Յանկի դուդլ

«Յանկի դուդլ»
-ի սինգլը

Յանկի դուդլի ծնունդը (անգլ.՝ Birth of Yankee Doodle)։ 1904 թվականի հուլիսի 5-ին այս պատկերը հայտնվել է ամերիկյան The Tacoma Times թերթում։ Տղամարդն ու տղան թմբուկ են նվագում, իսկ երկրորդ տղամարդը ֆայֆ է նվագում: Ենթադրաբար դա ինչ-որ բան է ցույց տալիս յանկի դուդլի մասին

«Յանկի դուդլ» (անգլ.՝ Yankee Doodle), ԱՄՆ-ում տարածված ազգային երգ։ Ներկայումս ընկալվում է հայրենասիրական ձևով (չնայած ի սկզբանե ստեղծվել է որպես հումորային)։ Հանդիսացել է ԱՄՆ-ի առաջին օրհներգերից մեկը և կարճ ժամանակահատվածով օգտագործվել է ԱՄՆ-ի անկախության պատերազմի տարիներին։ Նաև հանդիսանում է Կոնեկտիկուտ նահանգի օրհներգը։

Երգի պարզագույն մեղեդին, ենթադրվում է, հայտնի էր Անգլիայում Չարլզ I ժամանակ «Nankey-Doodle» վերնագրով և կատարվում էր թագավորական հեծելազորայինների կողմից՝ Կրոմվելին ծաղրելու նպատակով։ 1755 թվականի հունիսին, ֆրանսիացիների հետ գաղութային պատերազմի ժամանակ այդ երգը ճանապարհորդել է անգլիական զորքերի հետ դեպի Հյուսիսային Ամերիկա։ Համարվում է, որ երգի նոր բառերի հեղինակը գնդային բժիշկ Ռիչարդ Շակբերգն է (Richard Shuckburgh), և, որ երգը արտացոլում է բրիտանական սպաների ծաղրանքով վերաբերմունքը հյուսիսային ամերիկացի (տեղացի) նորակոչիկների հանդեպ։ Հետագայում երգի բառերը բազմիցս փոխվել են։

Երգի բառեր

Երգի ամբողջական տեքստը՝ այն տեսքով, որն այժմ հայտնի է

Fath’r and I went down to camp,

Along with Cap’n Goodin',

And there we saw the men and boys

As thick as hasty puddin'.

CHORUS:

Yankee Doodle keep it up,

Yankee Doodle dandy,

Mind the music and the step,

And with the girls be handy.

And there we saw a thousand men

As rich as Squire David,

And what they wasted every day,

I wish it could be saved. CHORUS

The 'lasses they eat it every day,

Would keep a house a winter;

They have so much, that I’ll be bound,

They eat it when they’ve mind ter.

CHORUS

And there I see a swamping gun

Large as a log of maple,

Upon a deuced little cart,

A load for father’s cattle.

CHORUS

And every time they shoot it off,

It takes a horn of powder,

and makes a noise like father’s gun,

Only a nation louder.

CHORUS

I went as nigh to one myself

As 'Siah’s inderpinning;

And father went as nigh again,

I thought the deuce was in him.

CHORUS

Cousin Simon grew so bold,

I thought he would have cocked it;

It scared me so I shrinked it off

And hung by father’s pocket.

CHORUS

And Cap’n Davis had a gun,

He kind of clapt his hand on’t

And stuck a crooked stabbing iron

Upon the little end on’t

CHORUS

And there I see a pumpkin shell

As big as mother’s bason,

And every time they touched it off

They scampered like the nation.

CHORUS

I see a little barrel too,

The heads were made of leather;

They knocked on it with little clubs

And called the folks together.

CHORUS

And there was Cap’n Washington,

And gentle folks about him;

They say he’s grown so 'tarnal proud

He will not ride without em'.

CHORUS

He got him on his meeting clothes,

Upon a slapping stallion;

He sat the world along in rows,

In hundreds and in millions.

CHORUS

The flaming ribbons in his hat,

They looked so tearing fine, ah,

I wanted dreadfully to get

To give to my Jemima.

CHORUS

I see another snarl of men

A digging graves they told me,

So 'tarnal long, so 'tarnal deep,

They 'tended they should hold me.

CHORUS

It scared me so, I hooked it off,

Nor stopped, as I remember,

Nor turned about till I got home,

Locked up in mother’s chamber.

CHORUS

Gen. George P. Morris

Անգլերենից հայերեն թարգմանություն՝

Ես ու հայրս ճամբար գնացինք

Գլխապետ Գուդինի հետ միասին,

Տեսանք այնտեղ տղամարդ ու տղա

Ճարպոտ ինչպես մի յուղոտ շիլա:

ԿՐԿՆԵՐԳ՝

Յանկի Դո՛ւդլ, առաջ շարժվի՛ր,

Դենդի Յանկի Դո՛ւդլ,

Շարժուձևիդ, նվագին ուշադիր,

Աղջիկներին գոհացրո՛ւ դու:

Այնտեղ տեսանք հազար տղամարդ,

Սքուեյթ Դևիդի չափ հարուստ,

Քամուն տալիս էին օրական այնքան,

Ինչքան կերազեի ունենալ ապրուստ:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Օրական նրանց կերածի արժեքը

Մի տուն ողջ ձմեռ պահում է,

Այդքան ունեն, երդվում եմ, տղերքը,

Երբ խելքները փչում է՝ ուտում են:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Այնտեղ տեսա հսկա հրացան,

Թխկու ծառի բնի չափ,

Քրչոտ ու փոքրիկ սայլին տեսա

Հոր նախիրի գոմի աղբ:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Եվ նրանց ամեն կրակոց

Մի եղջյուր վառոդ է ծախսում,

Հոր հրացան և ողջ ազգի բոց՝

Այդքանից ավել աղմուկ է հանում:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Ես մոտեցա ահա մեկին,

Պճրաբարո մի աղջկան,

Տեսա, որ հայրս է կողքին,

Խնդրով է հայրս, կերևա:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Զարմիկ Սիմոնը այնպես ճաղատեց,

Այնհայտանում է կարծեցի,

Այնպես ուժգին ինձ վախեցրեց,

Որ հորս գրպանին կախեցի:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Դևիդ կապիտանը հրացան ուներ,

Կարծես ձեռքի հետ ձուլված,

Այն կորաձև երկաթ ուներ,

Իր փոքր ծայրին ամրացրած:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Դդմի կեղև այնտեղ տեսա՝

Մորս հսկա թաշտի պես,

Ամեն անգամ ով բզի այն, ձեռք տա՝

Ծլկում է, ճիշտ ազգիդ պես:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Նաև կաշվե բռնիչներով

Տեսա փոքրիկ տակառ,

Զարկվում պստիկ ծեծաններով,

Հավաքում մարդկանց իրար:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Կար Վաշինգտոնը՝ կապիտանը,

Բարի մարդկանց շրջապատում,

Զորեղ փառքին հասած ասպետը,

Նա միայնակ տեղ չէր գնում:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Հանդիսավոր հագուստներով,

Ցնցող հովատակին հեծած,

Աշխարհը դեմը շարքերով,

Հարյուր և միլիոն դարձած:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Իր գլխարկի կիզում էին

Ժապավենները հրակարմիր,

Սաստիկ, անչափ ուզում էի

Նման նվեր տալ Ջեմիմայիս։

ԿՐԿՆԵՐԳ

Մարդկանց գռմռոցն էր լսելի,

Գերեզմաններ փորի՛ր, ասացին,

Ահռելի երկար, խորը ահռելի,

Նրանք պահել ինձ ուզեցին:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Այնքան ամենը վախեցրեց,

Գլխապատառ փախչում էի,

Եվ կանգ առա վերջապես ես,

Երբ մորս ննջարանում էի:

ԿՐԿՆԵՐԳ

Գրականություն

• «Янки-дудль». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ

• Yankee doodle- ն Արխիվացված 2007-08-12 Wayback Machine
• Ռուսական բանաստեղծություններ ՝ Յանկի Դուդլի շարժառիթով