بادیان ختایی
| بادیان ختایی | |
|---|---|
| |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| دسته: | گیاهان گلدار |
| راسته: | جنوب‌ویره‌ای‌سانان |
| تیره: | بادیان‌های ستاره‌ای Schisandraceae |
| سرده: | ایلیسیوم |
| گونه: | I. verum |
| نام دوبخشی | |
| Illicium verum | |
بادیان خَتایی یا انیسون ستاره‌ای یا انیسون بَرّی یک نوع ادویه است که شباهت زیادی به انیسون دارد. این ادویه از درختچه‌ای همیشه‌سبز از تیره ماگنولیاها به دست می‌آید. این درخت بومی شمال ویتنام تا جنوب کشور چین است. میوه ستاره‌ای شکل این درخت درست قبل از رسیدن برداشته می‌شود. بادیان ختایی دارای برگ‌های ضخیم همیشه‌سبز، گل‌های درشت زیبا و میوه مخروطی معطر و اندکی شیرین است که با نام بادیان کاربرد دارویی دارد.[۱]
روغن انیسون ستاره‌ای بسیار معطر است و در آشپزی، عطرسازی، صابون‌سازی، خمیردندان‌ها، دهان‌شویه‌ها و کرم‌های پوست استفاده می‌شود. تا سال ۲۰۱۲ میلادی، شرکت داروسازی هوفمان-لا روش ۹۰٪ از محصول انیسون ستاره‌ای جهان را برای تولید اسید شیکمیک - واسطه شیمیایی مورد استفاده در سنتز اسلتامیویر - استفاده می‌کرد[۲]
بادیان خَتایی حاوی آنه‌تول است و در غرب، به عنوان یک جایگزین ارزان‌تر از بادیان رومی، برای پخت و پز و همچنین تولید مشروبات الکلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بادیان خَتایی به ویژه در تولید نوشیدنی الکلی تقطیری گالیانو کاربرد عمده دارد.[۳] با افزودن بادیان خَتایی به گوشت، می‌توان طعم آن را افزایش داد.[۴]
داروسازی
[ویرایش]
بادیان خَتایی منبع اصلی ترکیب شیمیایی اسید شیکمیک، یک پیش‌ماده اولیه در داروسازی برای سنتز اسلتامیویر (داروی ضد آنفولانزا که به نام تامیفلو نیز مشهور می‌باشد) است.[۵][۶][۷] یک روش صنعتی برای تولید اسید شیکمیک با استفاده از تخمیر باکتری اشریشیا کلی در سال ۲۰۰۵ کشف شد[۸][۹] بادیان خَتایی در دنیاگیری آنفلوانزای خوکی سال ۲۰۰۹ میلادی، برای رفع کمبود تامیفلو، به عنوان مادهٔ خام اولیهٔ تولید اسید شیکمیک مورد استفاده قرار گرفت و همین موضوع باعث افزایش قیمت آن در همان مقطع گردید.[۱۰] از سال ۲۰۱۸ میلادی، تخمیر اشریشیا کلی فرایند انتخابی برای تولید اسید شیکمیک به جهت سنتز تامیفلو بوده‌است.[۵][۶]
مسمومیت
[ویرایش]بادیان خَتایی سمی نیست و باعث ایجاد مسمومیت نمی‌گردد. هر چند، سایر گونه‌های مرتبط سمی هستند؛ به‌طور مثال، بادیان ژاپنی که حاوی نوروتوکسین آنیساتین است[۱۱] به شدت سمی و غیرقابل خوردن است و در کشور ژاپن، به عنوان عود سوزانده می‌شود. موارد گزارش‌شده از عوارضی مثل اثرات عصبی جدی همچون تشنج که پس از استفاده از چای بادیان خَتایی گزارش شده‌است ممکن است نتیجهٔ تقلب عمدی در محصول با انگیزهٔ اقتصادی بوده باشد.[نیازمند منبع]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ صدری افشار، غلامحسین، حکمی، نسرین و حکمی، نسترن: فرهنگ فارسی دوجلدی. نشر: فرهنگ معاصر. ۱۳۸۸.
- ↑ Schönholzer, Fabio (15 March 2018). "Dried Stars". UZH News (به انگلیسی). Zürich: University of Zurich. Retrieved 21 February 2021.
- ↑ "Galliano". Retrieved 13 March 2016.
- ↑ "Spaghetti Bolognese". In Search of Perfection. BBC Two.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Bilal, Muhammad; Wang, Songwei; Iqbal, Hafiz M. N.; Zhao, Yuping; Hu, Hongbo; Wang, Wei; Zhang, Xuehong (16 July 2018). "Metabolic engineering strategies for enhanced shikimate biosynthesis: current scenario and future developments". Applied Microbiology and Biotechnology. 102 (18): 7759–7773. doi:10.1007/s00253-018-9222-z. ISSN 0175-7598. PMID 30014168. S2CID 49870582.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ "Oseltamivir (Tamiflu): Uses, Dosage, Side Effects". Drugs.com. 8 May 2018. Retrieved 31 January 2019.
- ↑ Wang, G. W.; Hu, W. T.; Huang, B. K.; Qin, L. P. (2011). "Illicium verum: A review on its botany, traditional use, chemistry and pharmacology". Journal of Ethnopharmacology. 136 (1): 10–20. doi:10.1016/j.jep.2011.04.051. PMID 21549817.
- ↑ Bradley, D. (Dec 2005). "Star role for bacteria in controlling flu pandemic?". Nature Reviews Drug Discovery. 4 (12): 945–946. doi:10.1038/nrd1917. ISSN 1474-1776. PMID 16370070. S2CID 30035056.
- ↑ Krämer, M.; Bongaerts, J.; Bovenberg, R.; Kremer, S.; Müller, U.; Orf, S.; Wubbolts, M.; Raeven, L. (2003). "Metabolic engineering for microbial production of shikimic acid". Metabolic Engineering. 5 (4): 277–283. doi:10.1016/j.ymben.2003.09.001. PMID 14642355.
- ↑ Louisa Lim (18 May 2009). "Swine flu bumps up price of Chinese spice". US National Public Radio.
- ↑ "Anisatin". PubChem, National Library of Medicine, US National Institutes of Health. 11 May 2019. Retrieved 17 May 2019.
منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Illicium verum». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۹ آگوست ۲۰۱۴.
