Claude Monet

Claude Monet up en Upnahm vun Nadar ut dat Johr 1899

Sülvstbildnis, 1917, Musée d’Orsay in Paris

Claude Monet [[klod mɔnɛ]] (* 14. November 1840 in Paris; † 5. Dezember 1926 in Giverny, boren as Oscar-Claude Monet) weer en franzööscher Maler, de sien middlere Schaffensperioode de Stilricht vun den Impressionismus toordnet wurr. Dat Fröhwark bit Midden vun de 1860er Johren umfaat realistisch Biller, vun de Monet eenig in den Pariser Salon utstellen drüff. Enn‘ vun de 1860er Johren fung Claude Monet an, klassisch Biller to malen. En Bispeel vun sien Biller ut disse Schaffensperiood is de Habenansicht vun Le Havre Impression, Sünnupgang, de de gesamt Bewegen de Naam geev. So gung he vun den dör de traditschonell präägt Kunstsmack weg, wat sien finanzielle Situatschoon aber verslechtern dee. In de 1870er Johren hett sück Monet an eenig Impressionisten-Utstellungen bedeeligt, an de ok Malers as Pierre-Auguste Renoir oder Edgar Degas deelnommen hebbt. Fördert wurr he vör allen vun den Kunsthändler Paul Durand-Ruel. Monet sien finanziell Situatschoon bleev bit de 1890er Johren anspannt. In disse Tiet hett he dat Konzept vun de Serie entwickelt, in de he een Motiv in verscheeden Luchtstimmungen malt hett. Dorneben fung he an, in Giverny sien berühmt Goorn antoleggen, de he in de Folg ok as Motiv för sien Biller bruukt hett.

Leven

Karikatur vun den Notar Léon Marchon, etwa 1855/1856, Art Institute of Chicago

Claude Monet wurr an‘ 14. November 1840 in de Rue Lafitte 45 in Paris boren. He weer de tweet Söhn vun Adolphe Monet un sien Fru Louise Justine Aubrée. He wurr in de Kark Notre-Dame de Lorette as Oscar-Claude Monet döfft, sien Öllern hebbt hüm aber blots immer Oscar nömmt. Sien Vader harr en Kolonialwarenhannel. Sien wertschapliche Situatschoon verslechtert sück um 1845 so wiet, dat de Familie nah Le Havre an de Münn vun de Seine umtrecken dee, wo de Halfsüster vun de Vaders, Marie-Jeanne Lecadre, leven dee. Hör Mann, Jacques Lecadre, weer Kolonialwarengroothändler un Schippsleferant un hett Monet Vader Arbeit in sien Hannelskonzern. De Winter över verbroch de Familie Monet in hör Huus in Le Havre, in‘ Sömmer hull sück de Familie in dat Landhuus vun de Lecadres in de nöördlich gelegen Vöroort Sainte-Adresse up. Later trucke he mit sien Familie nah Baraqueville, wo ssück de Familie aber nich lang uphollen hett, wiel Adolphe Monet ut beroplich Grünnen umtrecken muss.

In Le Havre hett Claude Monet tüschen 1851 un 1857 dat Städtische Gymnasium besöcht un kreeg dor Tekenünnerricht bi Jacques-François Ochard. Monet hett de Disziplin an de School aflehnt un hull sück stattdessen lever up de Klippen oder an‘t Meer up. In‘ Ünnerricht hett Monet Karikaturen vun Schöler un Mesters anfertigt, de in dat Schaufenster vun den eenzigen Rahmenhändler in Le Havre utstellt wurrn. All mit 15 Johren weer Claude Monet in de ganz Stadt as Karikaturist bekannt. He kreeg Updrääg, för de he Pries vun 20 Francs erzielen kunn. Se ween all O. Monet ünnerschreven (Kiek baben).

Utbillen

Neben sien Karikaturen wurrn in dat Schaufenster vun den Rahmenhändler Seelandschapen vun den Maler Eugène Boudin utstellt. Claude Monet much diesse Biller nich un hett dat aflehnt, Boudin up Vermiddeln vun den Rahmenhändler hen kennentolehren. As he aber mal nicht mitkregen harr, dat Boudin den Laden betreden harr, hett de Hannelsmann de Mögelkeit greepen, Boudin Monet as den Tekner vun de Karikaturen vörtostellen. De Maler hett dat Talent vun Claude Monet lobt, geev hüm aber ok den Radslag, sück nich blots mit dat Teken tofräe to geven un hett hüm vörslahn, Landschapen to malen.

Nah de Dood vun sien Moder an‘ 28. Januar 1857 hett sück Monet sien Tant, de sülvst Hobbymalerin weer un Kontakte to Armand Gautier ünnerholl, um den jungen Claude Monet kümmert. Nah de Dood vun Jacques Lecadres övernehm Monet sien Vader de sien Geschäfte un truck mit sien Familie in de sien Huus. In dit Johr entstunnen Monet sien eerst Landschaftsbiller un he hett beslooten, Maler to wurrn. Sien Vader hett dorup hen bi den Magistrat vun Le Havre den Andrag up en Stipendium stellt, de, as ok en tweeten Andrag in dat Folgejohr, aflehnt wurr Liekers is Monet nah Paris, um de Utstellung vun den Salon de Paris to besöken. Dorneben nehm he ok Kuntakt to Künstler as Constant Troyon un Armand Gautier up un hett in dat Atelier vun den Maler Charles Montginot, de mit Boudin früend weer, arbeit. In disse Tiet kreeg Monat finanziel Ünnerstütten dör sien Vader. Dorneben stunnen Monet 2000 Francs to Verfügung, de he mit sien Karikaturen verdeent harr un de sien Tant för hüm verwalten dee. 1860 keem vun sien Vader weniger Geld, wiel he sück wiegert hett, as vun sien Öllern wünscht, in de École des Beaux-Arts intotreden. Monet is in de free Malschool Académie Suisse intreden, in de he sück vör allen mit Figurenstudien befaat hett. Monet hett Utstellungen vun de Künstlerkolonie in Barbizon besöcht. De Maler vun de School vun Barbizon hebbt de verbreedt idealiseerend Landschapskompositschonen aflehnt un weern mehr för Landschapsbiller in‘ Stil vun den Realismus. Buterdem hull sück Claude Monet in de Brasserie des Martyrs up, de en Drapenpunkt för völ modern Künstler un Schriever weer.

In‘ April 1861 kreeg Claude Monet de Inberoopen to de söben Johr düernd Militärdeenst. He harr sück dorvan woll för 2500 Francs freekoopen kunnt, aber he sülvst har nich nogg Geld un sien Familie wull blots betallen, wenn he mit de Maleree uphollen un dat Geschäft in Le Havre övernehmen dee. Claude Monet hett sück för de Maleree entscheeden un wurr de Kavallerie in Algerien todeelt. Wiel he an Typhus krank wurr, kunn he in‘ Sömmer 1862 nah Le Havre torüchkehren. Dor hett he den ut de Nedderlannen stammend Johan Barthold Jongkind kennenlehrt. Tosommen hebbt de beid an Landschapsstudien arbeit. In‘ November 1862 wurr Claude Monet vun sien Tant vun den Militärdeenst för de noch höhgere Summ vun 3000 Francs freeköfft, um hüm vun de letzten söss Deenstjohren free to hollen. Se hett hüm Auguste Toulmouche, de Genremaler un Ehemann vun de Cousine vun Marie-Jeanne Lecadres weer, as künstlerisch Berader towiest. De hett Monet anraden, in dat Atelier vun Charles Gleyre intotreden, in dat ok Pierre-Auguste Renoir, Alfred Sisley un Frédéric Bazille inschreven weern. Tosommen mit Bazille reis Monet 1863 över Ostern nah Chailly dicht bi Barbizon un hett dor Landschapsbiller malt, wat he ok in dat Folgejohr makt hett. He doröver herut sien Studien bi Gleyre wieder makt, bit de sien Atelier in‘ Juli 1864 dicht makt hett. Den Sömmer över hebbt Monet, Bazille, as ok Jongkind un Boudin, de later nahkommen deen, an de Kanalküst vun de Normandie malt. Monet sien Familie hett hüm nah Striedereen dormit droht, hüm fdat geld to strieken, so dat he Bazille to’n eersten Mal um Geld fraagt hett. In sien Studientiet geev sück Monet aber bürgerlich. So droog he trotz sien nich eenfak finanziell Situatschoon Hemden mit Spitzenmanschetten, un wurr vun sien Mitstudenten as Dandy betekent.

Salon-Utstellungen

Camille in dat gröön Kleed, 1866, Kunsthall Bremen

1864 wurr en Blöömstillleven vun Claude Monet in de städtisch Kunstutstellung vun Rouen utstellt. Dorneben wurr Monet vun Louis-Joseph-François Gaudibert mit dat Malen vun twee Porträts beupdragt. Disse Updrag harr för hüm en besünner Bedüüden, wiel ok Gaudibert sien Söhn later Porträts in Updrag geev un hüm doröver herut ok noch Geld as Stütt tosteeken dee. Enn‘ 1864 oder Anfang 1865 hebbt Claude Monet un Frédéric Bazille en gemeensam Atelier in Paris grünnd. In‘ Pariser Salon 1865 drüff Monet twee Seestücke wiesen. Disse beid Biller sünd up positiv Kritik stött, wat Claude Monet dorto veranlasst hett, för de Salon-Utstellung 1866 en monumental Fröhstück in‘t Gröön to planen, dat he aber nich fardigstellen kunn. Bi de Arbeiten an dit Wark seet hüm Camille Doncieux Modell, mit de Monet en Beziehung ingung. Dat Bild hett Monet in Anlehnung an dat Fröhstück in’t Gröön vun Édouard Manet plant, dat dör dorstellt Nacktheit ahn mythologischen Achtergrund en Schandaal hervörreep, worbi Monet aber sien Bild ehder konservativ un dormit den Massensmack entsprekend hollen wull. Monet hett de Warken vun Manet bewunnert, to de he siet 1866 engeren Kuntakt harr. As he dat plant Bild för den Salon nich fardig kreeg, hett he binnerhalv vun veer Daag Camille in dat gröön Kleed, dat in‘ Salon positiv upnommen wurr.

Claude Monet hett upgrund vun sien finanziellen Schwierigkeiten so daan, as wenn he dat Verhältnis mit Camille braken harr un hett sück dormit weer an sien Familien annähert, wo he up finanziell Stütt hoopt hett. So hett he den Sömmer 1867 bi sien Öllern in Sainte-Adresse verbrocht, de schwangere Camille leev wiederhen in Paris un wurr vun Bazille versörgt. An‘ 8. August 1867 broch se Monet sien eersten Söhn Jean to Welt. Wiel he sien Leevsten un sien Söhn nich sitten laaten wull, kehr Monet weer nah Paris torüch. In dat sülvig Johr wurr mit dat Bild Fruen in‘ Goorden weer en Watk vun Monet vun den Salon de Paris aflehnt. Um sien Früend finanziell to ünnerstütten, hett Bazille dat Wark up Raten köfft un nehm hüm weer in sien Atelier up. De finanziell Situatschoon vun Claude Monet bleev problematisch, so dat he sück 1868 in Étretat un Fécamp uphollen hett, wo he weer Updrääg vun den Reeder Gaudibert kreeg. Dorto hett de ok noch pänd Biller vun Monet utlööst. Enn‘ vun dat Johr is Monet vör sien Gläubigers weer nah Paris flücht. 1870 wurr weer en vun Monet bi den Salon de Paris inreicht Bild vun de Jury aflehnt. An‘ 26. Juni hett Claude Monet de langjohrig Leevste Camille Doncieux heiraadt. Dör sien Themenwahl un Malwies hett sück Monet immer wieder vun den Salon de Paris un dormit ok vun den kommerziellen Spood afwendt.

Mit den Beginn vun den Düütsch-Franzöösch Krieg in‘ Juli 1870 hett Claude Monet Frankriek verlaaten un truck nah London, um to verhinnern, dat he in de Armee intrucken wurr. Sien Früennen Bazille un Manet sünd dorgegen in den Krieg trucken. An‘ 28. November 1870 is Bazille an de Front fallen. To sien Tiet in London hett Claude Monet den Kunsthändler Paul Durand-Ruel kennenlehrt. He hett de Warken vun den engelschen Landschapsmalers William Turner to schätzen lehrt, in de sien Biller sück Konturen in dat Lucht uplöösen deen. An‘ 17. Januar 1871 is Monet sien Vader storben un he kreeg en lütt Arvdeel. Nah Enn‘ vun den Krieg gung Monet in‘ Harvst 1871 nah en Ümweg över Holland nah Frankriek torüch. Dor hett he in Argenteuil en Huus mit Goorn anmiet. Mit dat Geld ut sien Arvdeel un de Mitgift vun Camille kunn de Familie eerstmals in börgerlichen Wohlsltand leven. 1872 hett Durand-Ruel mehrere Biller vun Monet köfft. De hett sück denn en Boot as Atelier inricht un hett an dat Ufer vun de Seine malt.

Impressionisten-Utstellungen

1873 hett Claude Monet in Argenteuil Gustave Caillebotte kennenlehrt un beid hebbt beslooten, gemeensam Utstellungen to maken. In’ Dezember wurr to dissen Zweck de „Sociéte Anonyme Coopérative d' Artistes-Peintres, -Sculpteurs, -Graveurs, etc.“ grünnd. Disse Sellschopp hebbt sück denn ok anner Künstlers anslooten, de later as de Karn vun de Impressionisten gullen.

De eerste Gruppen-Utstellung funn 1874 in dat Atelier vun den Fotografen Nadar an‘ Boulevard des Capucines in Paris statt. Anlehnt an den Titel vun dat utstellt Wark Impression - Sünnupgang, dat Monet 1872 in Le Havre tosammen mit anner Biller malt harr, wurr disse Utstellung dör den Kritiker Leroy in de Tietschrift Le Charivari afwertend as „De Utstellung vun de Impressionisten“ betekent. So wurr de Begreep Impressionismus, de eerst spöttisch vun Kritiker, in de Folge aber ok vun de Künstlers sülvst bruukt wurr, dör dit Bild vun Monet begrünnd. De Utstellung bleev wietgahnd unbeacht un de Sellschopp wurr Enn‘ 1874 uplööst. Eerst 1876 funn de tweete Impressionisten-Utstellung statt. In de Räumlichkeiten vun den Kunsthändler Durand-Ruel stell Claude Monet dorbi 18 Warken ut. In dat Johr hett Monet ok den Koophuusbesitter Ernest Hoschedé kennenlehrt, de hüm mit dat Malen vun Panelen för en Saal in dat Slott Rottenbourg beupdragen dee. An‘ 17. März 1878 wurr Monet sien tweet Söhn Michel Monet geboren. In‘ Sömmer vun dat Johr truck de Familie nah Vétheuil. Nahkommen is de Familie dorbi Alice Hoschedé mit hör söss Kinner, nahdem hör Mann Konkurs anmellen muss. An‘ 5. September 1879 is Monet sien eerst Fru Camille in dat Öller von 32 Johren an de Folgen vun en missglückt Schwangerschapsafbröök storven.

1881 hett Durand-Ruel noch mehr Biller vun Monet köfft un hett ok 1882 de sien Malreisen an de normannsche Küst finanziell ünnerstütt. In‘ Dezember 1881 trucken Claude Monet un Alice Hoschedé mit de Kinner tosommen nah Poissy. De Utstellung vun de Impressionisten van 1882 weer de letzte, an de sück Claude Monet bedeeligt hett, bevör de Utstellungsreeg veer Johr later mit de acht Utstellung to Enn‘ gung. To dissen Tietpunkt wurr sien Afkehr vun de anner Impressionisten immer düütlicher, de hüm versmeeten hebbt, ut egoistisch Grünnen de Grupp nich mehr to ünnerstütten. Monet hett sück bemüht, weer in den Salon de Paris uttostellen un en vun sien Biller wurr nu ok vun de Jury annommen.

Giverny

Monet in sien Goorn. In‘ Achtergrund is de japaansch Brügg to sehn.

Goornweg to dat Huus

Monet an den Seerosendiek

In dat folgend Johr 1883 hett Durand-Ruel en Eenzelutstellung mit Billler vun Monet utricht. Disse Utstellung kreeg positiv Kritik, aber völ verköfft wurr nich. Liekers beter sück de wertschaplich Situatschoon vun Monet, nahdem sück to Anfang vun de 1880er-Johren de Markt för Warken vun de Impressionisten weer verhalt harr. Claude Monet hett dat Huus in Giverny anhüert un truck dor mit sien beid Söhns as ok mit Alice Hoschedé un deren Kinner in. In de Folgejohren hett he so nah un nah sien berühmt Goorn inricht. In‘ Dezember is he gemeensam mit Renoir an de franzöössch Küst von de Middellannsche See reist, van Januar bit April 1884 hett Monet an de Riviera malt. Twee Johr later hett he noch en Reis nah Holland makt. In Harvst 1886 hett Monet in de Bretagne malt un hett dor sien lateren Biografen Gustave Geffroy kennenlehrt. Van Januar bit April 1888 hett Monet an de Côte d’Azur malt un reis in‘ Sömmer vun dat Johr nochmals nah London. Nah sien Rückkehr nah Frankriek hett he dat Krüüz vun de Ehrenlegion aflehnt.

In dat folgend Johr sammel Claude Monet Geld, um de Wittfru vun sien Früend Manet dat Bild Olympia aftokoopen un den Louvre to schenken. 1890 hett Monet buterdem dat Huus in Giverny köfft. Dat Huus harr he all siet söben Johr bewahnt un kunn dat koopen, nahdem sück siet Midden vun de 1880er Johren dör regelmatig Verkoop vun sien Biller, sien finanziell Situatschoon verbetert harr. Dör immer mehr Tokoop vun Land hett Claude Monet sien Grundstück immer grötter makt un hett völ Geld in de Anlaag vun sien Goorn staaken. Dorbi is he aber up Misstroon vun de dor ansässig Buern stött, de dör de exotisch Planten as bispeelswies Tuberosen ut Mexiko Angst um hör Land un Veeh harrn. Enn‘ vun de 1880er-Johren funn sück en lütten Grupp vun amerikaansch Malers in Giverny in, um vun Claude Monet to lehren. Dorünner weer ok Theodore Robinson, de as en vun de eerst amerikaansch Künstler den Impressionismus in sien Kunst upgreep. To de so nömmt „Givernisten“ hett Monet aber kien engen Kuntakt pleegt, wiel he nie de Rull vun en Lehrer övernehmen wull.

1891 is Ernest Hoschedé storven un Claude Monet un de sien Wittfru hebbt in‘ Juli 1892 heiraadt. In dat sülvig Johr hett Monet sien Steefdochter Suzanne den Maler Theodore Butler, de to de Givernisten hörrn dee. Monet reis 1895 nah Norwegen un dor hett he ok sien Steefsöhn besöcht. In Giverny hett Claude Monet 1897 en tweet Atelier baut, wiel he mehr Platz för sien Arbeiten bruuken de. Up de Biennale di Venezia wurrn 20 Biller vun Monet utstellt. In‘ Sömmer vun dat sülvig Johr hett Monet sien Söhn Jean sien Steefsüster, Blanche Hoschedé, heiraadt. 1899 un 1900 ünnernehm Claude Monet mehrere Reisen nah London. Tosommen mit Alice reis Monet mit dat Auto nah Madrid, wo he de spaansch Meester studeert hett. In Giverny hett he in de Tiet vör allen an sien Seerosenbiller arbeit, weer dormit aber nich tofräe. Dorum hett he 1906 mehrfak en bi Durand-Ruel plaant Utstellung verschaben.

Letzt Levensjohren un Dood

1908 hebbt sück eerst Anteken vun Monet sien Oogenerkrankung wiest. Tüschen September un Dezember vun dat Johr hull he sück tosommen mit sien Frau in Venedig up. Dor hett he nich blots malt, sonnern hett ok in Karken un Museen Warken vun Künstlers as Tizian un Paolo Veronese studeert. An‘ 19. Mai 1911 is ok sien tweet Fru Alice storven. In dat folgend Johr verslechter sück sien Sehvermögen wieder un de düppelsiedig grau Star wurr faststellt. 1912 wurrn sien Billler mit grooten Spood in de Galerie Bernheim-Jeune utstellt. Georges Clemenceau un anner Früennen vun Monet hebbt hüm 1914 vörslahn, Biller vun de Seerosen-Reeg, den franzööschen Staat to schenken. Aber Monet, de all fröher Ehrenbekundungen vun den Staat aflehnt harr, leet sück nicht o en Schenkung bewegen.

Nah de Dood vun sien Söhn Jean Monet övernehm de sien Wittfru de Huusholt in Giverny. Dor leet Claude Monet 1915 en dart, grötter Atelier errichten, in dat he de de Seerosendekorationen malt hett. To’n Enn‘ vun den Eersten Weltkrieg mit den Waffenstillstand an‘ 11. November 1918 hett Monet den franzööschen Staat acht vun sien Seerosenbiller. 1921 hett he aber överleggt, vun dat nahlaatend Oogenlucht deprimeert, de Schenkung torüchtotrecken. In dat sülvige Johr funn bi Durand-Ruel en groot Retrospektive mit Warken vun Monet statt. Eerst 1922, up Drängen vun sien Früend Clemenceau hen, hett Claude Monet en notariell beglaubigten Verdrag över de Schenkung ünnerschreben, de dormit rechtsgültig wurr un womit de Biller in den Besitt vun den Staat övergungen. In twee Staroperatschonen kreeg Claude Monet 1923 sien Oogenlucht weer. He fung weer an, an sien groot Seerosendekoratschonen to malen, wurr aber vun Depressionen behinnert. Völ vun sien Biller ut de letzt Johren hett Monet sülvst vernicht, wiel he nich wull, dat nah sien Dood nich fardig stellt Warken, as ok Skizzen un Versöök in den Kunsthannel keemen, as dat nah de Dood vun Manet de Fall weer. An‘ 5. Dezember 1926 is Claude Monet in Giverny storven.

Wark

Dat Fröhwark

Dat Fröhstück in’t Gröön, middleres Fragment, 1865/1866, Musée d'Orsay in Paris

Fruen in‘ Gorden, 1866, Musée d'Orsay in Paris

De Terrasse vun Sainte-Adresse, 1867, Metropolitan Museum of Art in New York

Dat Bild Dat Fröhstück in‘t Gröön hett Monet 1865 un 1866 malt, um dat bi den Salon de Paris intoreichen. Dat Bild harr oorsprünglich en Gesamtgrött vun 4,20 m × 6,50 m. Monet hett dat wegen sien sien Schulden sien Huuswirt as Pand un hett dat nah eenig Johr weer utlööst. Dat Bild harr denn aber düchtig ünner Fuchtigkeit leeden un weer deelwies verschimmelt. Monet hett dat Bild restureert, kunn aber blots twee Partien weer herstellen. As Vörbild för dit Wark deen Claude Monet dat Fröhstück in‘ Gröön vun Manet ut dat Johr 1863. Dat Bild vun Manet wiest en nackend Fru tüschen twee städtisch kleedt Mannlüüd bi en Picknick up en Waldlichtung un löös mit de nich mythisch verknütt [Nacktheit en Schandaal ut. Claude Monet weer vun dit Wark begeistert un hett sück an dat Wark orienteert. In‘ Gegensatz to Manet sien Bild sull sien Fröhstück in’t Gröön nich alleen in’t Atelier, sonnern an de free Luft entstahn. En anner Ünnerscheed weer de Verzicht up Provokatschoon, Monet wull sück an den Smack vun de Menge anpassen, wiel he noch de Anerkennung in‘ Salon de Paris söken dee. För de Figuren vun dat Bild seeten un stunnen eventuell Monet sien Leevste Camille un sien Früend Bazille in‘ Wald vun Fontainebleau Modell, wat he in en Vörstudie fasthull. De överdroog he in dat Atelier in Paris etwa af Oktober 1865 in dat Grootformat, muss aber kört för Beginn vun den Salon de Paris erkennen, dat dat Bild nicht o Tiet fardig wurr. Dat Bild vun Claude Monet wies in sien oorsprünglichen Form twalf in de dormalig Pariser Mood kleedt Personen bi en Picknick in en Barkenboomwald. Dat Hööftoogenmark liggt dorbi up de dorstellt Figuren, deren Verhalten Monet individuell wiedergeev. Se gruppeeren sück um en witt Picknickdeck, up de de Speisen dorstellt wurrn. Claude Monet hett in dat Bild en intimen Natuurruum schafft, in de sück de Personen wiet af vun de städtisch Konventionen uphollen. Disse Stimmung wurrd vör allen vun dat Speel vun Lucht un Schadden in dat Bild ertüügt.

1866 hett Claude Monet mit de Fruen in‘ Goorn noch en Figurenbild malt, dat mehrere Personen wiest. In‘ Gegensatz to Fröhstück in‘ Gröön hett Monet bi dit Bild up Vörstudien un deren Överdragen in’t Atelier verzicht. So hett he dat 2,55 m × 2,05 m groot Bild direkt in’t Free anfangen, muss dat aber doch in dat Atelier in Honfleur beenden, wiel he vör sien Gläubiger flücht weer. Um de böveren Partien vun dat Bild malen to können, hett Monet en Vörrichtung entwickelt, mit de he dat Bild in en uthaben Eerdlock afsenken kunn. De bruukt Farven sünd insgesamt heller as bi sien fröhere Warken, wiel he de meest mit Witt anmischen dee. Dorto kummt, dat an Stäe vun modelleert Övergängen tonehmend en rhythmisch Updeelen in kört oder breet Pinselstreek, as ok Tuppen, trett. För de Fruen in dat Bild, mit Utnahm vun den Fru an‘ rechten Bildrand, stunn un seet Camille weer Modell. De Positschoon vun Fruen bill en Dreeecks-Kompositschoon, de licht nah links verschaben is. In dit Bild wirken de Figuren aber nich in de Natuur inbunnen. Ut dat Bild herut wurrd kien Grund för dat Tosommenkommen vun de Fruen, de Blööm plücken, ersichtlich un Monet stellt nich deren Charakter dor. Dat Bild faszineert vör allen wegen de Lucht-Schadden-Kontraste, vör allen de över dat Kleed vun de sitten Fru verloopend, de dat lebendig maken. Ebenfalls ertüügt dat dör den Sünnschirm filtert Lucht in Kombination mit dat vun dat Kleed reflekteert Lucht en rosigen Glanz up dat Gesicht vun de Fru.

Dat in dat Johr 1867 entstahn Bild De Terrasse an dat Meeresufer vun Sainte-Adresse is 98,1 × 129,9 Zentimeter groot un düüt den Wannel vun Monet sien Malstil an. Dat wiest en Terrasse direkt an dat Ufer vun dat Meer, vun de ut de Figuren en Regatta beobachten können. De sittend Mann in‘ Vördergrund is dorbi de Vader vun Claude Monet. Da Bild wirkt schematisch, wiel Monet sien Pinselführung nich de sülvige Lichtigkeit hett as bi sien Pariser Warken oder bi de, de later entstahn sünd- Dat Bild geiht aber in de Dorstellung vun dat Lucht över sien bitherig Warken rut, wiel he de Schadden to’n eersten Mal farbig malt hett. Buterdem wurrn de Blööm in den Gorden vun Monet mit strahlenderen Farven malt, as dit in‘ Realismus begäng weer. He hett en rein Root bruukt, dat dör witt Lucht un den Kontrast mit de Komplementärfarv Gröön besünners strahlend wirken dee. Dorbi hett Claude Monet aber nich hör natüürlich Form afbildt, sonnern stellt de Blüten alleen mit Farvtuppen dor. Dit Bild is nich mehr klor en Stilperiood vun Monet totoordnen, aber steiht den realistischen Fröhwark upgrund vun de schematisch Wirkung noch nahder as den impressionistisch Warken. Dorneben funn Monet mit dit un dat in dat sülvig Johr malt Bild Bleund Goorn in Sainte-Adresse to dat Thema vun den Goorn an, dat he dornah immer weer upgreepen hett.

Henwennen to’n Impressionismus

De Stroom/An’t Ufer vun de Seine bi Bennecourt, 1868, Art Institute of Chicago

Impression, Sünnupgang, 1873, Musée Marmottan in Paris

Camille Monet up dat Doodenbett, 1879, Musée d’Orsay in Paris

De sichtbor Wirklichkeit verlüst in de Biller vun de Impressionisten hör Körperlichkeit un materiell Qualität, un wurrd to en bloße Erscheinung `Impression`. Nich mehr dat Wohrnommen sülvst, sonner de Wohrnehmungsprozess kummt to Dorstellung. Dorbi wurrn mehrere Gestaltungsprinzipien bruukt:

• Dat Verwennen vun rein Spektralfarven
• Dat Bruuken vun de Komplementärkontrast
• De deckend statt laseerend Farvupdrag in kört Pinselstreek, de jeweils en farblich Eenheit billen (Kommatechnik)

Dör den Insatz vun köhl un warm Farven sowohl in‘ Bildvörder- as ok Achtergrund wurrd de naturalistisch Luft- un Farbperspektive (vörn dunkel un scharp, un achtern hell un unscharp, as ok warm Tööns in‘ Vördergrund un köhle in‘ Achtergrund) upgeven, as to’n Bispeel in dat Bild Fru mit Sünnschirm, 1886. De reinste un vullendetste Gestalt find disse Maltechnik in dat Laatwark vun Monet af 1890.

Dat Bild De Stroom/An‘t Ufer vun de Seine bi Bennecourt, dat Claude Monet 1868 malt hett, gellt as en vun sien fröhest impressionistischen Warken. In‘ Vördergrund sitt en Fru an dat Ufer vun de Seine, an de en Boot liggt, ünner Bööm. An dat tegenöverliggend Över is en Oortschap, de sück tosommen mit de Landschap ümto in dat Stroomwater speegelt. Dat Bild is mit lichten Pinselstreek maalt, wat bispeelswies an de geel Punkten in dat Gröön in‘ Vördergrund to sehn is. De Bildkompositschoon is diagonal. De rechte, bövere Hälft vun dat Bild wuurd vun de Bööm un dat Blattwark bestimmt, de en Sichtschutz för den Achtergrund billen- De linke, ünnere bütt den Blick in de Feern. De Bildvördergrund liggt in‘ Schadden, während dat anner Ufer in’t Sünnlucht liggt. De Speegelung up de Waterflach verwischt in de Twedimensionalität de rüüumlich Betüüg in dat Bild. Dorneben kriggt dat dör de Farvflächen, de sück trotz ünnerscheedlich dorstellt Gegenstände meest nich ünnerscheeden, en besünner Rhythmus. Somit is dat Water för Monet en Middel to de Abstraktschoon un en Träe in Richt abstrakt Maleree.

En vun de wichtigst Biller vun den Impressionismus is Monet sien Impression, Sünnupgang ut dat Johr 1873, dat den Kunststil sien Naam geev. Dat Bild is en Seestück un wiest den Haben vun Le Havre an‘ Mörgen. In‘ Achtergrund liggen Scheep vör Anker, de in de Nebel verschwinden. In‘ Vördergrund vun dat Bild sünd dree lüüt Bööt schemenhaft to erkennen. Up dat Water speegelt sück dat Bild vun de upgahn Sünn. Claude Monet hett den Grootdeel vun dat Bild mit lichten Pinselstreek un Farven as Blau un Vigelett malt, de Reflexion vun de Sünn up dat Water hett he mit wenig, kräftigen orangen Streeken malt. As struktureerend Element vun dat Bild deent de Scheep in‘ Achtergrund, deren Masten un Umreet trotz den Nebel lineare Strukturen schaffen. Dat Bild is flächig malt, so dat de Indruck vun de rüümlich Distanz eerst upgrund vun de diagonal anordnet lütt Bööt düütlich wurrd. Upgrund vun sien Skizzenhaftigkeit keem dat Wark stark in de Kritik. Bispeelswies schreev Louis Leroy: „Eine Tapete im Urzustand ist ausgearbeiteter als dieses Seestück.“ Buterdem hett Leroy in Anlehnung an dit Bild de eerste Gruppen-Utstellung vun de „Sociéte Anonyme Coopérative d’Artistes-Peintres, -Sculpteurs, -Graveurs, etc.“ as „Ausstellung der Impressionisten“ betekent, wat de gesamt Stilricht den Naam geev.

1879 Claude Monet dat Bild Camille Monet up dat Doodenbett malt, nahdem sien Fru an de Folgen vun en missglückten Afdrieven storven weer. Dat Bild wiest de jüst storven Camille mit en up hör Böst leggt Blöömstruuß, wobi vör allen hör fahl Gesicht to sehn is. De Gesichtstüüg sünd blots noch schemenhaft to erkennen. Dat Gesicht is vun den Ruum loslööst un schient in de Küssens vun dat Bett to versinken. Vun de Siet her fall da teerst Sünnlucht vun de Mörgen up dat Bett. Liekers blifft dat Bild upgrund vun de utwählt Farven in de Wirkung köhl. De Pinselstreek vun Monet is unordnet, kraftvull aber ok zart, vör allen in de Gesichtspartie, wat en Teeken vun de Gemütsverfaaten vun Monet to dissen Tietpunkt is. En Impuls, dit Bild to malen weern för Monet de verscheeden Schadden un Tööns up dat Gesicht vun de Doode. Vör allen de Affolg vun de vigeletten Tööns bi de Doodenstarr hett up Monet en besünner Faszination utöövt. In‘ Kontrast tüschen dat Lucht vun den Mörgen un de Köhl vun de Dood liggt de Stimmung vun den Moment, de Monet in’t Bild fasthollen hett.

Monet un de Moderne

Bahnhoff Saint Lazare in Paris, Ankunft vun en Iesenbahn, 1877, Fogg Art Museum in Cambridge (Massachusetts)

La Japonaise (Camille in’t japaansch Kostüm), 1875, Museum of Fine Arts in Boston

Claude Monet behannel in sien fröh Warken mehrmals de Moderne. So hett he mehrere Biller mit Betoog to de Iesenbahn malt, in de de Faszination vun de modern Technik düütlich wurr. In de Iesenbahn funn Monet industrielle Entwicklung, Fortschritt un Snelligkeit symbolisch vereent. Dat wurrd all in dat Bild De Iesenbahnbrügg vun Argenteuil van 1873 wiest, dat en Monument von de nee Tiet dorstellen dee. Besünners good to erkennen is disse Symbolik vun de Iesenbahn in de Billern vun‘ Bahnhoff Saint-Lazare, de Monet 1877 malt hett. Nah Pierre-Auguste Renoir kreeg Monet de Genehmigung, in den Bahnhoff to malen, vun den Direkter vun de Iesenbahnlien West, nahdem he mui kleedt weer un verklort hett, dat he Maler weer un sück nah lang Överleggen dorför entscheeden harr, de sien Bahnhoff as Motiv uttosöken. He hett so völ Indruck makt, dat för hüm Tüüg anhollen wurrn, mit besünners völ Köhlen anfüert wurrn, dormit se bannig Damp maken kunnen, un Bahnstieg wurrn sparrt. Monet hett mehrere Studien ut verscheeden Ecken vun den Bahnhoff malt. De Kompositschoon vun de Biller is stark vun de linear Strukturen vun den Ingenieurbau präägt. Dat infallen Sünnlucht in Kombinatschoon mit den Rook un Damp vun de Iesenbahnen hebbt disse Strukturen besünners wirksam makt. In de dordör hervörroopen Stimmung schient de Bahnhoff en „Kathedrale des technischen Zeitalters“ to ween.

All 1875 greep Claude Monet den Japonismus up. Japan harr sück eerst Midden vun dat 19. Johrhunnert to’n Westen henn togänglich makt. De japaansch Kunst un Kultur wurrn nu ok in Europa wat mehr bekannt. De Japonismus keem in Mood, sünners in de westlich Metropolen. Siet sien Reise nah Holland 1871 sammel Claude Monet japaansch Holtsnitte, de hüm faken as Vörbiller för Bildkompositschoonen deenen dee. So wiest to’n Bispeel dat Bild De Köhlendrager en vun de Bildmidden verschaben Hööftmotiv un en gitteroordig Struktur vun dat Motiv up. Dat Bildmotiv erstreckt sück in en regelmatig An’nannerriegen bit wiet in den Bildachtergrund. Dat Bild mit den starksten Japanbetoog, dat vun Monet malt wurr, is La Japonaise (Camille in‘ japaansch Kostüm). Dat wiest Camille in en japaansch Robe, de mit plastisch Stickereen verziert is. Se kiekt den Betrachter vun dat Bild an, dorbi fächelt se sück mit en Weiher Luft to. De wurrd in‘ Bildachtergrund nochmals upgreepen, de twalf Weihers unregelmatig an en Wand anorodnet wiesen. Dat Bild is woll hell un farvenfroh, aber in sien Slootenheit den dormaligen Konventschoonen entsprekend. De Ruum lett ahn Inrichtung de för Monet typisch Atmosphäre vermissen. Dorneben gifft dat wieder Togeständnisse an dat Publikum mit de Farven vun de Tricolore, de in‘ Weiher in Camilles Hand upgreepen wurrn. Ok de blond Perück vun Camille is en Bröök mit den japaanschen Stil. Wiel dat Bild aber an den Smack vun dat Publikum anpasst wurrn weer, kunn dat up de tweet Impressionistenutstellung för den relativ hohgen Pries vun 2000 Francs verköfft wurrn. Monet sülvst hett dat Bild later aflehnt. Dorto hett he seggt: „[...] es war Schund, denn es war nichts weiter als eine Laune.“

De Früchtschober-, Pappel- un Kathedralenreegen

All fröh fung Claude Monet dormit an, een Motiv in verscheeden Luchtsituatschonen un Stimmungen fasttohollen. So hett he to’n Bispeel en Ansicht vun Vétheuil twee Mal vun den sülvigen Standpunkt ut malt, wobi dat eenmal nebelig weer un eenmal de Sünn schien. Up mehreren Reisen an de normannsch Küste 1882 hett Monet mehrere Bilder mit den Titel Hütte vun den Tollwärter in Varengeville malt. Dorbi wähl he verscheeden Blickwinkel un hett to verscheeden Tieden an‘ Dag malt. An de Biller vun de Tollwärter-Hütte wurrd de Entwicklung vun Monet he nto en Serie düütlich. 1886 entstunnen de beid Varianten vun en Fru mit Sünnschirm, de Lucht un Bewegung vun en Oogenblick ut verscheeden Richt fasthullen un dat Gesicht vun de dorstellt Person vernahlässigen dee. In de Reeg vun de Früchtschober (1890), de Pappeln (1891) un de Kathedrale vun Rouen (1892/94) hett Monet dat Lucht un sien Wirkungen ünnersöcht, de eegentlich Bildgegenstand is dorbi wietestgahnd in den Achtergrund treden.

• 
  En Bild vun de Früchtschober-Serie, 1890/1891
• 
  En Bild vun de Pappel-Serie, 1891
• 
  En Bild vun de Serie Kathedrale von Rouen, 1891-1894

1890 fung Claude Monet de Reeg vun Biller an, de mit Heu afdeckt Früchtschober to‘n Motiv hemm. De Schober fullen hüm bei en Spazeergang över Nahberfelder up un he fung sofort an, de to malen. He hull vör verscheeden Luchtverhältnisse fast un hett de Biller ansluutend in sien nahbearbeit. Dat Motiv vun de Früchtschober is bannig eenfak un wurr dör Monet blots licht ännert, indem he den Afstand to dat Objekt änner oder noch en Schober dorto mal. Liekers steiht immer de kompakte Schober in‘ Zentrum vun dat Bild, de aber wegen de verännert Lucht- un Ümgevensbedingungen up jeder Bild anners wirkt. So seecht de Früchtschober-Biller, de Monet in‘ Winter malen dee, mit de bruukt blau Farven in‘ Gegensatz to en Bild, dat den Schober in‘ Sünnünnergang wiest un vun de Farv Root bestimmt wurrd, recht köhl. Dorbi bleev de Natuurindruck de Utgangspunkt vun dat Bild. Dat wurr aber dör de Vörstellung vun Monet ergänzt un wieder herutarbeit.

Neben de Früchtschober-Serie hett Monet to de sülvig Tiet 23 Biller malt, de en Pappelallee an dat rechte Ufer vun de Epte bi Limetz wiesen. Dit Motiv weer vun Claude Monet mit sien Atelier-Boot licht antofohren. Kört nahdem he dat Motiv funnen harr, stunnen de Bööm to Verstiegen. He hett de Gemeend beeden, dat uptoschuven, de dat aber aflehnt hett. He hett den Köper de Differenz tüschen de Verstiegensumme un sein Priesvörstellungen erstatt un kreeg dormit en Verzögerung hen. Ok dat Motiv vun de Pappeln wies he bi den ünnerscheedlich Luchtverhältnissen, verscheeden Dag- und Johrestieden. In‘ Gegensatz to de Schober-Biller hett Claude Monet för de Pappel-Serie en anner Bildkompositschoon bruukt. De Schober sün en kompakt Element, dat sück zentraal in’t Bild befinnen deiht. Stattdessen struktureeren de Pappeln un hör Speegelungen in’t Water de Biller in de Senkrecht, un wiesen mit hör waagerechten Ufer Monet sien Willen to de linear Kompositschoon vun disse Biller. Bi dat Malen vun disse Reeg hett Monet faken de e Komplementärfarvenpaare Blau-Vigelett un Geel-Orange bruukt, de he in lütt Tuppen updragen dee. Insgesamt hett Monet immer mehr mit Farvharmonien, de he fien afstimmen dee, arbeit. 1892 hett Durand-Ruel 15 vun de Arbeiten utstellt. Dat weer da teerst Mal, dat en Bilderserie ahn wieder Warken utstellt wurr. As ok all de Früchtschoberbiller sünd de Biller vun de Pappelallee up positive Kritik stött.

Mit sien Billerserie Kathedrale vun Rouen, de tüschen 1892 un 1894 entstunn, gelung Claude Monet de endgültige Dörbröök. In’t Vörfröhjor vun de Johren 1892 un 1893 hett Monet vun fiev blots eben ünnerscheedlich Positschonen ut de Westfassade vun de Kathedrale malt. Dorbi nimmt de Fassade up 30 Biller annähernd de gesamte Lienwand en, während dree Biller lüttgere Utsnitte wiesen. De extrem Nähe to dat Motiv un de begrenzte Bildutsnitt, weern wat Nee’es to Monet sien Tiet. Dat fehlt de Distanz tüschen Maler un Objekt. Monet hett aber nich blots de Architektur afmalt, sonnern hör Wirkung in verscheeden Luchtverhältnissen dorstellt. Disse Luchtünnerscheeden wurrd in verscheeden Farven un Farvharmonien vun de Billder düütlich. 1894 hett Monet de Biller vun disse Reeg in’t Atelier bearbeit, wobi he ünnerscheedlich Stimmung afbildend Warken to glieker Tiet bearbeiten dee un kien een dorvan weegeev, bevör de komplette Serie fardigstellt weer. De Biller vun de Serie Kathedrale vun Rouen hebbt Monet sien künstlerisch Dörbröök bestätigt.

Reisebiller

Bordighera, 1884, Art Institute of Chicago

Das Parlament von London, 1904, Musée d’Orsay in Paris

Abendstimmung in Venedig, 1908, Bridgestone Museum of Art in Tokio

Palazzo Dario in Venedig

Claude Monet hett in sien Leben mehrere Reisen an de franzöösch Kanalküst, de französch Küst von de Middellannsche See, nah Norwegen, London un Venedig ünnernommen. Sünners dat Utfinnen vun die Iesenbahn un de mit hör verbunnen Toogverbinnen hebbt billig Reisen mögelk makt. Buterdem gung dat flinker. So kunn Monet sück dat leisten, mehrmals binnerhalv vun Frankriek to reisen. Dorbi harr he sien Malutensilien immer dorbi und hett denn an de besöcht Öörd malt.

In‘ Dezember 1883 hett Monet tosommen mit Renoir en Reis in den Süüden vun Frankriek ünnernommen. Anfang 1884 kehr Monet alleen an de Middellannsche See bi Bordighera torüch. Up disse Reis entstunn to’n Bispeel dat Bild Bordighera, dat den typischen Stil vun disse upwiest. In‘ Vördergrund vun dat Bild kann man arabeskenoordig verdreiht Bööm sehn. In de to dat Meer hen deeper liggend Achtergrund is de Oortschap to erkennen. Monet hett dorbi Farven bruukt as Rosa, Orange, Ultramarin un Türkisblau, Farven, de he vörher meest nich bruukt harr. So is up dat Bild dat strahlend Blau vun dat Meer besünners upfällig. Monet hett över de Dorstellung vun diesse Farven seggt. dat man, „up sien Palette Diamanten un Edelsteens bruuken deiht“. Insgesamt hett Monet vun sien Upenholt an de Middellannsche See etwa 50 Biller mit torüch brocht, vun de he de meesten eerst in’t Atelier fardig stellt hett.

Claude Monet reis mehrmals nah London, wo he sück ok all 1870/1871 uphollen harr. Während sien Malreis 1900 in de britisch Hööftstadt fung Monet vun dat Hotel Savoy un vun‘ St. Thomas Hospitals ut en Reeg vun Biller vun dat Parlament vun London un vun de Waterloo Bridge to malen. Mit insgesamt över 100 London-Biller is dat nah de Seerosenbiller de umfangriekst Reeg vun Monet. He hett dorbi up mehreren Lienwannen to glieker Tiet malt, um de verscheeden un wesselnd Luchtstimmungen fasttohollen. Dorbi hett he meest blots Skizzen oder Anfänge malt, de dann in dat Atelier wieder utarbeit wurrn. Verwunner deiht, dat Claude Monet nah 20 Johren weer Motive ut de Grootstadt malen dee. Dat Bild ut de Serie Dat Parlament vun London ut dat Johr 1904 wiest dat Bowark in en drückt Atmosphäär. Dunkel Farvtööns domineeren un de Umreet vun dat Bowakr treden scharp hervör. In‘ Kontrast dorto steiht de orange-root Sünn, deren Lucht sück up de Themse speegelt. Weer, as all bi de Billerserie vun de Kathedrale vun Rouen, hett Monet nich de neegootsch Architektur vun dat Bowark malt, sonnern alleen sien Wirkung in dat Lucht. Dor Monet dat Parlamentsbowark meest in‘ Gegenlucht malt hett, wiest dit Bild wohrschienlich de Abenddämmerung. Dorbi ännern sück de Luchthältnisse gau. Up de London-Biller hett de Kritik bannig positiv reageert un se kunnen to hooch Pries verköfft wurrn.

De Biller, de Claude Monet 1908 in Venedig malt hett, kommt up en Abstraktschoonsgrad in de Farvteppichen, de nix mehr mit de Oogenblicksmaleree vun den Impressionismus to doon hett. He studeer de Atmosphäre vun de Stadt un hull se eerst nich för afbildbar, fung denn aber doch an enthusiastisch to malen. So entstunn bispeelswies de Abendstimmung in Venedig, de de Kark San Giorgio Maggiore in dat Lucht vun de ünnergahn Sünn wies. In’t Water speegeln sück de Karktoorn un dat Lucht vun de Sünn. Mit de Pinselführung hett Monet de Wellenbewegung vun dat Water plastisch andüüd. An den böveren Bildrand domineert de Farv blau, aber in Richt Horizont treden immer mehr geel un root Farvtööns up, de denn ok domineeren dooht. De Farven vun de Venedig-Biller, as ok bi disse, lüchten stark, sünd aber nich de Afbillen vun dat Originalmotiv. Mehrere Male is ok de Palazzo Dario in Venedig sien Motiv. Monet hett den Palazzo immer ut de gliek Perspektive, aber ok hier bi ünnerscheedlich Luchtverhältnissen malt. Monet hett völ Biller in Venedig anfungen un hett de af un an johrenlang noch in’t Atelier bearbeit. To’n Deel fang he de Biller sogor ganz vun Vörn an. Dormit speel de Erinnerung an dat Motiv un dat wat he föhlen dee, en gröttere Rull as dat oorsprünglich Motiv. Ok sien Warken ut Venedig wurrn vun de Kritiker lobend upnommen. So wurrn de Biller bispeelswies as „farbig schillernde Ferien“ betekent.

Seerosenbiller un de Goorn vun Giverny

Weg in‘ Goorn vun den Künstler, 1901/1902, Österrieksch Galerie in Wien

Seerosen, 1906, Art Institute of Chicago

Seerosen, etwa 1915, Neue Pinakothek München

De japaansch Brügg, etwa 1899, National Gallery in London

Sien letzt 30 Levens- un Schaffensjohren hett sück Monet hööftsächlich mit de Anlaag un Gestaltung vun sien Goorn in Giverny befaat, de sück in den clos normand nömmt Ziergoorn un den so nömmt jardin d’eau oder Watergoorn mit sien Seerosendiek ünnergleedert. Bei hebbt hüm faken as Motiv för sien Biller deent. He hett exotisch Planten köfft, de to’n Deel man eerst en paar Johr in Frankriek bekannt weern, un hett dat Farvtosommenspeel vun de Blüten komponeert.

Dat Bild Weg in‘ Goorn vun den Künstler, dat 1901 un 1902 entstunn, is Deel vun en Reeg meest quadratisch Biller vun dat sülvig Motiv. Dat wiest en to dat Huus führend Weg dör den Goorn. Dat Huus in‘ Achtergrund liggt in de Midden vun de Blickass, is aber wegen de völ Planten man blots swach to erkennen. Der Weg wurrd vun Klimmrosen överrankt, wat hüm de Naam „Rosenweg“ indroog, un vun Rabatten begrenzt. Besünners dominant trett de vigelett Blütenfarv ut disse Beet hervör, während de bövere Bildhälft vun de Farv Root domineert wurrd. Up den Weg treden dunkel de vun de rankend Rosen smeeten Schadden stark hervör. Dat Bild is symmetrisch upbaut, wirkt aber wegen den völ Farven nich streng.

Monet hett en Gördner alleen to de Pleeg vun de Seerosen in‘ Watergoorn beschäftigt. Neben de Seerosen gifft dat dor noch Seegras un Algen un an dat Ufer wassen Schilf, Iris un Truerweeden. Claude Monet geev de groot Landschapskompositschoonen up un hett sück up de Deelansicht fokusseert. He konzentreer sück up Utsnitte vun de Waterböverflach. De afbildt Waterlandschapen hebbt kien Horizont mehr un so giift dat ok an den böveren Bildrand kien Himmel mehr. De is blots noch as Speegelung to to sehn, as ok Bööm. Dorum könnt de Biller ok meest nich mehr as Landschapsbiller tellen. Monet hett dorför denn den Begreep „Reflexlandschapen“ bruukt. He hett disse Biller nich blots in’t Free malt, sonnern ok in’t Atelier, kehr aber immer weer to dat Oroginalmotiv torüch. Disse Biller wiesen de an wieteststen vörandreeven Uplöösen vun dat Motiv. De breet lagernd Blüteninseln vun de Seerosen billen horizontaal Strukturen, de Speegelungen in’t Water dorgegen vertikaal Strukturen. Dat disse geometrisch Strukturen nich langwielig wirken, liggt vor allen an de uplockernd Wirken vun den Blüten. Ok drocht de Farv to Uplockerung bi. Se is in völ enkeld Nuancen upspalt, so dat dat binnerhalv vun en Bild wesselnd Farvtööns gifft. Dorbi geev Claude Monet de Luchtwohrnehmen so weer, dat in dat Bild dat flimmernd Mosaik ut Farven ersichtlich wurrd. De Farv wurr von Monet in Tuppen un Streeken updragen, worbi de eerste Farvschicht bannig dünn is un vun lateren, dickeren Schichten överdeckt wurrd. Mit de Tiet ännert sück Monet sien Farvudrag. Bi de eerst Biller hett he noch mit kört Punkten un Flecken malt, nahderhenn wurrn de Streeken up de latere Seerosenbiller dicker un billen strudeloordig Strukturen. Dorneben hebbt sück de Farven vun dat Bild vun de tatsächlich Objektfarv entfernt. Ok de Formate wurrn immer grötter. So sünd de Seerosendekoratschoonen bispeelswies mit Grötten vun 2 × 6 Metern ut dat Johr 1926 in‘ Vergliek mit en Bild ut dat Johr 1904 mit 90 × 92 Zentimetern stark wussen.

Neben de Seerosen-Biller hett Monet in sien Watergoorn mehrere Biller mit den Titel De japaansch Brügg malt. De Brügg hett Claude Monet nah japaansch Vörbild bauen laaten. Vör allen wegen de Brügg kreeg de Watergoorn den Binaam „Japaansch Goorn“. All 1895 un 1897 hett Monet dit Motiv malt. Eerst 1899/1900 wurr dorut en tosommenhangend Reeg. De Biller wiesen de Brügg ut en frontaal Ansicht vun de Westsiet vun den Diek ut. De Waterflach wurrd vun Seerosen bedeckt un vun de Brügg överspannt. Alleen dat Geländer vun de Brügg wiest lineare Strukturen in dat Bild. In‘ Bildachtergrund gifft dat de üppige Ufervegetatschoon. Up dat Water speegeln sück de tosommen mit de Brügg. De Waterflach un de Ümgebung vun den Diek verschmülten mitnanner upgrund vun den homogenen Pinselsteek. Ok in disse Reeg is de Himmel tominst nich direkt, sonnern blots över Speegelungen un Luchtreflexe to erkennen, wiel Flora un Water de gesamte Flach vun dat Bild innehmen. De eersten Biller vun de Reeg hebbt en streng Symmetrie, de in de lateren Biller uphaben wurr. Nah 1908 keem dat Motiv Brügg lang nich mehr in de Biller vun Monet vör. Eerst 1920 hett he wiedere Biller vun disse Reeg malt, de sück aber radikal vun de fröhere Biller ünnerscheeden. Se sünd een eenzig groot Farbmasse, ut de de Brügg alleen mit twee dunkel Bagen andüüt herörtrett.

Bedüüden

Künstlerisch Bedüüden, Beachtung un Bekanntheit

Claude Monets Wark umfaat de Infloot vun mehreren Stilepochen. Sien Fröhwerk hörrt to den Realismus, vun de he sück immer wieder weg entwickel. He weer en beddüdend Liddmaat vun de Grupp vun de Impressionisten un eenig vun sien Warken wurrn mit to de wichtigst Biller vun dissse Stilepoche tellt. Sien Laatwark besteiht vör allen ut Serien- un Gordenbiller. Vör allen dit Laatwark is nah sien Dood up wenig Interesse stött. De Seerosen-Dekoratschoonen, de Claude Monet den franzööschen Staat schunken harr, wurrn woll an‘ 17. Mai 1929 in de Pariser Orangerie as „Musée Monet“ de Apenlichkeit präsenteert, de wies aber ok blots wenig Interesse. In disse Rüüms wurr 1931 en Retrospektive vun Monet wiest, in de ebenfalls dat Laatwark düütlich ünnerrepräsenteert weer. In de Folge hett dat Museum eenig anner Utstellungen in de Rüüms veranstalt, wat nich mit de mit Claude Monet slooten Verdrag in Inklang stunn. Bi en Präsentatschoon vun fläämsch Teppichen wurrn 1935 sogor de Biller mit de Teppichen verhangen. De Kritik hett disse Warken upgrund vun de sück uplöösend Form un de besünners intensiven Farven negativ bewert, wiel de empirisch Betoog to de Natuur fehlen dee. De Biller hebbt dormit de Vörstellung wedderspraken, dat in‘ Impressionismus dat Natuurvörbild optisch nipp un nau weddergeven wurrd. Bit in de 1980er Johren hett man in de Kunstwetenschap mit wenig Utnahmen tüschen dat impressionistisch Fröhwerk, dat de tüschen 1870 un 1880 entstahn Biller umfaat, un dat negativ beoordeelt Laatwark ünnerscheed. To Anfang vun de 1880er-Johren wirk de Welt tonehmend as bedrohlich, wat dat Imaginäre un Visionäre as Gegenpositschoon befördern dee. Claude Monet wurr tüschen 1880 un de Johrhunnertwennen vun de dormalig Kritik as Pionier ansehn. Mit sein Biller nah 1890 hett he sück tüschen Naturalismus un Abstraktion bewegt, wat de Toordnung vun sien laat Biller to en Stilricht verhinnert. .

Künstler as Max Liebermann, Augusto Giacometti oder Lovis Corinth hebbt Monet sien impressionistisch Warken würdigt un wurrn vun hüm beinfloot. Disse Infloot vun Monet, ok över sien Dood herut, weer to Enn‘ mit de Dood vun Pierre Bonnard 1947, de sück sülvst as den „letzten Impressionisten“ betekent hett. Während de Kubisten de Warken vun Monet wegen de Uplöösen vun statisch Formen aflehnen deen, hebb vör allen utlännsch Malers, as to’n Bispeel Wassily Kandinsky de Bedüüden vun Claude Monet för de Moderne aber sehn.

Enn’ vun de 1940er- un in de 1950er-Johren keem dat to en Monet-Revival. 1947 hett Marc Chagall över Claude Monet seggt: „Heute ist Monet für mich der Michelangelo unserer Epoche [...].“ In sien Würdigung hebbt de latere Warken aber kien besünner Positschoon innommen. In’ Gegendeel dorto hett André Masson 1952 de Seerosendekoratschonen as „Sixtinsch Kapell vun den Impressionismus“ betekent. En grooten Andeel an de wassend Popularität harr dorneben de Nahkriegsmaleree vun de USA, in de de Geste mehr in den Vördergrund rücken un sück de Anti-Rationalismus dörsetten dee. Dat Interesse an dat Laatwark keem vör allen mit de abstrakte Maleree weer up. Över 300 amerikaansch Künstler sünd in de 1950er-Johren nah Paris reist, wo se ok Monet studeert hebbt. Neben disse Entwicklungen hebbt ok eerste gröttere Eenzelutstellungen in de 50er–Johren vun dat 20. Johrhunnert to de internatschonal Anerkennung vun dat Wark vun Claude Monet bidragen. Dorbi kummt de Impressionisten-Utstellung in de Kunsthall Basel 1949 en Sünnerstellung to, weil, vör allen ut Saakzwängen herut, de meesten vun de utstellt Warken to de Seerosenbiller hörrn deen. So steegen denn ok de Besökertallen in de Orangerie an.

Kommerziellen Spood

Lang Tiet vun sein künstlerisch Schaffen hett Claude Monet an‘ Existenzminimum leevt. Sien Warken wurrn as ok de vun anner Maler, de nich den klassischen, bi dat Publikum anseggt Malstil plegen deen, meest vun de Köpers links liggen laaten. Mit den Wertschapsupswung nah den Düütsch-Franzöösch Krieg 1871 trucken de Billerpries an un ok Warken vun de Impressionisten funnen to’n Deel to hooch Pries Afsatz. De Kunsthändler Paul Durand-Ruel, den Monet bi sien Upenholt in London kennenlehrt harr, hett över Johren weg Monet sien Biller un de vun anner vun de Kritik aflehnt Künstler köfft. He hett nich völ betallt, aber de regelmatigen Innahmen hebbt dorto führt, dat Monet en finanziell afsekert Leven führen kunn. 1873 muss Durand-Ruel de Ünnerstütten vun de Impressionisten minneseeren, wiel dör en Wertschapskrise in Frankriek ok de Kunstmarkt nahgeev. De Priesverfall weer bi Warken vun de Impressionisten besünners groot. So harr Ernest Hoschedé 1874 up de eerst Impressionisten-Utstellung dat Bild Impression – Sünnupgang för 800 Francs köfft. 1877 up de Dwangsverstiegern in Folg vun sien Konkurs werrn för dat Bild blots noch 200 Francs uptobringen. Sünners disse Auktion dokumenteer apenlich den Priesverfall vun de Biller vun impressionistisch Künstler. De Situatschoon vun Monet verslechter sück in de Folge weer. Enn‘ 1878 hett Monet dorto seggt:„Ich bin kein Anfänger mehr, und es ist schrecklich, in meinem Alter in einer solchen Lage zu sein, immer betteln und Käufer belästigen zu müssen.“ Eerst nahdem he nah Giverny umtrucken weer, beter sück sien Laag weer, as Durand-Ruel sien Ünnerstütten vun de Impressionisten weer in vull Umfang upnehmen kunn. De Warken vun Claude Monet funnen immer gröttere Anerkennung un de Pries för sien Biller steegen. So kunn he bispeelswies för de Biller vun de Reeg Kathedrale vun Rouen Midden vun de 90er Johren vun dat 19. Johrhunnert Pries vun 15 Duusend Francs erzielen. In sien Haus in Giverny hebbt hüm ok bedüüdend Kunstsammlers as Matsukata Kojiro besöcht.

Enn‘ vun 1980er-Johren steegen de Pries för Warken vun Impressionisten düchtig an, Pries, an de de Mehrheit hüüd nich mehr rankummt. Monet stellt aber en Utnahm dor. Een vun sien Seerosenbiller ut dat Johr 1907 wurr 1989 up en Auktion mit 10,5 Million Dollar verköfft un kunn in dat Johr 2005 bi Christie’s mit twee Million Dollar Gewinn wieder verköfft wurrn. Dat liggt ok doran, dat blots wenig Warken vun Monet up den Markt kommen. 2004 weern dat 26, 2005 22 un 2006 28 Biller. Dorgen weern dat bitt o de Johreshälft 2007 all 27 ween. In‘ Juni 2007 wurr en Bild ut de Seerosenreeg ut dat Johr 1904, dat up 10 bit 15 Millionen Pund schätzt wurrn weer, bi Sotheby’s för 18,5 Millionen Pund verstiegert. De Köper weer en asiaatsch Sammler. Dat is dormit dat veertdüerst Wark vun Monet nah de Iesenbahnbrügg vun Argenteuil, de in Mai 2008 för 41,4 Millionen Dollar in dat Auktionshuus Christie’s den Besitter wessel, un en Seerosenbild van 1900, dat 1998 bi Sotheby’s för 19,8 Millionen Pund verstiegert wurr.

2008 wurr för dat Seerosenbild „Le Bassin aux nympheas“ bi Christie’s 51,7 Mio. Euro betallt.

Rezeption

Claude Monet sein Warken wurrd in de Olldagskultur faken as Klenner- un Postkoortenmotive bruuk. Dorneben weern Claude Monet un sien Arbeiten dat Motiv vun Billler vun eenig anner Impressionisten. Un ok in de Literatur harr sien Wirken Utwirkungen.

Literatur

De franzööösch Schriever Marcel Proust leet sück in sien Wark vun Claude Monet inspireeren. He harr en Affinität to’n Impressionismus in‘ Allgemeenen un bewunner besünners dat Wark vun Monet. Dorbi wurrd he in de Warken vun Proust nich faken nömmt, aber dat gifft thematisch Parallelen. So beschreev Marcel Proust in sien Roman A la recherche du temps perdu Phänomene, de Monet up de Lienwand fasthull. De Verteller in dit Book gifft sien Indrücke vun Wulken un dat Meer in de fiktiv Badeoort Balbec verbal wedder. In de Romanfragmenten Jean Santeuil wurrd Claude Monet mehrmals mit Naam erwähnt, indem en Sammler ut Rouen Biller vun Monet köfft. Ebenfalls wurrd in de Fragmente vun den Verteller de Indruck vun fiev Biller vun Monet beschreven, de de up hüm utöövt hebbt. Ok in den Roman Sodom und Gomorrha wurrd Monet eenmal nömmt, tosommen mit den Utroop „Oh, diese Kathedralen!“.

Maleree

Claude Monet wurr vun sien Künstlerfrüenden ut de Grupp vun de Impressionisten up mehreren Biller dorstellt. So hett Pierre-Auguste Renoir Monet dree Mal porträteert. Dat eerste Bild wiest den sitten, Piep rooken Monet bi dat Lesen vun en Zeitung un stammt ut dat Johr 1872. Up dat tweet Bild, van 1873, is Monet bi’d Malen in sien Gorden to sehn, wobi sien ganz Körper in de ünnere rechte Eck vun dat Bild to sehn is. Dat darte Bild van 1873 wiest Monet stahn bi’d Malen mit Palette un Pinsel in den Hann‘. Dorbi is blots sien Böverkörper to sehn. Ok Édouard Manet hett Claude Monet up en Bild malt. Dit wiest Monet tosommen mit sien Fru Camille in dat Atelierboot, dat he to’n Malen up’t Water brukkt hett.

• 
  Pierre-Auguste Renoir: Claude Monet bi‘d Zeitunglesen, 1872
• 
  Pierre-Auguste Renoir: Monet bi’d Malen in sien Goorn in Argenteuil, 1873
• 
  Pierre-Auguste Renoir: Porträt vun den Maler Claude Monet, 1875
• 
  Édouard Manet: Claude Monet un sien Fru in‘t Atelierboot, 1874

Seinebrügg bi Argenteuil, 1874, Neue Pinakothek in München

Monet sien Infloot is dorneben bi völ Künstler vun de Moderne nahtowiesen. So ähneln de dicht Farvtexturen vun Jackson Pollock de vun Monet sien laat Warken. Un ok de Reeg Blööm vun de Pop-Art-Künstlers Andy Warhol is vun de Seerosenbiller vun Claude Monets inspiriert, de he in dat Museum of Modern Art sehn harr.

Film

In den Swaart-Witt-Film Ceux de chez nous, en Dokumentatschoon ut dat Johr 1915, wurrd Claude Monet ok thematiseert. De Regisseur Sacha Guitry hett dorbi de franzöösch Kultur to de Tiet vun den Eersten Weltkrieg ankeeken. Dorbi hett he sück vör allen up Renoir kenzentreert, aber ok Degas un Monet betracht, de bi dat Malen vun sien Seerosenbiller filmt wurr.

De Himmel in dat Monet-Gemälde Seinebrügg bi Argenteuil (1874) weer Naamsgever för den Film Vanilla Sky ut dat Johr 2001. De Hööftdorsteller leevt af den Wennenpunkt in den Film in en ut sien Gedanken erschaffen Schienwelt, de sück dordör vun de Realität unterscheedt, dat de Himmel de sülvig Farv hett, as de Himmel in eenig Warken vun Monet.

Warken (Utwahl)

Disse List enthollt 39 Warken vun Monet, de en repräsentativen Quersnitt dör sien Wark dorstellen. De Utwahl richt sück an de ünner Literatur upführt Böker Claude Monet vun Karin Sagner ut den DUMONT-Verlag un Monet vun Christoph Heinrich ut den Taschen-Verlag.

Bild	Titel	Entstahn	Grött, Material	Utstellung/Sammlung/Besitter
	Dat Fröhstück in‘t Gröön	1865/1866	248 × 217 cm, Ööl up Lienwand	Musée d’Orsay in Paris
	Camille in dat Gröön Kleed	1866	231 × 151 cm, Ööl up Lienwand	Kunsthall Bremen in Bremen
	Fruen in‘ Goorn	1866	256 × 208 cm, Ööl up Lienwand	Musée d’Orsay in Paris
	De Terrasse vun Sainte-Adresse	1867	98 × 130 cm, Ööl up Lienwand	Metropolitan Museum of Art in New York
	De Kark Saint-Germain-l’Auxerois	1867	79 × 98 cm, Ööl up Lienwand	Nationalgalerie in Berlin
	De Stroom /An’t Ufer vun Bennecourt	1868	81 × 100 cm, Ööl up Lienwand	Art Institute of Chicago in Chicago
	La Grenouillère/De Poggendiek	1869	75 × 100 cm, Ööl up Lienwand	Metropolitan Museum of Art in New York City
	De Strand vun Trouville	1870	38 × 46 cm, Ööl up Lienwand	National Gallery in London
	Windmöhlen bi Zaandam	1871	47 × 73 cm, Ööl up Lienwand	Privatbesitt
	Impression – Sünnupgang	1873	48 × 63 cm, Ööl up Lienwand	Musée Marmottan Monet in Paris
	Mohnfeld bi Argenteuil	1873	50 × 65 cm, Ööl up Lienwand	Musée d’Orsay in Paris
	Boulevard des Capucines	1873	61 × 80 cm, Ööl up Lienwand	Puschkin-Museum in Moskau
	Seinebrügg bi Argenteuil	1874	60 × 81,3 cm, Ööl up Lienwand	Neue Pinakothek in München
	Camille in‘ japaansch Kostüm	1875/1876	231,5 × 142 cm, Ööl up Lienwand	Museum of Fine Arts in Boston
	Bahnhoff Saint-Lazare, Ankunft vun en Iesenbahn	1877	82 × 101 cm, Ööl up Lienwand	Harvard University Art Museum an der Harvard University
	Rue Saint-Denis an dat Fest vun den 30. Juni 1878	1878	76 × 52 cm, Ööl up Lienwand	Musée des Beaux-Arts et de la Céramique in Rouen
	Sünnblöömenstruuß	1880	101 × 81 cm, Ööl up Lienwand	Metropolitan Museum of Art in New York City
	Hütte vun den Tollwärter in Verengeville	1882	60 × 78 cm, Ööl up Lienwand	Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam
	Stürmisch Meer bi Etretat	1883	81 × 100 cm, Ööl up Lienwand	Musée des Beaux-Arts in Lyon
	Bordighera	1884	64,8 × 81,3 cm, Ööl up Lienwand	The Art Institute of Chicago, Mr. and Mrs. Potter Palmer Collection
	Fru mit Sünnschirm	1886	131 × 88 cm, Ööl up Lienwand	Musée d’Orsay in Paris
	Felspyramide vun Port-Coton bi ruuch See	1886	65 × 80 cm, Ööl up Lienwand	Puschkin-Museum in Moskau
	Jung Deern in en Boot	1887	145,5 x 133,5 cm, Ööl up Lienwand	Nationalmuseum für westliche Kunst in Tokio
	Früchtschober	1890/1891	verscheeden Formate, Ööl up Lienwand	verscheeden Utstellungsöörd
	Pappeln	1891	verscheeden Formate, Ööl up Lienwand	verscheeden Utstellungsöörd
	Kathedrale vun Rouen	1891-1894	verscheeden Formate, Ööl up Lienwand	verscheeden Utstellungsöörd
	Seinearm bi Giverny	1897	81 × 92 cm, Ööl up Lienwand	Museum of Fine Arts in Boston
	Seinearm bi Giverny	1897-1899	81 × 100 cm, Ööl up Lienwand	Galleria Nazionale d'Arte Moderna in Rom
	De japaansch Brügg	1899	89 × 93 cm, Ööl up Lienwand	National Gallery in London
	Weg in‘ Goorn vun den Künstler	1902	89 × 92 cm, Ööl up Lienwand	Österreichische Galerie Belvedere in Wien
	Dat Parlament vun London, Sünnünnergang	1902	81 × 92 cm, Ööl up Lienwand	National Gallery of Art in Washington D.C.
	De Palazzo da Mula	1908	62 × 81 cm, Ööl up Lienwand	National Gallery of Art in Washington D.C.
	Truerweed	1918/1919	89 × 115 cm, Ööl up Lienwand	Kimbell Art Museum, Fort Worth, Texas

Literatur

• Christoph Heinrich: Monet. Taschen-Verlag, Köln 2006, ISBN 3-8228-6368-8
• Karin Sagner-Düchting: Claude Monet und die Moderne. Prestel-Verlag, München 2001, ISBN 3-7913-2614-7
• Karin Sagner: Claude Monet. DUMONT, Köln 2005, ISBN 3-8321-7598-9
• Karin Sagner: Claude Monet in Giverny. 4.Auflage. Prestel-Verlag, München 2006, ISBN 978-3-7913-3438-7
• Karin Sagner: Claude Monet. 1840-1926. Ein Fest für die Augen. Taschen, Köln 2006, ISBN 978-3-8228-5021-3. (Originalausgabe: 1990)
• Daniel Wildenstein: Monet. 4 Bände. Taschen-Verlag, Köln 1996, ISBN 3-8228-8725-0
• Matthias Arnold: Claude Monet. 2. Auflage. Rowohlt-Verlag, Reinbek 2003, ISBN 3-499-50402-2
• Janice Anderson: Monet. Verlag EDITION XXL, 2005, ISBN 3-89736-332-1
• Dorothee Hansen (Hrsg.), Wulf Herzogenrath (Hrsg.): Monet und Camille – Frauenportraits im Impressionismus. Hirmer Verlag GmbH, München 2005. ISBN 3-7774-2705-5

Weblenken

Claude Monet. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Claude Monet bi artfacts.net
• Warken vun Claude Monet bi Zeno.org
• Infos un Warken vun Monet bi ibiblio
• Claude Monet Biografie
• Personennaamdatei