Kemu
Kemu
Mathomo na ũtuĩria wa thayathi ũria atomu ciohanaga gũthondeka inyamũ na minyamũ.
Mĩthaiga kuohana (Chemical bonding)
Kwĩ mithemba ĩrĩ ya ciohi (bonds) cia kunyitithania atomu: ionic na Convalent.
Ciohi cia Ionic
ĩthondekagwo nĩ atomu yaneana erektroni ĩmwe kana makĩria kwĩ atomu ĩria ĩngĩ. Atomu ĩgĩneana erektroni nĩgiaga na caji ya pocitivu na igetwo ioni.
Atomu ĩria nyanegerwo erektroni ĩkagia na caji ya negativu na ĩtagwo ioni. Atomu ciĩna na caji pocitivu kana negativu nĩ igucanagia.
Ngerekano nĩ cumbĩ wa kũruga ũria ũkoragwo ũthondeketwo nĩ kiohi ionic kia ioni ya chlorine ina caji ya negativu na sodium ina caji ya pocitivu ciohanitio ni kiohi(bond) ionic.
Ciohi cia Convalent
Ciohi ici cithondekagwo nĩ oo atomu kũruta erektroni na kũgwatanira na atomu iria ĩngĩ. Ngerekano ya kinyamũ, kĩna kiohi kia mũthemba ũyũ nĩ Oxigen
.
Oxigen ikoragwo na atomu igirĩ ciohanitio nĩ kiohi kia erektroni igĩrĩ iria ikoragwo gatagati ka atomu ici.
kiugo kĩngĩ kia erektroni
elektroni no ĩtwo na ritwa rĩngĩ enia , ritwa rĩumanĩte na ruheni. rĩtwa enia nĩrĩkonaine na mũtũrĩre wa mũndũ wa kawaida. Maritwa ta enia no matethĩrĩrie guthondeka maritwa merũ ma teknoroji ma gĩkũyũ.
Enia nirĩkonaine na marĩtwa henũki(photon) , njeneni na henia.
Metha Njokereri
Metha njokeriri nĩ metha ĩna mũtatara wa kũbanga inyamũ ciothe kũrĩ. Nĩ ĩhũthagia ũthomi wa Kemu. Metha ĩno ĩkoragwo na Bamili, ikundi na Njokereri ya iyamũ. Mitũgo ya inyamũ mubagĩrĩreini ũyũ nĩ ĩnyihaga mũno.
Honge nene cia Kemu ni: Organic chemistry Inorganic chemistry na Physical Chemistry