siedzieć

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *sěděti. First attested in 1301–1350.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɕɛd͡ʑɛt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ɕɛd͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

[edit]

siedzieć impf

  1. (attested in Lesser Poland, Southern Borderlands) to sit (to be positioned on one's buttocks)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 68, 15:
      Przeciwo mne molwili sø, gisz sedzeli we wroczech (sedebant in porta)
      [Przeciwo mnie mołwili są, jiż siedzieli we wrociech (sedebant in porta)]
    • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎[2], volume I, Lviv, page 89:
      Vkazaly sze gym roszny... yęzykowye yako ogyen, szyedzal na kaszdem z nych seditque supra singulos eorum (Act 2, 3)
      [Ukazały sie jim rozni... językowie jako ogień, siedział na każdem z nich seditque supra singulos eorum (Act 2, 3)]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[3], page 294:
      Ceperunt, qui simul recumbebant, szyedzely, divere in se (Luc 7, 49)
      [Ceperunt, qui simul recumbebant, siedzieli, divere in se (Luc 7, 49)]
    • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎[4], Miechów, page dv 17:
      A trece gy (sc. boga wszechmogącego) uidal [uidal] Ezechiel na uisokem stolcy sedøcego
      [A trzecie ji (sc. Boga wszechmogącego) widział Ezechyjel na wysokiem stolcy siedzącego]
  2. (attested in Lesser Poland) to sit; to be; to reside
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 136, 1:
      Na rzekach babylonskych tamo sedzely gesmy (super flumina Babylonis illic sedimus) y plakaly
      [Na rzekach babilońskich tamo siedzieli jesmy (super flumina Babylonis illic sedimus) i płakali]
  3. (attested in Greater Poland) to be settled somewhere; to lease someone else's property in exchange for the performance of specific obligations
    • 1888 [1393], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎[6], Greater Poland, page 68:
      Iako praue Ondrzeyka szedzi na Margorzaczine oczcza sedliscu
      [Jako prawie Ondrzejka siedzi na Margorzacine oćca siedlisku]
  4. (attested in Greater Poland) to exercise power
    • 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 428, Poznań:
      Iacom wtenczasz szedzal na sandze ot woyewodi, kedi Smichna otsandzona poszasznich penadzy
      [Jakom wtenczas siedział na sądzie ot wojewody, kiedy Śmichna otsądzona posażnych pieniędzy]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 25:
      Paknyąly iana strona... trzykrocz wezwana szą na szandze szedzączym (praesidentibus) nye postway (pro postawy)
      [Paknięli jana strona... trzykroć wezwana się na sądzie siedzącym (praesidentibus) nie postawi]
  5. to be deprived of freedom
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[7], 12, 29:
      Zabyl pan wszitko pyrworodzone w szemy egipskyey, od pyrworodzonego ffar[a]onowa, ktory na stolczu gego szedzal (in solio eius sedebat) asz do pirworodzonego gego yøtey, ktorasz szedzala w czyemnyczy (erat in carcere)
      [Zabił Pan wszytko pirworodzone w ziemi ejipskiej, od pirworodzonego far[a]onowa, ktory na stolcu jego siedział (in solio eius sedebat), aż do pirworodzonego jego jętej, ktoraż siedziała w ciemnicy (erat in carcere)]
  6. (attested in Lesser Poland) to sit (to be placed, to be located)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[8], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 121, 5:
      Bo tamo sø sedzely stolczowe w sødze (illic sederunt sedes in iudicio)
      [Bo tamo są siedzieli stolcowie w sądzie (illic sederunt sedes in iudicio)]

Derived terms

[edit]
nouns
verbs
[edit]
nouns

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “siedzieć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “siedzieć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “siedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish siedzieć. Cognates include Latvian sēdēt, Lithuanian sėdėti and Latin sedeō.

Pronunciation

[edit]
 
  • IPA(key): /ˈɕɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
  • Syllabification: sie‧dzieć

Verb

[edit]

siedzieć impf

  1. (intransitive, of people) to sit (to be positioned on one's buttocks)
  2. (intransitive, of animals) to sit (to have one's weight on the buttocks or on one's hind legs)
  3. (intransitive, of birds or flying insects) to sit (to stop flight somewhere)
  4. (intransitive, of objects or plants, etc.) to sit (to be strongly fastened somewhere; to be positioned)
  5. (intransitive, colloquial) to hang out (to spend some time somewhere)
    Synonym: przebywać
  6. (intransitive, colloquial) to serve time, to be in for (to serve a prison sentence)
    Synonyms: gnić, kiblować, odsiadywać
    Za co siedzisz? ― What are you in for?
  7. (intransitive, colloquial) to be engaged in something [with nad (+ instrumental) ‘in what’]
  8. (intransitive, colloquial, law) to distrain (to seize somebody's property in place of, or to force, payment of a debt) [with dative ‘whose property’ and na (+ locative) ‘what property’]
    Synonym: zajmować
  9. (intransitive) to reside (to take residence somewhere permanently)
    Synonym: mieszkać
  10. (intransitive, colloquial) to work (to have some position somewhere)
  11. (intransitive, colloquial) to sit on (to have in one's possession) [with na (+ locative) ‘what’]

Conjugation

[edit]
Conjugation of siedzieć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive siedzieć
present tense 1st siedzę siedzimy
2nd siedzisz siedzicie
3rd siedzi siedzą
impersonal siedzi się
past tense 1st siedziałem,
-(e)m siedział 		siedziałam,
-(e)m siedziała 		siedziałom,
-(e)m siedziało 		siedzieliśmy,
-(e)śmy siedzieli 		siedziałyśmy,
-(e)śmy siedziały
2nd siedziałeś,
-(e)ś siedział 		siedziałaś,
-(e)ś siedziała 		siedziałoś,
-(e)ś siedziało 		siedzieliście,
-(e)ście siedzieli 		siedziałyście,
-(e)ście siedziały
3rd siedział siedziała siedziało siedzieli siedziały
impersonal siedziano
future tense 1st będę siedział,
będę siedzieć 		będę siedziała,
będę siedzieć 		będę siedziało,
będę siedzieć 		będziemy siedzieli,
będziemy siedzieć 		będziemy siedziały,
będziemy siedzieć
2nd będziesz siedział,
będziesz siedzieć 		będziesz siedziała,
będziesz siedzieć 		będziesz siedziało,
będziesz siedzieć 		będziecie siedzieli,
będziecie siedzieć 		będziecie siedziały,
będziecie siedzieć
3rd będzie siedział,
będzie siedzieć 		będzie siedziała,
będzie siedzieć 		będzie siedziało,
będzie siedzieć 		będą siedzieli,
będą siedzieć 		będą siedziały,
będą siedzieć
impersonal będzie siedzieć się
conditional 1st siedziałbym,
bym siedział 		siedziałabym,
bym siedziała 		siedziałobym,
bym siedziało 		siedzielibyśmy,
byśmy siedzieli 		siedziałybyśmy,
byśmy siedziały
2nd siedziałbyś,
byś siedział 		siedziałabyś,
byś siedziała 		siedziałobyś,
byś siedziało 		siedzielibyście,
byście siedzieli 		siedziałybyście,
byście siedziały
3rd siedziałby,
by siedział 		siedziałaby,
by siedziała 		siedziałoby,
by siedziało 		siedzieliby,
by siedzieli 		siedziałyby,
by siedziały
impersonal siedziano by
imperative 1st niech siedzę siedźmy
2nd siedź siedźcie
3rd niech siedzi niech siedzą
active adjectival participle siedzący siedząca siedzące siedzący siedzące
contemporary adverbial participle siedząc
verbal noun siedzenie

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns
phrases
proverbs
verbs
verbs
[edit]
nouns
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), siedzieć is one of the most used words in Polish, appearing 3 times in scientific texts, 3 times in news, 5 times in essays, 68 times in fiction, and 71 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 150 times, making it the 383rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “siedzieć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 527

Further reading

[edit]

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish siedzieć.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

siedzieć impf

  1. (intransitive) to sit

Conjugation

[edit]
Conjugation of siedzieć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive siedzieć
present tense 1st siedzã siedzymy
2nd siedzisz siedzicie
3rd siedzi siedzōm
past tense 1st siedziołch,
siedziołech,
siedzioł żech 		siedziałach
siedziała żech 		siedziałoch1)
siedziało żech1) 		siedzielimy,
siedzielichmy 		siedziałymy,
siedziałychmy
2nd siedziołś,
siedziołeś,
siedzioł żeś 		siedziałaś
siedziała żeś 		siedziałoś1)
siedziało żeś1) 		siedzieliście,
siedzieli żeście 		siedziałyście,
siedziały żeście
3rd siedzioł siedziała siedziało siedzieli siedziały
future tense 1st bydã siedzioł,
bydã siedzieć 		bydã siedziała,
bydã siedzieć 		bydã siedziało,1)
bydã siedzieć 		bydymy siedziali,
bydymy siedzieć 		bydymy siedziały,
bydymy siedzieć
2nd bydziesz siedzioł,
bydziesz siedzieć 		bydziesz siedziała,
bydziesz siedzieć 		bydziesz siedziało,1)
bydziesz siedzieć 		bydziecie siedziali,
bydziecie siedzieć 		bydziecie siedziały,
bydziecie siedzieć
3rd bydzie siedzioł,
bydzie siedzieć 		bydzie siedziała,
bydzie siedzieć 		bydzie siedziało,
bydzie siedzieć 		bydōm siedziali,
bydōm siedzieć 		bydōm siedziały,
bydōm siedzieć
pluperfect tense2)
 1st bōłch siedzioł,
bōłech siedzioł,
bōł żech siedzioł 		byłach siedziała
była żech siedziała 		byłoch siedziało1)
było żech siedziało1) 		byli my siedzieli,
bylichmy siedzieli 		były my siedziały,
byłychmy siedziały
2nd bōłś siedzioł,
bōłeś siedzioł,
bōł żeś siedzioł 		byłaś siedziała
była żeś siedziała 		byłoś siedziało1)
było żeś siedziało1) 		byliście siedzieli,
byli żeście siedzieli 		byłyście siedziały,
były żeście siedziały
3rd bōł siedzioł była siedziała było siedziało1)
 		były my siedzieli,
byłychmy siedzieli 		były siedziały
conditional 1st bych siedzioł bych siedziała byście siedzieli by my siedziały,
bychmy siedziały
2nd byś siedzioł byś siedziała byście siedzieli byście siedziały
3rd by siedzioł by siedziała by siedziało by siedzieli by siedziały
imperative 1st niych siedzã siedźmy
2nd siedź siedźcie
3rd niych siedzi niych siedzōm
active adjectival participle siedzōncy siedzōncŏ siedzōnce siedzōncy siedzōnce
verbal noun siedzynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=siedzieć&oldid=82577242"