Bapto

Bapto estas sakramento de kristaniĝo. La baptoto pentas pri siaj pekoj, konfesas la kristanan kredon kaj ricevas pardonon de la estintaj pekoj, precipe de la origina peko. Katolikaj pastroj baptas en la nomo de la Patro, de la Filo kaj de la Sankta Spirito (la Triunuo).

Iuj eklezioj baptas per la verŝado de akvo, aliaj per subakvigo. La vorto "bapto" devenas de la antikva greka verbo : βαπτίζειν / baptizein ("trempi").

La rito memorigas la bapton de Jesuo Kristo fare de Johano Baptisto en rivero Jordano.

En katolikismo kaj ortodoksismo, la pastro ankaŭ ŝmiras la frunton per sankta oleo.

Krome la kristanaj grupoj iuj ne-kristanaj grupoj kiel atestantoj de Jehovo kaj mormonoj havas bapton, sed neniuj kristanaj grupoj difinas tiujn baptojn veraj.

Du tipoj de la bapto

Ekzistas nuntempe du ĉeftipo de bapto: normale trempante akvon sur la kapo farata bapto por tre etaj infanoj kaj merganta bapto por homoj, kiuj esprimis volon ricevi bapton. Pri tio, ĉu la unuaj kristanoj baptis vere malgrandaj infanoj, oni multe disputis.

Bebobapto

En la plej multaj kristanaj grupoj, kiuj baptas tre junajn infanojn, oni kredas, ke la bapto donas kredon por la infano. En Katolikismo, Luteranismo, Anglikanismo, Orienta Ortodoksismo kaj Kalvinismo, bapto estas komprenita kiel sekreto kiu peras gracon, aŭ sakramenton. Laŭ la katolika kaj lutera kompreno, bapto donas al infaneto fidon. Ekzemple, laŭ la Lestadiana koncepto, infanoj naskiĝas kredantoj kaj ne devus esti baptitaj ĉar ili jam kredas, sed bapto plifortigas fidon.

Beba bapto nun estas kutime liverita trempante la kapon de la infano per akvo, sed en la pasinteco ĝi ankaŭ estis plejparte liverita per mergo. Merga bapto daŭre estas ofta en la Ortodoksa Eklezio.

Argumentoj por la bapto por beboj estas ekzemple, ke la apostloj baptis unufoje grandajn familiojn kaj ke laŭ evangelio Jesuo ordonis fari la ĉiujn popolojn kiel liaj lernantoj, ankaŭ vere etaj infanoj. Unu argumento estas ankaŭ, ke je Biblio estas konsiderebla, ke la bapto anstataŭigis la cirkumcidon.

Bapto de Kredantoj

Oni nomas "Bapto de Kredantoj" la doktrinon laŭ kiu oni baptu nur la plenkreskulojn aŭ nur tiujn, kiuj povas respondeci pri sia fido. Tion defendas multaj kristanaj grupoj, kiel la Baptistoj. Multaj tiaj kristanaj grupoj ne konsideras bebobapton vera kaj tiel persono, kiu antaŭe ricevis nur bebobapton, necesas novan bapton por ke aliĝi al la eklezio.

Multaj grupoj apogantaj bapto de kredantoj apogas sian opinion per tio, ke Biblio ne rekte diras, ke iu estus baptita do june. Teksto de Tertuallino montras, ke la infana patro kaj uzo de baptopatroj kaj -patrinoj estis jam ordinaraj en lia tempo, sed li malrekomendis bapton de vere etaj infanoj por ke eviti tian, ke persono, kiu jam estas baptita, faras pekon.

En tempo de Konstantino multaj kristanoj kredis, ke en bapto dio pardonas tiujn pekojn, kiuj li antaŭe faris kaj tial oni ofte baptis maljunulojn. Ekzemple Konstantino permesis bapti sin nur sur sia mortlito.

Bapto de kredantoj ordinariĝis en komenco de la 20-a jarcento je naskiĝo de pentekostismo.

Sanga Bapto

En la katolikismo kaj ortodoksismo oni kredas ke se iu suferas martirigon pro la kristana fido, eĉ se tiu ankoraŭ ne estis baptita, la elverŝo de ties sango valoras kiel la bapto mem.

Dezira Bapto

En la katolikismo, dezira bapto estas la kredo laŭ kiu la deziro de bapto estas sufiĉa por tiuj kiuj mortis antaŭ ol esti baptitaj. Tiu nocio supozas, ke bapto estas esenca al savo. En ĝia ekstrema formo, tiu nocio certigas, ke nekristanoj, kiuj praktikas la plinoblajn elementojn de iliaj religioj, ricevas la benojn de la bapto eĉ sen koni Kriston.

Malbapto

Neniigo de la bapto ne eblas. Oni tamen povas per helpo de Actus Formalis Defectionis ab Ecclesia Catholica ("formala akto pri malmembriĝo el la eklezio katolika") sciigi la kompetentan episkopon ke oni volas forlasi la eklezion (fakte do malkonvertiĝi). Tio tiam estas menciata en la baptoregistro. La eklezio konsideras tian peton kiel ago de apostatiĝo, herezo aŭ skisma ago, por kio la kanono 1364 §1 de la kanona juro estas aplikata. La bapto mem, kiel ligo kun la Korpo de Kristo, laŭ la eklezio ne povas esti neniigata ĉar tio estas ontologia kaj daŭra ligo kaj tial oni ne forigas nomojn el la baptoregistro. En Flandrio en 2010 altiĝis la nombro da homoj kiuj estis baptitaj laŭ la rom-katolika rito kaj volis esti "malbaptataj". Grava kaŭzo de tio estas la ekscio de infana seksa misuzo fare de servantoj de la eklezio.^[1]

En ne-kristanaj grupoj

"Bapto" ankaŭ estas uzita en kelkaj kristanaj influitaj religioj kiuj neas la doktrinon de la Triunuo. Tiuj estas kristanaj influitaj religiemaj grupoj kiuj konsideras sin kiel kristanaj grupoj sed ne estas kutime kristanaj ekster ili, ekz. Atestantoj de Jehovo, Mormonoj. Ekstere, tiuj ceremonioj similas al la baptoj de kristanaj komunumoj kiuj nur baptas kredantojn. Tamen, ĉi tiuj "baptoj" ne estas konsiderataj validaj de iuj kristanaj komunumoj ĉar la komunumoj, kiuj ilin administras, ne rekonas la Triunuon (ne konsideru Jesuon egala en la Dieco kun la Patro).