ذبیح بهروز
ذبیح بهروز | |
|---|---|
| زاده | ۲۶ تیر ۱۲۶۹ تهران |
| درگذشته | ۲۱ آذر ۱۳۵۰ (۸۱ سال) |
| پیشه | نویسنده، شاعر و پژوهشگر فرهنگ |
| ملیت | ایرانی |
| پدر و مادر | میرزا ابوالفضل ساوجی |
ذبیح‌الله بهروز ساوجی (۲۶ تیر ۱۲۶۹ – ۲۱ آذر ۱۳۵۰)[۱] نویسنده، شاعر، زبان‌شناس، نمایشنامه نویس و پژوهشگر فرهنگ ایرانی بود.[۲]
زندگی
[ویرایش]ذبیح‌الله بهروز، فرزند میرزا ابوالفضل ساوجی، به سال ۱۲۶۹ در تهران زاده شد. وی تحصیلاتش را با مکتب‌خانه آغاز کرد.[۱] برای ادامهٔ تحصیل به مدرسهٔ آمریکایی رفت. پس از آن برای تکمیل علوم ادبی و عربی به قاهره رفت و ده سال در آنجا ماند. سپس به انگلستان رفت و در آن جا دستیار ادوارد براون و رنالد نیکلسن شد و به تدریس پرداخت. پس از چندی به آلمان رفت و از آن جا به ایتالیا و سپس به ایران بازگشت. از سال ۱۳۰۲ تا زمان بازنشستگی در دارالفنون، دانشکده افسری و مدرسه عالی بازرگانی تدریس می‌کرد.
ذبیح بهروز از نخستین کسانی بود که در شیوهٔ تحقیق ایران‌شناسان غربی شک کرد و برخی اشتباهات و شاید غرض‌ورزی‌های آنها را متذکر شد. در ستاره‌شناسی و گاهشماری در ایران باستان مطالعات گسترده‌ای به عمل آورد و نظرهای علمی جدیدی مطرح کرد.
بهروز با دیدگاهی بر مبنای تئوری توطئه، مانویان را به‌عنوان بزرگ‌ترین دشمنان فرهنگ و تمدن ایران در طول تاریخ می‌داند. به عقیدهٔ او مانوَیان در ابتدا در صحراهای مغولستان و عربستان می‌زیسته و با توطئه‌چینی‌های خود راه را برای یورش اعراب و مغولان به ایران هموار ساخته‌اند. بهروز فتح ایران به‌دست اسکندر را را افسانه‌ای ساخته و پرداختهٔ غربی‌ها می‌پندارد.[۳]
بهروز در ایران، مدتی کوتاه رئیس حسابداری شرکت نفت، مدّتی کارمند وزارت دارایی و مدت کوتاهی استاد دارالفنون بود و چند باری هم مترجم رضا شاه. اما سرانجام استاد دانشکدهٔ هواپیمایی شد و با درجهٔ سرتیپی همردیف بازنشسته و رئیس افتخاری کتابخانهٔ باشگاه افسران شد.[۴]
بهروز چند نمایشنامه نوشته که چندتای آنها چاپ شد، در انگلیس بازیگر صحنه بود و در ایران هم چند بار در باشگاه افسران به روی صحنه رفت.[۴][۵]
انجمن ایران ویج
[ویرایش]بهروز، برای ترویج اندیشه‌هایش، با یاری دو تن از پیروان خود، محمد مقدم و صادق کیا (که بعدها، اولی استاد زبان پارسی باستان و دومی استاد زبان پارسی میانه در دانشگاه تهران شدند)، انجمن «ایران ویج» را بنیان نهاد. این انجمن نشریه‌ای داشت با فرنام «ایران کوده».[۶][۷]
ذبیح بهروز در ۲۱ آذر ۱۳۵۰ در تهران درگذشت.
آثار
[ویرایش]
- آیین بزرگی
- معراج نامه (با نام مستعار ابن دیلاق)
- تقویم سیصد و پنجاه سالهٔ مانویان (چاپ نشده)
- تقویم نوروزی شهریاری
- تقویم و تاریخ در ایران
- جیجک علیشاه
- خط و فرهنگ
- خواندن و نوشتن در دو هفته[۸]
- در راه مهر
- در راه مهر ج. ۲ (چاپ نشده)
- زبان ایران، فارسی یا عربی
- شاه ایران و بانوی ارمن
- شب فردوسی
- فرهنگ کوچک تازی به فارسی
- منتخبات دیوان حافظ
- منظومه گند بادآورد
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ««در سالروز تولد ذبیح‌الله بهروز» "نویسندهٔ جیجک علیشاه و شب فردوسی"». ایسنا. ۲۵ تیر ۱۳۸۲. دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «زندگینامه استاد ذبیح الله بهروز ساوجی؛ زبان‌شناس». رادیو فرهنگ. ۱۴۰۱-۰۴-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۰.
- ↑ بهروز، ذبیح (۱۳۴۳). دیباچه کتاب قصه سکندر و دارا. تهران. صص. ۲۹.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «ذبیح بهروز و دانش او». ایران امروز. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۰.
- ↑ «جشنواره تئاتر فجر/ پیشگامان تئاتر ایران، "ذبیح الله بهروز"». ایرنا. ۲۰۰۶-۰۱-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۰.
- ↑ "ایران کوده شماره 1 / ذبیح بهروز و محمد مقدم | PDF". Scribd (به انگلیسی). Retrieved 2024-11-20.
- ↑ Paul Sprachman) (دسامبر ۱۵, ۱۹۸۹). «BEHRŪZ, ḎABĪḤ». Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۰.
- ↑ کاتالوگ جهانی
- اثرآفرینان، زندگینامهٔ نام‌آوران فرهنگی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، جلد دوم
