Popola demokratio
Ne konfuziĝo kun Populara Demokratio (en)
Popola demokratio estas teoria koncepto ene de Marksismo–Leninismo kaj formo de registaro kiu evoluigis post la Dua Mondmilito kaj teorie permesas por multklasa kaj multpartia demokratio sur la vojo al socialismo. Regado de t.n. Popola demokratio estis establita en nombro de eŭropaj kaj aziaj landoj rezulte de la popolaj demokrataj revolucioj de la 1940aj jaroj [1] [2] [3].
Lingve, Popoldemokratio estas pleonasta termino kiu ekuziĝis post la Dua Mondmilito por indiki la landojn en la sovetia influsfero en Orienta Eŭropo. Kvankam la esprimo popola demokratio devus lingve implici ke landoj kiuj titolis sin kiel tiaj estis apartaj demokratioj, ili estis karakterizitaj per centra administrado kaj unuformeco. La vorto estas pleonasmo ĉar demokratio jam enhavas la vorton popolo (greke demos), t.e. popola demokratio laŭvorte signifas "popola regado de la popolo".
Laŭ marksisma teorio, la malsupera stadio de komunismo, ankaŭ nomita socialismo, nur eblas realigi per la laborista klaso per siaj politikaj institucioj prenantaj potencon. Kun la escepto de Jugoslavio kaj Albanio, aliflanke, la komunistaj partioj venis al potenco tra sovettrupoj forpelantaj la germanan okupan potencon. Tio kreis kontraŭdiron - unuflanke estis komunistaj partioj en potenco, aliflanke neniu socialisma revolucio okazis. La solvo de tiu kontraŭdiro estis popola demokratio.
Tiel klarigis la terminon hungara komunista veterano Eugen Varga en 1947 : „La socia strukturo en ĉi tiuj ŝtatoj estas malsimila al ĉio, kion ni antaŭe vidis; ĝi estas io tute nova en la homa historio. Ĝi estas nek burĝa diktaturo nek proleta diktaturo. La malnova ŝtata aparato ne estas disbatita kiel en Sovetunio, sed reorganizita enirigante ĉiujn subtenantojn de la nova reĝimo. Ili ne estas kapitalismaj ŝtatoj en la tradicia signifo de la vorto. Sed ili ankaŭ ne estas socialismaj ŝtatoj. La bazo por ilia transiro al socialismo estas havigita de la ŝtatigo de la plej gravaj produktadrimedoj kaj de la esenca karaktero de la ŝtato. Ili povas, konservante la nunan ŝtatan aparaton, iom post iom moviĝi al socialismo konstante evoluigante la socialisman sektoron, kiu jam ekzistas flank-al-flanke kun la varproduktanta sektoro (kamparano kaj metiisto) kaj la kapitalisma sektoro, kiu perdis sian dominan pozicion” [4]. Kontraste al klasika marksisma ŝtatteorio, kiu deklaras ke la ŝtato estas ĉefe ilo por la reganta klaso, Varga kredis ke la popolaj demokratioj reprezentis novan ŝtatformon kie klaso estis en la procezo de prirezignado de potenco al alia.
Alia eminenta hungara komunisto, József Révai, deklaris en 1949 ke "popoldemokratio kiu ne moviĝas en la direkto de socialismo (...) mankas klareco rilate al la problemoj ĉirkaŭ la evoluo al socialismo" [5]. Tial, ĝi poste iĝis bezono de la legitimeco de la popolaj demokratioj ke ili povis pruvi tiun evoluon. Ekde la fino de la 1960-aj jaroj pluraj popolaj demokratioj do komencis nomi sin socialismaj ŝtatoj. Tamen, la koncepto de popola demokratio daŭre aperis en publikaj rondoj ĝis la malordoj de 1989. La esprimo poste estis ankaŭ uzita en aliaj landoj kun reĝimoj kiuj nomas sin marksisto.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ . People's Democracy (1979). Alirita la 9an de aprilo 2021 .
- ↑ Nation, R. Craig. (1992) Black Earth, Red Star: A History of Soviet Security Policy, 1917-1991. Cornell University Press, p. [htt:https://archive.org/details/blackearthredsta00nati/e/85 85]–6. ISBN 978-0801480072.
- ↑ Dimitrov, Georgi. (1972) Selected Works 2. Sofia Press.
- ↑ Lyman H., Eastern Europe - Transformation and Revolution, 1945-1991, Lexington, D.C. Heath, 1992, s. 16.
- ↑ Molnár, Miklós, From Béla Kun to János Kádár, New York, Berg, 1990, s. 134.