Devoniano

A versión para imprimir xa non se actualiza e pode conter erros de renderizado. Actualice os marcadores do seu navegador e empregue mellor a función de impresión propia do navegador.

< | Eón Fanerozoico |

Paleozoico

Mesozoico

Cenozoico

Liña de tempo gráfica do Devoniano

ver • conversa • editar

-420 —

–

-415 —

–

-410 —

–

-405 —

–

-400 —

–

-395 —

–

-390 —

–

-385 —

–

-380 —

–

-375 —

–

-370 —

–

-365 —

–

-360 —

–

Paleozoico

Silúrico

Devoniano

Carbonífero

←

chert de Rhynie^[1]

←

evento Hangenberg,
Glaciación famenniana

←

evento Kellwasser (Extin. Dev. tardío)^[2]

←

Espallamento^[3]
de arbustos e árbores

←

Fauna Hunsrück

Subdivisión do Devoniano segundo a ICS, en 2021.^[4]
Escala do eixe vertical: hai millóns de anos.

O Devoniano^[5] ou Devónico^[6] é un período da época Paleozoica que abrangue o tempo entre os 400 e 345 millóns de anos antes do presente. Foi un período no que dominaron os peixes.

Este período sucede ao Silúrico e precede ao Carbonífero, ambos os dous da súa era.

Eventos xeolóxicos

Durante o Devoniano, formáronse grandes sistemas de arrecifes de coral que se expandiron nos mares tropicais.^[7] Este período tamén viu a colisión de continentes que eventualmente levarían á formación de Laurusia.

Clima e bioloxía

O clima do Devoniano foi xeralmente cálido e estable, con poucas glaciacións. Este clima favoreceu a proliferación de plantas terrestres. As plantas vasculares comezaron a diversificarse significativamente, incluíndo os primeiros fieitos e as primeiras árbores altas e os primeiros bosques, o que contribuíu a cambios significativos na atmosfera e no solo, tendo un gran impacto nos ecosistemas e hábitats terrestres.

Evolución biolóxica

O Devoniano é coñecido como a "Era dos Peixes" debido á gran diversificación e abundancia de peixes, incluíndo os primeiros peixes con mandíbulas e os primeiros peixes óseos. Tamén foi testemuña da aparición dos primeiros tetrápodos, que serían os precursores dos anfibios.

Os graptólitos graptoloides extinguíronse e os trilobites iniciaron a súa decadencia. Neste período tamén xorden as primeira formas de ammonoides, que se extinguirán a finais do período Cretáceo, xunto cos dinosauros. A vida terrestre, permanece dominada por artrópodes como escorpións e escolopendras^[8]

Extinción do Devoniano tardío

Cara ao final do Devoniano, ocorreu unha extinción masiva que afectou gravemente a vida mariña, incluíndo os arrecifes de coral e moitas especies de peixes. As causas desta extinción non están completamente claras, pero poderían incluír cambios climáticos, redución de osíxeno nos océanos e impacto de asteroides.

Galería de imaxes

Vida mariña do Devoniano

O período Devoniano veu o desenvolvemento dos primeiros tiburóns, peixes placodermos blindados e varios peixes con nadadeiras lobadas.
Pteraspis dunensis Un peixe ostracodermo Local: Europa Lonxitude: 20 cm
Dunkleosteus Un peixe placodermo Local: Estados Unidos Lonxitude: 6 m
Titanichthys Un peixe placodermo
Coccosteus Un peixe placodermo Local: Europa e América do Norte Lonxitude: 24 cm
Jaekelopterus rhenaniae un escorpión mariño (euriptéridos) Local: Alemaña Lonxitude: 2,5 m
Eusthenopteron foordi un peixe sarcopteríxio Local: Europa e Canadá Lonxitude: 1,2 m
Panderichthys un peixe sarcopteríxio
Tiktaalik un peixe sarcopteríxio
Goniatites un amonite Local: Norte da África Diámetro: 13 cm
Cladoselache Un tiburón primitivo Local: Europa e América do Norte Lonxitude: 1,8 m
Climatius Un peixe acantódio Local: Europa e América do Norte Lonxitude: 55 cm
Cheirolepis Un peixe actinopteríxeo Local: América do Norte Lonxitude: 5,5 cm a 7,5 cm
Archidesmus macnicoli Un miriápodo Local: Escocia Lonxitude: 5 cm
Acanthostega un tetrápode.
Ichthyostega stensioei un tetrápode Local: Groenlandia Comprimento: 1 m
Schinderhannes, un membro da familia Anomalocaridae.
Palaeacanthaspis, un placodermo.
Gogonasus, un tetrapodomorfo.
Mimetaster, un artrópodo.
Elginerpeton, un tetrápode.
Bothriolepis, un peixe.
Paraplesiobatis, un placodermo.
Hyneria, un peixe.
Eoarthropleura, un milípede.

Notas

↑ Parry, S. F.; Noble, S. R.; Crowley, Q. G.; Wellman, C. H. (2011). "A high-precision U–Pb age constraint on the Rhynie Chert Konservat-Lagerstätte: time scale and other implications". Journal of the Geological Society (London: Geological Society) 168 (4): 863–872. doi:10.1144/0016-76492010-043.
↑ Kaufmann, B.; Trapp, E.; Mezger, K. (2004). "The numerical age of the Upper Frasnian (Upper Devonian) Kellwasser horizons: A new U-Pb zircon date from Steinbruch Schmidt(Kellerwald, Germany)". The Journal of Geology 112 (4): 495–501. Bibcode:2004JG....112..495K. doi:10.1086/421077.
↑ Algeo, T. J. (1998). "Terrestrial-marine teleconnections in the Devonian: links between the evolution of land plants, weathering processes, and marine anoxic events". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 353 (1365): 113–130. doi:10.1098/rstb.1998.0195.
↑ "Chart/Time Scale". www.stratigraphy.org. International Commission on Stratigraphy.
↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para devoniano.
↑ Definición de devónico, -ca no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
↑ "Devonian-coral-reef". mnh.uiowa.edu. Consultado o 16 de xullo de 2024.
↑ Garwood, Russell J.; Edgecombe, Gregory D. (2011-09). "Early Terrestrial Animals, Evolution, and Uncertainty". Evolution: Education and Outreach (en inglés) 4 (3): 489–501. ISSN 1936-6434. doi:10.1007/s12052-011-0357-y.

Véxase tamén

Outros artigos

Este artigo sobre xeoloxía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[Parry-1] Parry, S. F.; Noble, S. R.; Crowley, Q. G.; Wellman, C. H. (2011). "A high-precision U–Pb age constraint on the Rhynie Chert Konservat-Lagerstätte: time scale and other implications". Journal of the Geological Society (London: Geological Society) 168 (4): 863–872. doi:10.1144/0016-76492010-043.

[Kaufmann2004-2] Kaufmann, B.; Trapp, E.; Mezger, K. (2004). "The numerical age of the Upper Frasnian (Upper Devonian) Kellwasser horizons: A new U-Pb zircon date from Steinbruch Schmidt(Kellerwald, Germany)". The Journal of Geology 112 (4): 495–501. Bibcode:2004JG....112..495K. doi:10.1086/421077.

[Algeo1998-box-3] Algeo, T. J. (1998). "Terrestrial-marine teleconnections in the Devonian: links between the evolution of land plants, weathering processes, and marine anoxic events". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 353 (1365): 113–130. doi:10.1098/rstb.1998.0195.

[4] "Chart/Time Scale". www.stratigraphy.org. International Commission on Stratigraphy.

[5] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para devoniano.

[6] Definición de devónico, -ca no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.

[7] "Devonian-coral-reef". mnh.uiowa.edu. Consultado o 16 de xullo de 2024.

[8] Garwood, Russell J.; Edgecombe, Gregory D. (2011-09). "Early Terrestrial Animals, Evolution, and Uncertainty". Evolution: Education and Outreach (en inglés) 4 (3): 489–501. ISSN 1936-6434. doi:10.1007/s12052-011-0357-y.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]