1889

Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ | 18-a jarcento | 19-a jarcento | 20-a jarcento | ►
◄ | 1850-aj jaroj | 1860-aj jaroj | 1870-aj jaroj | 1880-aj jaroj | 1890-aj jaroj | 1900-aj jaroj | 1910-aj jaroj | ►
◄◄ | ◄ | 1885 | 1886 | 1887 | 1888 | 1889 | 1890 | 1891 | 1892 | 1893 | ► | ►►

1889 en la aliaj kalendaroj
Gregoria kalendaro	1889 MDCCCLXXXIX
Ab urbe condita	2642
Armena kalendaro	1338 ԹՎ ՌՅԼԸ
Bahaa kalendaro	45 – 46
Barataj kalendaroj
- Vikram Samvat	1944 – 1945
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat)	1811 – 1812
- Kalijugo	4990 – 4991
Budhisma kalendaro	2433
Ĉina kalendaro	4525 / 4585 – 4526 / 4586 戊子 – 己丑
Etiopa kalendaro	1881 – 1882
Franca respublika kalendaro	97 - 98 XCVII -XCVIII
Hebrea kalendaro	5649 – 5650
Holocena kalendaro	11889
Irana kalendaro	1267 – 1268
Islama kalendaro	1306 – 1307
- Imperia jaro	Kōki 2549 (皇紀2549年)
- Japana nomo de erao (Jōmon)	11889
Juliana kalendaro	Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo
Korea kalendaro	4222
Tajlanda suna kalendaro	2432

Montraĵo de okazaĵoj en la jaro.

1889 estis normala jaro komenciĝanta marde (ligilo montras kalendaron).

En la jaro 1889 post Kristo okazis, interalie:

Eventoj

Esperantujo

• Aperis la poemo "Al la fratoj" de L. L. Zamenhof.
• Novembro: L. L. Zamenhof translokiĝis en la urbo Ĥerson (suda Rusio) pro monaj kialoj.
• En Nürnberg aperis La Esperantisto, unua gazeto en Esperanto.
• Publikigita unua Adresaro de Esperantistoj.
• Henry Phillips tradukis la Unuan libron al la angla.
• Gustaf Henrik Lundquist publikigis la unuan lernolibron de Esperanto en sveda lingvo.
• Rudolfs Libeks publikigis la unuan lernolibron de Esperanto en latva lingvo.
• Daniele Marignoni publikigis la unuan lernolibron de Esperanto en itala lingvo.
• Francisko Valdomiro Lorenz pasis de Volapuko al Esperanto kaj gvidis unuan Esperanto-Kurson en Ĉeĥio.
• František Hájek, Karl Wallon, Miĥail Solovjev kaj Gaston Moch eklernis Esperanton.
• Aleksandro Dambrauskas ekzilita de cara registaro.

Mondo

• Lasta Volapukista Internacia Kongreso.
• Kreitaj Anti-Babilona kaj Anglo-franca.
• 4-a de marto: Benjamin Harrison iĝis prezidento de Usono.
• 2-a de novembro : Norda Dakoto kaj Suda Dakoto fariĝis la 39-a kaj 40-a ŝtatoj de Usono.
• 8-a de novembro : Montano fariĝis la 41-a ŝtato de Usono.
• 11-a de novembro : Vaŝingtonio fariĝis la 42-a ŝtato de Usono.
• 15-a de novembro : Brazilo fariĝis respubliko post la ellandiĝo de Petro la 2-a (imperiestro de Brazilo)
• 19-a de novembro : Brazilo akiris sian flagon.
• Gabono iĝis parto de Franca Kongo.
• Nietzsche publikiĝis "La Krepuskon de la Dioj".
• Turo Eiffel konstruita.
• Japanio akiris konstitucion.
• Kreita Zilengo.
• Karlo la 1-a (Portugalio) surtroniĝis.
• Anadirj kaj Asbest (Rusio), Fukui (Japanio) kaj Bangui Centr-Afrika Respubliko fondiĝis.

Naskiĝoj

• 19-a de januaro: Sophie Taeuber-Arp, svisa dadaisma artisto (m. 1943)
• 2-a de februaro: Jean de Lattre de Tassigny, franca marŝalo kaj rezistanto dum Dua Mondmilito (m. 1952)
• 22-a de februaro: Olave Baden-Powell, pioniro de skoltismo (m. 1977)
• 22-a de marto: Amalia Núñez Dubús, hispana esperantistino kaj poetino (m. nekonata)
• 7-a de aprilo: Gabriela Mistral, ĉilia poetino (m. 1957)
• 14-a de aprilo: Arnold Toynbee, brita historiisto (m. 1975)
• 16-a de aprilo: Charlie Chaplin, brita filmisto (m. 1977)
• 20-a de aprilo: Adolf Hitler, germana nazia diktatoro (m. 1945)
• 22-a de aprilo: Ludwig Renn, germana verkisto (m. 1979)
• 26-a de aprilo: Ludwig Wittgenstein, aŭstra filozofo (m. 1951)
• 28-a de aprilo: António de Oliveira Salazar, diktatoro de Portugalio (m. 1970)
• 12-a de majo: Abelardo L. Rodríguez, provizora prezidento de Meksiko (m. 1967)
• 5-a de julio: Jean Cocteau, franca artisto (m. 1963)
• 19-a de julio: J. R. G. Isbrücker, nederlanda esperantisto (m. 1967)
• 28-a de julio: Gustav Scholze, ĉeĥa esperantisto (m. nekonata)
• 29-a de julio: Else Hirsch, germana juda instruistino, kiu savis judajn lernantojn antaŭ la genocido de la nazioj (m. nekonata)
• 29-a de julio: Felikso Diez, hispana esperantisto (m. nekonata)
• 13-a de aŭgusto: Bertil Malmberg, sveda verkisto (m. 1958)
• 6-a de septembro: Elisabeth Wunderlich, germana esperantistino (m. nekonata)
• 1-a de oktobro: Hector Vermuyten, belga esperantisto (m. 1966)
• 2-a de oktobro: Stefano la Colla, itala esperantisto (m. 1966)
• 3-a de oktobro: Carl von Ossietzky, germana pacigisto (m. 1935)
• 11-a de oktobro: Nikolaj Borisov, rusa esperantisto (m. nekonata)
• 14-a de novembro: Jawaharlal Nehru, ĉefministro de Hindio (m. 1964)
• 20-a de novembro: Edwin Hubble, usona astronomo (m. 1953)

Mortoj

• 8-a de marto: Anton Romako, aŭstra pentristo (n. 1832)
• 8-a de junio: Gerard Manley Hopkins, brita poeto (n. 1844)
• 15-a de junio: Mihai Eminescu, rumana poeto (n. 1850)
• 28-a de junio: Francisco Otaviano, brazila advokato, ĵurnalisto, diplomato, politikisto kaj poeto (n. 1825)
• 11-a de oktobro: James Prescott Joule, brita fizikisto (n. 1818)
• 6-a de decembro: Jefferson Davis, prezidento de Konfederaciitaj Ŝtatoj de Ameriko (n. 1808)
• 12-a de decembro: Robert Browning, brita poeto (n. 1812)

Esperanto-libroj eldonitaj en 1889

• Adresaro de la personoj kiuj ellernis la lingvon "Esperanto". - Varsovio ; Nurnbergo: Zamenhof ; Tümmel,
• Einstein, Leopold: Internacia ou Volapük? Trad. de Auguste Demonget. - Paris: Ghio, 1889. - g, 32 p.
• Einstein, Leopold: Volapük und Lingvo Internacia : nebst einer Beilage enthaltend den neuesten Bericht der Amerikan. Philosoph. Gesellschaft von Philadelphia über eine internationale Sprache. Nürnberg: Stein, 1889. - 26 p.
• Goethe, Johann Wolfgang von: La gefratoj : komedio en unu akto. El la originalo trad. A. Grabowski. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 26 p.
• Lermontov, Miĥail Jureviĉ: Princino Mary : rakonto / de M. Lermontov. Trad. E. de Wahl. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 32 p.
• Libeks, Rudolfs: Starptautiska waloda no Dr. Esperanto: preeskschwahrdi, gramatika, gabalini lasischanai, starptautiska-latwiska un latwiska-starptautiska wahrdnize / sastahdijis R. Libeks. - Riga: Sichman, 1889. - 88 p.
• Steiner, Peter: Drei Weltsprach-Systeme: Pasilingua, Volapük, La lingvo internacia: nebst Einladung zur Unterzeichnung für das Weltsprachblatt "Ta pasifolia" / von P. Steiner. - Berlin [k.a.]: Heuser, 1889. - 30 p.
• Vollständiger Lehrgang der internationalen Sprache: nebst Wörterbuch zum Gebrauche für Deutsche / hrsg. vom Nürnberger Weltsprache-Verein. - Nürnberg: Korn, 1889. - 32 p.
• Wahl, Edgar Alexei Robert von: Diccionario de las lenguas internacional y espanol / de E. de Wahl. L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p., 1 faldfolio Antauparolo al la vortaro de la lingvo "Esperanto"
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Antauparolo al la vortaro de la lingvo "Esperanto" / L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p. Paralleltitel: Predislovie e slovarju jazyka "Esperanto"
• Zamenhof, Ludwik Lazar: An attempt towards an international language / by Dr. Esperanto. Transl. by Henry Phillips. - New York, NY: Holt and Co., 1889. - 56 p.
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Dictionnaire international-français / L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Dr. Esperanto's international language : introduction and complete grammar : por angloj / English ed. by R. H. Geoghegan. - Warsaw: Samenhof, 1889. - 40 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludwik Lazar: International-deutsches Wörterbuch / L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Internationelt sprak : företal och fullständig lärobok : por svedoj / Dr. Esperanto. Ífversättningen verkstäld G. Henriclundquist. - Warschau: Samenhof, 1889. - 39 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludvik Lazar: Meĵdunarodnyj jazyk : predislovie i polnyj uĉebnik : por rusoj / Dr. Esperanto. - 3. izd. - Varŝava: Zamenhof, 1889. - 40, 6 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludvik Lazar: Pribavlenie ko vtoroj knige meĵdunarodnago jazyka / russkij perevod broŝjury d-ra Esperanto. - Varŝava: Zamenhof, 1889. - 23 p.
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Vtoraja kniga meĵdunarodnago jazyka / Dr. Esperanto. - [2. eld.] Varŝava: Izd. L. Zamenhofa, 1889. - 52 p. Kljuĉ ko vtoroj knige meĵdunarodnago jazyka - origina titolo: Dua libro de l' lingvo internacia <rusa
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Wörterbuch der internationalen Esperanto-Sprache / L. Samenhof. - Warschau: Samenhof ; [Kelter]