Aorta
De Aorta (gr. αορτή) oder Hööftslagader is en groot Bloodfatt, dat direkt ut de linke Siet vun’t Hart vörkamt un vun dor dat Blood ut de linke Hartkamer (Ventrikel) in de Fatten vun’n groten Bloodkreisloop bringt.
De Aorta is de gröttste Slagader (Arterie) in’n Lief. Bi den Minschen hett se en Dörmeter vun ruchweg 2,5 bit 3,5 cm un is ungefähr 30 bit 40 cm lang. Se hett de Form vun en oprechten Spazeerstock mit en bagenförmigen Anfang baven, bevör se liek na ünnen bit in’t Becken löpt.
Enkelte Delen
[ännern | Bornkood ännern]In de Anatomie, Chirurgie un bi Verfohren to’n Afbillen warrt de Aorta in verscheeden Afsnitten ünnerscheedt, dat man beter weet, wovun snackt warrt. Dat sünd:
- De opstiegende Aorta oder medizinsch Aorta ascendens, de vun de linke Hartkamer meist pielliek na baven löpt un vun de Kamer dör de Aortenklapp afscheedt is. Se liggt vullstännig in de Hartbütelhöhl (Perikardhöhl) un is blots wenige Zentimeter lang. De licht bukig utwiete Anfangsdeel vun de Aorta (Aortenbulbus oder Bulbus aortae) besteiht ut de dree Sinus valsalvae (ok: Sinus aortae), de vun’n Sluutrand vun’n enkelten Aortenklappenseil un vun de Aortenwand afgrenzt warrt. Ut den vörderen un den linken Sinus valsalvae kummt direkt an’t Hart de Hartkranzfatten (Arteriae coronales) rut, de den Hartmuskel versorgt.
- De Aortenbagen (Arcus aortae) is dat nächste Stück vun de Aorta, de buten den Perikardbütel liggt un in den pielliek afstiegenden Aortendeel överleddt. Ut den Aortenbagen twiegt t. B. de Slagadern af, de den Kopp un de Arms versorgen doot. De dree wichtigsten Aftwiegen vun’n Aortenbagen sünd de Truncus brachiocephalicus, de linke Arteria carotis communis un de Arteria subclavia sinistra. De Anfang vun’n Aortenbagen billt sik op de tweete Ripp af. Op de Hööch vun’n veerten Bostwarvel geiht de Arcus aortae över in de Aorta thoracica.
- De afstiegend Aorta (Aorta descendens) löpt bit in den Beckenruum, wo se sik opdeelt in de beiden groten Beckenarterien. Se is üm un bi 30 cm lang un warrt noch wieter ünnerscheedt in:
- De Bostaorta (Aorta thoracica), de kumplett in’t Bostrebeet liggt un Bloodfatten för de Egenversorgen vun de Lung afgifft (nich to verwesseln mit de Bloodfatten, de vun wegen de Suerstoffopnahm dör de Lung verlopt. De kamt ut den lütten Bloodkreisloop). Op de Hööch vun den twölften Bostwarvel, wo de Aorta dör dat Dweerfell stöten deit, warrt ut de Bostaorta
- de Buukaorta (Aorta abdominalis), de sik in twee Dele ünnerscheden lett:
- de Buukaorta baven de Nerenfatten (Aorta abdominalis suprarenalis), wovun de Fatten afgaht, welke den gröttsten Deel vun’n Darm un de anneren Verdauensorganen versorgt (bövere un ünnere Mesenterialarterie).
- de Buukaorta ünner de Nerenfatten (Aorta abdominalis infrarenalis), wovun de Fatten afgaht, de den Enddarm un en poor Beckenorganen versorgt. Disse Afsnitt vun de Aorta deelt sik in’t Becken op Hööch vun den veerten Lennenwarvel in de beiden groten Beckenslagadern (Arteriae iliacae communes) op.
Windketelfunkschoon
[ännern | Bornkood ännern]
Vun wegen de grote Elastizität vun eher Fattwand sorgt de Aorta för de so nöömte Windketelfunkschoon, de dör Anglieken vun’n Druck ut dat stöötwies vun’t Hart rutpumpte Blood in en anhollend Bloodstroom wannelt. De Druck vun’t Blood warrt dorbi de ganze Tiet vun Drucksensoren (so nöömte Barorezepters) meten.
Woans man de Aorta ünnersöken kann
[ännern | Bornkood ännern]- Ultraschall
- Transösophageale Echokardiografie (TEE), bi de en Ultraschallsond dalsluckt un de Ünnersöken ut de blang dat Hart liggend Spiesröhr maakt warrt
- Reeknertomografie (Computertomografie, CT)
- Magnetresonanztomografie (MRT)
- Angiografie, bi de na de Gaav vun Kontrastmiddel Röntgenopnahmen vun de Fatten maakt warrt
- Röntgenbild vun’n Bostruum
Krankheiten vun de Aorta
[ännern | Bornkood ännern]- Aortenisthmusstenoos
- Arterioskleroos (Fattverkalken)
- Aortenaneurysma (Utsacken vun de Aortenwand vun wegen nalatende Elastizität, kummt tomeist in’n Afsnitt vun de Buukaorta op)
- Aortendissekschoon (Lösen vun enkelte Fattwandschichten vuneenanner)
- Ruptur (vullstännig Reet in de Aortenwand, kummt an’n fakensten bi Unfäll oder bi Utsacken vör un endt tomeist mit’n Dood)
- Versluss vun de Aorta (t. B. dör Thromboos oder Tumoren in’n Buukruum)
- Marfan-Syndrom (Gendefekt, bi den vun wegen anboren Stören vun’t Billen vun Binngeweev de Elastizität vun de Aortenwand rünnersett is, wat wedder to Utsacken föhren kann)
- Aortenbagen-Syndrom
- Zystisch Medianekroos Erdheim-Gsell
- Syphilis vun de Aorta (Mesaortitis luica)
- Takayasu-Sweer vun de Aorta (Autoimmunkrankheit)