Azido palmitiko

Azido palmitiko
Formula kimikoa	C16H32O2
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	oxigeno eta karbono
Base konjokatua	hexadecanoate(1−) (en)
Mota	straight chain fatty acids (en) , long chain fatty acid (en) eta gantz-azido ase
Ezaugarriak
Dentsitatea	0,8414 g/cm³
Errefrakzio indiziea	1,4219
Fusio-puntua	62,9 °C ; 61 °C ; 61,82 °C
Irakite-puntua	351,5 °C (101,325 kPa)
Masa molekularra	256,24 Da
Erabilera
Rola	Entzimen inhibitzaile eta primary metabolite (en)
Arriskuak
NFPA 704	1 1 0
GHS arriskua	warning (en)
Arrisku motak	H319 (en)
Prekauzio motak	P305+P351+P338 (en)
Flash-puntua	192 °C
Identifikatzaileak
InChlKey	IPCSVZSSVZVIGE-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	57-10-3
ChemSpider	960
PubChem	985 eta 135369651
Reaxys	607489
Gmelin	15756
ChEBI	190200
ChEMBL	CHEMBL82293
ZVG	33990
EC zenbakia	200-312-9
ECHA	100.000.284
CosIng	78421
MeSH	D019308
RxNorm	1426390
Human Metabolome Database	HMDB0000220
KNApSAcK	C00001233
UNII	2V16EO95H1
NDF-RT	N0000022738
KEGG	D05341 eta C00249
PDB Ligand	PLM

Azido palmitikoa formula kimikoa ${\ce {CH3(CH2)14COOH}}$ duen gantz-azido ase bat da. Palma olioak azido palmitiko asko du, hortik gantz azido honen izena. Hamasei karbono ditu (16:0).

Haragian eta esnekietan dagoen gantz azido ugariena da eta landareetan ere aurkitzen da, palma olioaren %44a osatzen du eta oliba olioaren %8-20^[1]. Gizakietan gantz ehunaren %21-30 osatzen du^[2].

Historia

Edmond Frémy kimikari frantsesak aurkitu zuen 1840 urtean saponifikaturiko palma oliotan^[3].

Ezaugarriak

Azido palmitikoa azido hexadekanoikoa da, hau da, 16 karbonoko katea du eta erabat asea da. Alkohol beroan eta eterrean disolbatzen diren kristal zuri gisa agertzen da. Ez da uretan disolbatzen, eta sukoia da. 62 °C-an likidotzen da, eta 350 °C-an irakiten du^[4]. Molekula anfipatikoa da. Espermazetia edo palma olioa saponifikatuz, edo koipe naturalak hidrolizatuz lortzen da.

Hain erreduziturik dagoenez, katabolismoa burutzen denean 50 mol azido palmitikok 129 ATP mol ematen ditu.

Bestalde mintzeko proteina integralak izango direnei itsasten zaie Golgi aparatuan eta proteina palmitoilatuak bihurtzen dira. Hau ezinbestekoa da zelula mintzean behar duten tokian kokatu daitezen^[5].

Erabilerak

Palmitato metalikoak, xaboiak, olio labaingarriak, gai iragazgaitzak eta janarien gehigarriak ekoizteko erabiltzen da.

Aluminioarekin osatzen duen gatza napalma ekoizteko erabili zen.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Carta, Gianfranca; Murru, Elisabetta; Banni, Sebastiano; Manca, Claudia. (2017-11-08). «Palmitic Acid: Physiological Role, Metabolism and Nutritional Implications» Frontiers in Physiology 8 doi:10.3389/fphys.2017.00902. ISSN 1664-042X. PMID 29167646. PMC PMC5682332. (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).
↑ Kingsbury, K. J.; Paul, S.; Crossley, A.; Morgan, D. M.. (1961-03). «The fatty acid composition of human depot fat» Biochemical Journal 78 (3): 541–550. ISSN 0264-6021. PMID 13756126. PMC PMC1205373. (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).
↑ Frémy, Edmond. (1842). «Memoire sur les produits de la saponification de l'huile de palme» Journal de Pharmacie et de Chimie XII:757.
↑ (Ingelesez) Anneken, David J.; Both, Sabine; Christoph, Ralf; Fieg, Georg; Steinberner, Udo; Westfechtel, Alfred. (2006-12-15). Fatty Acids. Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA doi:10.1002/14356007.a10_245.pub2. ISBN 3527306730. (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).
↑ «Las proteínas van donde deben gracias a un proceso simple» www.madrimasd.org (Noiz kontsultatua: 2020-01-16).

Kanpo estekak

Datuak: Q209727
Multimedia: Palmitic acid / Q209727

[1] Carta, Gianfranca; Murru, Elisabetta; Banni, Sebastiano; Manca, Claudia. (2017-11-08). «Palmitic Acid: Physiological Role, Metabolism and Nutritional Implications» Frontiers in Physiology 8 doi:10.3389/fphys.2017.00902. ISSN 1664-042X. PMID 29167646. PMC PMC5682332. (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).

[2] Kingsbury, K. J.; Paul, S.; Crossley, A.; Morgan, D. M.. (1961-03). «The fatty acid composition of human depot fat» Biochemical Journal 78 (3): 541–550. ISSN 0264-6021. PMID 13756126. PMC PMC1205373. (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).

[3] Frémy, Edmond. (1842). «Memoire sur les produits de la saponification de l'huile de palme» Journal de Pharmacie et de Chimie XII:757.

[4] (Ingelesez) Anneken, David J.; Both, Sabine; Christoph, Ralf; Fieg, Georg; Steinberner, Udo; Westfechtel, Alfred. (2006-12-15). Fatty Acids. Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA doi:10.1002/14356007.a10_245.pub2. ISBN 3527306730. (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).

[5] «Las proteínas van donde deben gracias a un proceso simple» www.madrimasd.org (Noiz kontsultatua: 2020-01-16).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]