschied steeds door batterijen. Hierbij gaat om de ontwikkeling van korte voertuigen met een relatief laag gewicht. Zij zijn bedoeld voor regionale trajecten of trajecten die nu niet meer in gebruik zijn.[1] Het treinstel-project heet TELLi en heeft 60 tot 80 zitplaatsen.[2] Innovatief wordt het treinstel vanwege de materialen, maar ook omdat er geen gebruik wordt gemaakt van doorgaande assen maar losse wielen.[3] Het type wordt mede ontwikkelt door het Spaanse CAF en het Franse Alstom en moet in 2029 op de markt worden gebracht.[4]
Stedelijke lichtgewichttrein
[bewerken | brontekst bewerken]De term lighttrain wordt ook wel gebruikt voor metro-achtige elektrische treinstellen voor stedelijke gebieden. NS Reizigers heeft in 2005 metro-achtige lichtgewichttreinstellen van het type Sprinter Lighttrain besteld voor stoptreindiensten in met name de Randstad. De treinen rijden sinds 2009 onder de naam Sprinter, net als het al bestaande Stadsgewestelijk Materieel.
Marktoverzicht
[bewerken | brontekst bewerken]
In Europa zijn of worden de volgende lighttrains gebouwd:
| Producent | Product |
|---|---|
| Alstom LHB | Coradia LINT |
| Coradia LIREX | |
| VT 641 (Walvis) | |
| Bombardier | ITINO |
| Talent | |
| RegioSwinger | |
| ET 422/423/424/425/426 / Sprinter Lighttrain (samen met Siemens) | |
| Fahrzeugtechnik Dessau | Protos |
| Integral Verkehrssysteme AG (fabrikant bestaat niet meer) | Integral |
| Siemens | Desiro (Desiro Classic) |
| RegioSprinter | |
| Stadler Rail | GTW |
| FLIRT | |
| Regio-Shuttle |
Inzet in Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]
In Nederland rijden of komen lighttrains op de volgende baanvakken (allemaal hoofdspoorwegen):
Inzet in België
[bewerken | brontekst bewerken]
De NMBS heeft treinstellen van het type Desiro ML. Ze worden voornamelijk ingezet op L-verbindingen en op het Gewestelijk ExpresNet (GEN).
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ (en) SNCF is building Light and Ultra Light Rail to cover all territories, geraadpleegd op 2024-02-08.
- ↑ (fr) TELLI, LE TRAIN LÉGER INNOVANT, geraadpleegd op 2024-02-08.
- ↑ (fr) Les enjeux d'un nouveau train plus léger et innovant selon Jacques BERLING (SNCF), geraadpleegd op 2024-02-08.
- ↑ (fr) TRAIN LÉGER INNOVANT, geraadpleegd op 2024-02-08.