Olusegun Obasanjo
Mathew Aremu Olusegun Obasanjo he ye ji to azán atọntọ osun atọntọ owhe 1937 yin mẹduyin tohodọtọ akonka Awhangan he ko yi gbọjẹ podọ togbogan he wayi tọn tò otògbo Naijilia tọn. Yinkọ otọ etọn tọn wẹ ye nọ ylọ dọ Amos Adigun Ọbaoluayesanjọ "Ọbasanjọ" Bankọle podọ onọ etọn he nọ yin Asabi Obasanjo yin ovi jiji òwu tọn tò òtò Abẹokuta to Ayimatẹn Ogun tọn to otogbo Naijilia tọn mẹ. onọ etọn ku to owhe 1958 bọ otọ etọn lọsu yin matintọ to owhe 1959 ga.
Ovu whenu etọn
[jlado | jla asisado]Ye ji Olusegun Obasanjo to azan atọntọ osun atọntọ to owhe 1937 na Amos Ọbaoluayesanjọ Bankọle po Asabi po to lbogun ọlaogun. Eyin viplọnji na mẹjitọ etọn lẹ, ye ji ovi ṣiantọn bọdego ṣigba nọviyọnnu dopo wẹ pò nẹ. e lẹzun tọṣiọvi nọṣiọvi to whenu e do owhe konukunawe. Wehọmẹ Saint David Ebenezer school to lbogun wẹ Ọbasanjọ yi whehọmẹ dokọ tọn te to owhe 1948. Ọbasanjọ yin Awhàngan he ko Yi gbọjẹ gaa sọn Awhànzọn podọ tonudidọ tọn mẹ. E du togbogan Naijilia tọn sọn owhe 1999 jẹ 2007. E basi whla awetọ́ he Ọbasanjọ du togbogan Naijilia tọn na e ko yin togbogan awhànwudotọ tọn sọn 1976 jẹ 1979.
Gbọjẹ gaa etọn
[jlado | jla asisado]Whenuena e yi gbọjẹ godo, E lẹkọ do glézọn etọn kọn. Ọbasanjọ sin ogle gbloada bọ ada gle tọn de ma dẹ́n to finẹ. To owhe 1976 jẹ 1999 gblamẹ Ọbasanjọ yin yinyọnẹn lẹdo aihọn pé na vivẹnudido etọn to tonudido lẹdo aihọn pé. E tinto wedegbẹ Avùn gbigbọ tọn mẹ lẹdo aihọn pé tintengbe to mẹwi gbeji . E yin tlọntlọngbọn to ogbẹ̀ he gbewanna walọ gbigble enẹ transparency international, mẹ.To owhe 1999,Ọbasanjọ yin zize taidi togbogan Naijilia tọn gbọn tonudọgbẹ P.D.P tọn dali. Ye vọ e de di togbogan whla awe tọ to owhe 2003. Nukundido etọn tintengbe wẹ nado diọnukunsọ otò kwẹbẹdu. Ọbasanjọ do vivẹnu nado ze Naijilia do otẹn sisi tọn dé mẹ to hagbẹtò etọn he ye nọ ylọ dọ Committee of Nations mẹ lẹdo aihọn pe. E sọ vọ gigo naira tọn he ko gble jlado. Ehe zọn bọ gbẹtọ lẹ do adọgbigbo to akwẹ sẹdotẹn mítọn mẹ. Dipo to tito gandudu Ọbasanjọ tọn wẹ nutindo ahọlu tọn lẹ sisa na gbẹtọ pàá he ye nọ ylọ dọ privatisation policy. Sigba tito ehe po pẹẹdẹ nido pe na mẹhe dokwẹ lẹ kẹdẹ wẹ sọgan họ.