Canada

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Canada
Basisgegaevens
Officieel taal	Engels, Frans
Huidsjtad	Ottawa
Sjtaotsvörm	Constitutioneel monarchie
Sjtaotshoof (lies)	Sjarel III (sinds 2022)
Gouverneur	Mary Simon
Premier	Justin Trudeau
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	9.984.670 km² 8,62%
Inwoeners – Deechde:	32.982.600 3,3/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Canadese dollar (CAD)
Tiedzaone	UTC -3,5 - -8
Nationale fiesdaag	1 juli
Vouksleed	O Canada
Web | Code | Tel.	.ca | CAN | +1

Canada is e land wat 't noordelek deil vaan Noord-Amerika besleit, en mèt bekans 10 miljoen veerkante kilometer 't op ei nao groetste land op Eerd is. Hoofstad is Ottawa; groete stei zien Toronto, Calgary, Vancouver en Montréal. Canada grens euver land allein aon de Vereinegde Staote; in de territoriaal watere grens 't ouch aon Denemark (middels Greunland).

De naom kump vaan 't Laurentian-woord kanata, wat "dörp" beteikent. Wie de Ingelse koloniste de Indiane vroogte nao de naom vaan hun land, begrepe ze die verkierd.

Bestuurleke indeiling

Canada is ingedeild in tien provincies en drei territoria. De territoria ligke allemaol in 't noorde en zien de gebejer mèt väöl Inuit (vreuger bekind es Eskimo's) en/of Indiaone.

Provincies (hoofstad)

• Brits-Columbia (Victoria)
• Alberta (Edmonton)
• Saskatchewan (Regina)
• Manitoba (Winnipeg)
• Ontario (Toronto)
• Québec (Québec-stad)
• New Brunswick (Frederiction)
• Nova Scotia (Halifax)
• Prins Edwardeiland (Charlottetown)
• Newfoundland en Labrador (St. John's)

Territoria

• Yukon (Whitehorse)
• Northwest Territories (Yellowknife)
• Nunavut (Iqaluit)

Taole

Umtot Canada oet zoewel Franse es Ingelse kolonies is gebouwd weurt zoewel Ingels es Frans gesproke; 't zien bei officieel taole. In de territoria zien ouch inheimse taole officieel: Inuktitut, Cree en aandere.

Historie

De ierste reste vaan minseleke bewoening goon 40.000 jaor trök; de Eskimo's kaome 15.000 jaor trök of later in. Roond 't jaor 1000 - volgens jaorringedatering neet later es 1021 - vestegde de Vikinge in Newfoundland en Maryland ("Wienland" en "Vèsland") veur korten tied kolonies. Newfoundland waor ouch de ierste plaots vaan de modern westerse verkinning vaan Canada: al in 1497 bereikde de Ingelse dit gebeed. De Franse landde in 1534. Pas in de zeventiende iew begós me de geclaimde gebejer permanint te bewoene. Door vreigel en frequinte oorlog tösse Fraankriek en Ingeland, en oorlog tösse de koloniste (veural de Franse) en de Indiane woorte de kolonies in hunne greuj gehinderd. Bij 't Verdraag vaan Paries in 1763 móste de Franse bekans al hun kolonië in Canada aofstoon. Tegeliek vestegde de Britte nui kolonies. Wie de Vereinegde Staote ziech aofsjeide vlöchde väöl keuningsgezinde nao Canada.

In 1867 kraog Canada 'n eige constitutie. In 1880 woorte de noordeleke en oosteleke Britse territoria bij 't land gevoog, wat zoe ei vaan de groetste len op de wereld woort. In 1931 woort Canada oonaofhenkelek. In d'n Twiede Wereldoorlog voch Canada actief mèt aon de kant vaan de geallieerde; 't aondeil vaan Canadeze in de soldaote die Nederland bevrijde waor groet. 't Franstaoleg Québec heelt twie kier e referendum euver oonaofhenkelekheid, in 1980 en 1995, wat twie kier verworpe woort.

Op 27 november 2006 zien de Québeccers door 't Canadees Parlemint erkind als apaarte natie binne 't vereinig Canada. De resolutie, ingebrach door Stephen Harper, weurt mèt 266 sjtumme veur en 16 sjtumme tege, goodgekäörd. De erkinning heet gein juridische weerde.

Extern linke

• Officieel site vaan de Canadese euverheid
• Startpazjena veur Canada (Hollandstaoleg)