Franciszek Smolka
Franciszek Smolka | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1861 - 1865
1861 - 1899
1870 - 1873
1873 - 1877
1879 - 1893
1 dhen Ghiblean 1893 - | |||||||||||||||
Beatha | |||||||||||||||
Breith | Kalush, 5 dhen t-Samhain 1810 | ||||||||||||||
Dùthaich |
A' Phòlainn Cisleithania | ||||||||||||||
Bàs | Lviv, 4 dhen Dùbhlachd 1899 | ||||||||||||||
Àite-adhlacaidh | Lychakiv Cemetery (en) | ||||||||||||||
Teaghlach | |||||||||||||||
Clann |
liosta
| ||||||||||||||
Foghlam | |||||||||||||||
Foghlam | Law Faculty of Lviv University (en) | ||||||||||||||
Àrd-fhoghlam | ceum dotaireachd | ||||||||||||||
Cànain |
Gearmailtis Pòlainnis | ||||||||||||||
Dreuchd | |||||||||||||||
Dreuchd | lagh-eòlaiche agus neach-poileataigs | ||||||||||||||
Ballrachd | Galician Economic Society (en) | ||||||||||||||
Seirbheis san arm | |||||||||||||||
Strì | Aramach an Fhaoillich | ||||||||||||||
Creideamh | |||||||||||||||
Pàrtaidh poileataigeach | Polish Circle in the Council of State (Austria-Hungary) (en) | ||||||||||||||
B' e neach-lagha agus neach-poileataigs à Ostair-Ungaire/A' Phòlainn a ghabhadh ri nàiseanteachd a bh' ann am Franciszek Jan Smolka (Gearmailtis: Franz Schmolke, Kalusch, 5 an t-Samhain 1810 - Lemberg, 4 an Dùbhlachd 1899).[1] Bhuinneadh e do theaghlach bùirdeasach: bha athair na oifigear san arm roimhe. Thug e ceum ann an lagh à Oilthigh Lviv agus stèidhich e oifis lagha an sin cuideachd. Ann an 1834 ghabh e a-steach don Aonadh Nàiseanta Deamocratach, air neo "Caraidean an t-Sluaigh Phòlaich" air neo "Comann nan Daoine Pòlach", agus cha b' fhada gus an robh e na cheannard. Ann an 1841 chaidh a chur an grèim agus, an dèidh cùis lagha a mhair ceithir bliadhna, chaidh binn bàis a thoirt dha san Fhaoilleach 1845, ach chaidh maitheanas fhaighinn sa bhad.[2]
Anns a' Mhàrt 1848 bha e os cionn gluasad nàiseanta na Pòlainn ann an Galicia agus dh' obair e às an leth a' bhuidheann sin san Reichstag am Vienna. Chaidh a thaghadh an toiseach mar Iar-Cheann-suidhe na Pàrlamaid seo, a bha an uair sin na Cheann-suidhe air 12 an Dàmhair 1848. An dèidh dhan Reichstag a bhith air a chur às anns a' Mhàrt 1849, thill e a Lemberg (Lviv an latha an-diugh) agus dh' obair e mar neach-lagha a-rithist.[3] Ann an 1861 chaidh a thaghadh leis an Diet ann an Galicia mar iar-cheannard dhan Reichsrat thall ann an Vienna, far an do ghabh e àite còmhla ri feadarailich Pòlach is Seiceach air an làimh dheis agus an aghaidh siostam meadhanachaidh Anton von Schmerling.[4]
Chaidh prìomh dhreuchd Smolka ann an Club nam Pòlach sìos airson a rinn fàbhar Kasimir von Grocholski (1815 – 1888), agus san Dùbhlachd 1862 leig e dheth a dhreuchd an dà chuid san Reichsrat agus san Landtag roinneil, ach chaidh ath-thaghadh ann an 1867 agus b' ann am measg ceannardan buidheann na Pòlainn 's a bha Smolka.[5] Ann an 1879 chaidh a thaghadh mar chiad iar-cheann-suidhe agus ann an 1881 na cheann-suidhe air Taigh nan Riochdairean. Air 16 an t-Sultain 1882 fhuair e an t-urram a bhith na Chomhairliche Dhìomhair agus ann an 1891 chaidh ainmeachadh na àrd cheann-suidhe air Taigh Riochdairean san Reichsrat. Chaochail e le stròc ann an Lemberg ann an 1899. Chaidh ìomhaigh-cloiche a thogail mar urram fhoillseachadh ann an Lemberg air 8 an Dùbhlachd 1913 (snaidheadair: Tadeusz Błotnicki, 1858 – 1928) ach rinneadh fìor dhrocha sgrios air, ri linn an Dàrna Cogaidh.[6]
Iomraidhean
[deasaich | deasaich an tùs]- ↑ Constantin von Wurzbach: Smolka, Franz. Ann an: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich, Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Vienna, 1877.
- ↑ Karol Widmann: Franciszek Smolka. Jego życie i zawód, Lviv, Konegen, 1884 – 1886.
- ↑ Smolka, Meyers Konversations-Lexikon. 4. Auflage. Band 14, Verlag des Bibliographischen Instituts, Leipzig/Vienna 1885 – 1892.
- ↑ H. Binder: Smolka Franciszek, Österreichisches Biographisches Lexikon, 1815 – 1950 (ÖBL). Band 12, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Vienna, 2005, ISBN 3-7001-3580-7.
- ↑ Franz Ilwof: Smolka, Franz, Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 54, Duncker & Humblot, Leipzig, 1908.
- ↑ Józef Białynia Chołodecki: Franciszek Smolka. Komitet budowy pomnika F. Smolki, Lviv, 1913