Etnonimo
Etnonimo estas aparta speco de historia leksiko. Etnonimoj estas nomoj de diversaj tipoj de etnokomunumoj: nacioj, popoloj, triboj, gentoj. Etnonimojn, ilian genezon, disvastigon, funkciadon kaj strukturon, pristudas la scienco Etnonimiko (greke ethnos - gento, popolo, onyma - nomo). Ĝi estas parto de Onomastiko.
Inter etnonimoj oni distingas makroetnonimojn - nomojn de grandaj etnoj aŭ etnaj grupoj, foje komprenitajn kiel vastajn komunumojn de genetike malsamaj popoloj (amerikanoj, araboj, ĉinoj, rusoj) kaj mikroetnonimojn - nomojn de malgrandaj etnaj grupoj (irokezoj, peĉenegoj, k.a.).
Etnonimoj povas estis aŭtoetnonimoj - etnaj kaj tribaj memnomoj, kaj aloetnonimoj - nomoj donitaj al ili de aliaj popoloj. Ekzemple, germanoj sin nomas Deutschen, sed aliaj tute diverse - allemand (francoj), nemec (rusoj), tedeschi (italoj) ktp.
Memnomo de etnoj kutime klarigeblas kiel "popolo", "homo", "parolanto en iu lingvo", "niaj homoj". La sama memnomo Deutschen etimologie devenas de malnovgermana diot - "popolo", duitisk - "popola".
Ĝenerale etnonimoj konformas kun la loknomoj, kie loĝas la etnoj. Tiu konformeco povas esti rekta, kiam landnomo devenas de etnonomoj - greko/Grekio, franco/Francio, au inversa, kiam etnonimo formiĝis el landnomo - Islando/islandano, Kanado/kanadano. Chi tiu vico de nomoj estas konata kiel Etnotoponimoj.
Proksimaj al etnonimoj estas nomoj de loĝantoj, kreitaj de diversaj loknomoj - eŭropanoj, afrikanoj, kaŭkazianoj, siberianoj. Ili estas nomataj Etnoĥoronimoj.
Apartan tipon de nomoj prezentas Lingvonimoj - nomoj de lingvoj, kiuj servas al certaj etnoj kaj popoloj kaj devenas de etnonimoj, francoj/franca lingvo, eŭskoj/eŭska lingvo.
Jen listo de kelkaj etnoj, kies memnomoj diferencas de la ĝenerale konataj nomoj, aŭ kiuj havas klarigeblan signifon.
Etno | Memnomo | Signifo |
Albanoj | ŝkiptar | "ŝĉip" - "paroli kompreneble" |
Apaĉoj | ndee, dine | "popolo" |
Araŭkanoj | mapuĉe | "popolo de tero" |
Armenoj | haj | tribnomo antikva |
Atapaskoj | dene, na-dene | "popolo" |
Afganoj | puŝtun | - |
Afrikansoj | afrikaaner | "afrikano" |
Aztekoj | asteki, nahua | - |
Balkaroj | taulu | "montarano" |
Berberoj | amazig | "homo" |
Botioj | bhotija | nepale "tibetano" |
Ĉeĉenoj | noĥĉij | - |
Ĉerokoj | - | "homoj de kavernoj" |
Ĉinoj | ĥanĵen | - |
Delavaroj | lenape | "vera homo" |
Dunsianoj | dunsjan | "orienta vilaĝo" |
Eŭskoj | euskaldunak | "parolantoj de la Eŭska lingvo" |
Finnoj | suomalaiset | - |
Fulboj | fulbe | "dissemitaj" |
Gaoŝanoj | gaoŝan | ĉine "montarano" |
Grekoj | elines | - |
Ĝuangoj | patrasa-ara | "vestita de folioj" |
Hotentotoj | koj-kojn | "popolo de popoloj" |
Ĥantoj | ĥante | "homo" |
Ĥazareanoj | ĥazara | perse - "mil" |
Japanoj | niĥondzin | - |
Kabardianoj | adige | nomo de metaetno |
Koptoj | - | de greka "Aigyptios" |
Koreoj | ĉoson saram | - |
Ladinoj | ladini | de latina "latinus" |
Malajoj | orang-melaju | "homoj el Melaju-lando" |
Maorioj | maori | "ordinara" |
Marioj | marij | "homo" |
Nenecoj | nenec | "homo" |
Nganasanoj | nganasan | "homo" |
Norvegoj | nordmenn | "nordaj (ge)viroj" |
Papuoj | papuva | indonezie - "krispa" |
Rumanoj | roman | latine "romanus" - "romiano" |
Santaloj | ĥor | "homo" |
Singaloj | sinhala | "leona gento" |
Sindoj | sindhu | sanskrite "Induso" (rivernomo) |
Svahiloj | waswahili | "homoj el bordo", arabe "sahel" - "bordo" |
Tagaloj | tagailog | "loĝantaj ĉe akvo" |
Telugoj | andhra | - |
Tibetanoj | pjoba | - |
Vedoj | vedan | tamile "ĉasisto" |