Բրնձի կաթ

Բրնձի կաթ
Ենթատեսակ	Բուսական կաթ և ոչ ալկոհոլային խմիչք
Առաջացման երկիր	Չինաստան
Հիմնական	բրինձ և ջուր
	Rice milk Վիքիպահեստում

Բրնձի կաթ, բրնձից պատրաստված բուսական կաթ։ Բրնձի կաթը սովորաբար արտադրվում է շագանակագույն բրնձի և շագանակագույն բրնձի օշարակի օգտագործմամբ։ Կարող է քաղցրացվել (շաքարավազի կամ շաքարի փոխարինիչների միջոցով) և արոմատիզացվել՝ ստանալ հաճելի համ ու հոտ (օրինակ վանիլինի միջոցով)^[1]։ Բրնձի կաթը սովորաբար հարուստ է սպիտակուցներով և միկրոէլեմենտներով, ինչպիսիք են վիտամին B12-ը, կալցիումը, երկաթը կամ վիտամին D-ն^[1]^[2]։

Պատմություն

Բրնձի կաթի ճշգրիտ ծագումն անհայտ է։ 1914 թվականին Մարիա Մ. Գիլբերտը իր "Խոհարարություն առանց մսի" գրքում նկարագրեց բրնձի կաթի բաղադրատոմսը, որը դարձավ տերմինի ամենավաղ հայտնի օգտագործումը^[3]։ 1921 թվականին «Vita Rice Products Co»–ն կառուցեց բրնձի կաթի առաջին գործարանը, հետո նույն թվականին թողարկեց «Վիտա» բրնձի կաթը Սան Ֆրանցիսկո, Կալիֆորնիայում^[4]։ 1990 թվականին Կալիֆորնիայի Պալո Ալտո քաղաքում գտնվող «Imagine Foods»–ը թողարկեց «Rice Dream» բրնձի կաթը (Tetra Pak ստվարաթղթե տուփերում), որը դարձավ առաջին լայնորեն տարածված բրնձի կաթը^[5]։

Սննդայնություն

Բրնձի կաթը (չքաղցրեցված) բաղկացած է 89% ջրից, 9% ածխաջրերից, 1% ճարպերից և պարունակում է փոքր քանակությամբ սպիտակուցներ: Կաթի 100 մլ ստանդարտ քանակությունը պարունակում է 47 կալորիա, իսկ եթե կաթը հատուկ հարստացված է արտադրության մեջ, ապա այն կազմում է վիտամին B12-ի օրական չափաբաժնի 26%-ը: Այն նաև պարունակում է չափավոր քանակությամբ կալցիում (օրական չափաբաժնի 12%, հարստացված) և մանգան (օրական չափաբաժնի 13%, հարստացված), բայց նաև հակառակը՝ քիչ է պարունակում միկրոէլեմենտներ:

Անվտանգություն փոքր երեխաների համար

Բրնձի մեջ մկնդեղի բարձր պարունակության պատճառով Միացյալ Թագավորության սննդի ստանդարտների գործակալությունը խորհուրդ է տալիս 5 տարեկանից ցածր երեխաներին չտալ բրնձի կաթ՝ որպես կրծքի, արհեստական կամ կովի կաթի փոխարինող^[6]։

Համեմատություն կաթնամթերքի հետ

Բրնձի կաթը պարունակում է ավելի շատ ածխաջրեր՝ համեմատած կովի կաթի հետ (9%–ը ընդդեմ 5%–ի), բայց չի պարունակում զգալի քանակությամբ կալցիում, սպիտակուցներ, խոլեսթերին և կաթնաշաքար^[7]^[8]։ Բրնձի կաթի կոմերցիոն ապրանքանիշերը հաճախ հարստացված են վիտամիններով և հանքանյութերով, ներառյալ կալցիումը, վիտամին B12-ը, վիտամին B3-ը և երկաթը^[1]^[7]։ Բրնձի կաթի գլիկեմիկ ինդեքսը 86 է (յուղազերծված կաթ՝ 37, սովորական կաթ՝ 39)^[9]։

Բրնձի կաթը կարող է սպառվել լակտոզայի անտանելիություն ունեցող, ինչպես նաև սոյայի կամ կաթի նկատմամբ ալերգիկ մարդկանց կողմից^[1]։ Այն նաև օգտագործվում է որպես կաթնամթերքի փոխարինող վեգանների համար^[1]^[10]։

Կոմերցիոն ապրանքանիշեր

Բրնձի կաթի կոմերցիոն ապրանքանիշերը հասանելի են տարբեր համային տեսականիով (օրինակ՝ վանիլային), ինչպես նաև սովորական՝ անհամ, և կարող են օգտագործվել բազմաթիվ բաղադրատոմսերում ՝ որպես կովի կաթի այլընտրանք^[1]։

Պատրաստում

Բրնձի կաթը արտադրվում է արդյունաբերական եղանակով։ Բրինձը անցկացվում է աղացի միջով, դրան հաջորդում է զտումը և ջրի հետ խառնումը^[2]^[11]։ Այն կարելի է պատրաստել տանը՝ օգտագործելով բրնձի ալյուր և շագանակագույն բրնձի սպիտակուց կամ շագանակագույն բրինձը մեծ քանակությամբ ջրի մեջ եռացնելով, խառնուրդը խառնելով և զտելով^[2]։

Բնապահպանական մտահոգություններ

Բրնձի դաշտերը պահանջում են զգալի ջրային ռեսուրսներ և կարող են նպաստել պարարտանյութերի և թունաքիմիկատների ներգաղթին դեպի հարակից ջրային ուղիներ^[12]^[13]^[10]։ Բրնձի դաշտերում բնակվող բակտերիաները մթնոլորտ են արտանետում մեթան ջերմոցային գազը, ավելի մեծ քանակությամբ, քան այլ բույսեր (սոյա,նուշ և այլն)^[12]^[13]։

Բրնձի կաթի արտադրության մեջ ավելի քիչ ջուր է օգտագործվում, քան սովորական և նուշի կաթի արտադրության մեջ, բայց զգալիորեն ավելի շատ, քան սոյայի կամ վարսակի կաթի արտադրության մեջ^[10]։

Պատկերասրահ

Մի բաժակ ամազակե
Ճապոնական ամազակե՝ խմորված բրնձի կաթ, մատուցվում է շերեփով

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Meagan Bridges (1 January 2018). «Moo-ove over, cow's milk: The rise of plant-based dairy alternatives» (PDF). Practical Gastroenterology, University of Virginia Medical School. Վերցված է 30 January 2020-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Sarika Nava (1 November 2019). «What is rice milk? How is it different from other forms of milk?». NDTV Food. Վերցված է 30 January 2020-ին.
↑ Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (2013). History of Soymilk and Other Non-Dairy Milks (1226-2013). Soyinfo Center. էջ 6. ISBN 9781928914587.
↑ Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (2013). History of Soymilk and Other Non-Dairy Milks (1226-2013). Soyinfo Center. էջեր 6, 241. ISBN 9781928914587.
↑ Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (2013). History of Soymilk and Other Non-Dairy Milks (1226-2013). Soyinfo Center. էջ 9. ISBN 9781928914587.
↑ «Arsenic in rice». Food Standards Agency. 18 September 2018.
↑ ^7,0 ^7,1 "Beverages, rice milk, unsweetened", United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service.
↑ "Milk, whole, 3.25% milkfat, with added vitamin D", United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service.
↑ Atkinson, Fiona S.; Foster-Powell, Kaye; Brand-Miller, Jennie C. (2008-12-01). «International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008». Diabetes Care (անգլերեն). 31 (12): 2281–2283. doi:10.2337/dc08-1239. ISSN 0149-5992. PMC 2584181. PMID 18835944.
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Guibourg, Clara; Briggs, Helen (2019-02-22). «Which vegan milks are best for the planet?». BBC News: Science and Environment (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019-09-04-ին.
↑ Courtney Subramanian (26 February 2014). «Milk-off! The real skinny on soy, almond, and rice». Time. Վերցված է 30 January 2020-ին.
↑ ^12,0 ^12,1 Annette McGivney (29 January 2020). «Almonds are out. Dairy is a disaster. So what milk should we drink?». The Guardian. Վերցված է 30 January 2020-ին.
↑ ^13,0 ^13,1 Poore, J.; Nemecek, T. (31 May 2018). «Reducing food's environmental impacts through producers and consumers». Science. 360 (6392): 987–992. Bibcode:2018Sci...360..987P. doi:10.1126/science.aaq0216. ISSN 0036-8075. PMID 29853680.

[bridges-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Meagan Bridges (1 January 2018). «Moo-ove over, cow's milk: The rise of plant-based dairy alternatives» (PDF). Practical Gastroenterology, University of Virginia Medical School. Վերցված է 30 January 2020-ին.

[nava-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Sarika Nava (1 November 2019). «What is rice milk? How is it different from other forms of milk?». NDTV Food. Վերցված է 30 January 2020-ին.

[3] Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (2013). History of Soymilk and Other Non-Dairy Milks (1226-2013). Soyinfo Center. էջ 6. ISBN 9781928914587.

[4] Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (2013). History of Soymilk and Other Non-Dairy Milks (1226-2013). Soyinfo Center. էջեր 6, 241. ISBN 9781928914587.

[5] Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (2013). History of Soymilk and Other Non-Dairy Milks (1226-2013). Soyinfo Center. էջ 9. ISBN 9781928914587.

[6] «Arsenic in rice». Food Standards Agency. 18 September 2018.

[usda-rice-7] 7,0 ^7,1 "Beverages, rice milk, unsweetened", United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service.

[usda-milk-8] "Milk, whole, 3.25% milkfat, with added vitamin D", United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service.

[International-Tables-2008-9] Atkinson, Fiona S.; Foster-Powell, Kaye; Brand-Miller, Jennie C. (2008-12-01). «International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008». Diabetes Care (անգլերեն). 31 (12): 2281–2283. doi:10.2337/dc08-1239. ISSN 0149-5992. PMC 2584181. PMID 18835944.

[bbc-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 Guibourg, Clara; Briggs, Helen (2019-02-22). «Which vegan milks are best for the planet?». BBC News: Science and Environment (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019-09-04-ին.

[time-11] Courtney Subramanian (26 February 2014). «Milk-off! The real skinny on soy, almond, and rice». Time. Վերցված է 30 January 2020-ին.

[tg-12] 12,0 ^12,1 Annette McGivney (29 January 2020). «Almonds are out. Dairy is a disaster. So what milk should we drink?». The Guardian. Վերցված է 30 January 2020-ին.

[Poore-13] 13,0 ^13,1 Poore, J.; Nemecek, T. (31 May 2018). «Reducing food's environmental impacts through producers and consumers». Science. 360 (6392): 987–992. Bibcode:2018Sci...360..987P. doi:10.1126/science.aaq0216. ISSN 0036-8075. PMID 29853680.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]