1984
Uiterlijk
1984 (MCMLXXXIV) waor e sjrikkeljaor wat begós op 'ne zoondag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
- jannewarie
- 19 - De Franstalige börgemeister van de Nederlandstalige Limburgse gemeinte Voere, José Happart, wirt gesjors ómdat hae weigert ein taalexame aaf te lègke.
- 24 - De eësjte Apple Macintosh-computer wirt gekoch.
- fibberwarie
- 15 - 't Awtste bekènde berich op Usenet mèt ein Nederlandstalige zin d'r in. Google Groups: "Oftewel je gaat je gang maar broer."
- april
- 1 - Amerikaanse soulzenger Marvin Gaye wirt op de daag veur ziene verjaordaag doadgesjaote door ziene eige vader nao 'ne ruzie.
- 5 - Sjportversjlaaggaever Theo Koomen veróngelök mèt ziene auto op de trukwaeg van de voetbalwedsjtried FC Twente-MVV.
- 21 - Jacques Hanegraaf wint de neugetieënde editie van Nederlands wielerklassieker de Amstel Gold Race.
- mei
- 11 - Op 11 mei deeg de aarde-euvergank, gezeen vanaaf Mars, zich veur 't lèts veur tot 11 november 2084.
- juni
- Indiase troepe besjtörme de Gouwe Tempel in Amritsar, 't centrum van de Sikh-separatiste.
- Nao de moord op zien moder Indira Gandhi door Sikh-liefwachte wirt Rajiv Gandhi gekaoze tot premier van India.
- Aanhangers van de Congress Party van Indira Gandhi doaje ca. 2000 Sikhs in Delhi, India.
- 27 - Gastandj Frankriek wint in Paries 't EK voetbal door Sjpanje in de finale mèt 2-0 te versjlaon.
- juli
- 22 - De Franse fitserenner Laurent Fignon wint veur de tweëde keër de Runj van Frankriek.
- Van 28 juli tot 12 augustus vènje in Los Angeles de Olympische Zomersjpele van de XXIIIe Olympiade plaatsj.
- augustus
- 10 – De Nedelandse dameshockeyploog wint goud biej de Olympische Sjpele in Los Angeles.
- september
- 7 - De Nederlandse aafdeling van Artsen Zonder Grenzen wirt opgerich.
- 29 - Groat-Brittannië en de Volksrepubliek China kómme euverein dat Hong Kong per 1 juli 1997 zal waere euvergedrage aan China.
- oktober
- 8 - Bart Vos claimt es eësjte Nederlander de Mount Everest te höbbe beklómme.
- november
- 1 - Abortus weurt gelegaliseerd in Nederland, door 't aonnumme vaan de Wèt aofbreking zwangersjap en 't Besluit aofbreking zwangersjap.
- 6 - Veurmalig filmacteur Ronald Reagan herkaoze es president van de Verenigde Sjtate
- december
- 3 - Giframp Bhopal, India óngeveër 8.000 luuj kómme óm 't laeve. Later zal ’t aantal doaje oploupe tot 20.000.
Nobelprieze
- Natuurkunde: Carlo Rubbia en Simon van der Meer "um hun sleutelbijdrage aon 't groet projek wat heet geleid tot de oontdèkking vaan de W- en Z-bosone, euverbringers vaan de zwake interactie."
- Sjemie: Robert Bruce Merrifield "um zien oontwikkeling vaan 'n methodologie veur sjemische synthees op 'ne vaste matrix."
- Geneeskunde: Niels Jerne, Georges Köhler en César Milstein "veur theorieë umtrint de geriechheid in oontwikkeling en controle vaan 't immuumsysteem en de oontdèkking vaan 't princiep veur de oontwikkeling vaan monokloon antiliechaamkes."
- Literatuur: Jaroslav Seifert "veur zien poëzie die, veurzeen vaan frisheid en vindingriekheid e bevrijend beeld vaan de oonblösbare en wendbare minseleke geis gief."
- Vrei: Desmond Tutu "es vereinegde leierfiguur in de campagne um 't apartheidsprobleem in Zuid-Afrika te verhelpe. (...) Mèt 't touwkinne vaan de Vreidespries wèlt 't Comité dit jaor direk de aondach vestege op de geweldloeze strijd veur bevrijing boetouw Desmond Tutu huurt, e gevech boe-in zwarte en blaanke Zuid-Afrikaone ziech vereinegde um hun land oet 't conflik en de crisis te hole."
- Economie: Richard Stone "um 't doen vaan fundamenteel bijdrage aon de oontwikkeling vaan systeme vaan nationaol rekeninge en 't daodoor hendeg verbetere vaan de basis veur empirische economische analyse."
Gebore
- 23 januari - Arjen Robben, Nederlandse voetballer
- 7 aprèl - Özcan Akyol, Nederlandstaolege sjriever
- 14 mei - Mark Zuckerberg, Amerikaansen oondernummer
- 18 mei - Niki Terpstra, Nederlandse fitserenner
- 26 juni - Luiza Possi, Braziliaanse popmuzikante
- 6 september - Thomas Dekker, Nederlandse fitserenner
- 6 augustus - Typhoon (Glenn de Randamie), Nederlandse rapper
- 28 augustus - Paula Fernandes, Braziliaanse popmuzikante
- 22 september - Godfrey Gao, Taiwanees-Canadesen acteur en model (gestorve 2019)
- 27 september - Avril Lavigne, Canadese popsjter
- 22 december - Basshunter, Zweedse zenger, producent en DJ
Gesjtorve
- 20 - Johnny Weissmuller (79), Amerikaanse acteur, zjwömmer en olympisch kampioen
- 24 februari - Frans Halsema (44), Nederlandse cabaretier
- 4 maart - Oleg Antonov (78), Sovjet-Russische vleegtuugboewer
- 1 april - Marvin Gaye (44), Amerikaanse soulzanger
- 3 april - Jack Middelburg (31), Nederlandse motorcoureur (Jumping Jack)
- 5 april - Theo Koomen (54), Nederlandse sjportversjlaaggaever
- 15 april - Tommy Cooper (63), Britse komiek
- 28 april - Piet Kraak (56), Nederlandse voetbalkeeper
- 5 mei - Just Göbel (92), Nederlandse voetbalkeeper van Indonesische aafkóms
- 13 mei - Joop Geesink (71), Nederlandse filmproducent
- 21 juli - Jan Cottaar (69), Nederlandse sjportversjlaaggaever
- 5 augustus - Richard Burton (58), Britse acteur
- 7 augustus - Ann Christy (38), Vlaamse zangeres
- 14 augustus - J.B. Priestley, Èngelsje sjriever
- 17 augustus - Jan Retèl (66), Nederlandse acteur
- 25 augustus - Truman Capote (59), Amerikaanse sjriever
- 29 september - Marnix Gijsen (94), Belsje sjriever ("Joachim van Babylon")
- 31 oktober - Indira Gandhi (66), Indiase premier
- 18 december - Puck van Heel (80), Nederlands voetballer
Mèziek
Bès verkochde singles in Nederlandj:
- Danny de Munk - Ik Voel Me Zo Verdomd Alleen
- George Michael - Careless Whisper
- Prince & The Revolution - Purple Rain
- Stevie Wonder - I Just Called to Say I Love You
- Lionel Richie - Hello
- Jermaine Jackson & Pia Zadora - When the Rain Begins to Fall
- Pat Benatar - Love Is a Battlefield
- Duran Duran - The Reflex
- Queen - I Want to Break Free
- Paul Young - Love of the Common People
Bès verkochde albums in Nederlandj:
- Lionel Richie - Can't Slow Down
- Sade - Diamond Life
- Paul Young - No Parlez
- Michael Jackson - Thriller
- Prince & The Revolution - Purple Rain
- Spandau Ballet - Parade
- Duran Duran - Seven And The Ragged Tiger
- Robert Long - Dag Kleine Jongen
- Tina Turner - Private Dancer
- Talk Talk - It's My Life
Film
- Ciske de rat, mèt in de hoofrol Danny de Munk
- The Bounty
- Ghostbusters