15 (nùmer)

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

Un śughlèin da mèter in órdin i só pcunsèin tut in fila, quand i s catìsen śò 'd post.

(S 't î drē a serchèr minga 'l nùmer 15, mo invéci 'l an 15 dòp ch'l era nê Noster Sgnōr, 't ê da 'ndèr chè)

Al 15 (quìndeś, quindici in itagliàṅ, quindecim in latèin) 'l è al nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'a seguìs al 14 (quatòrdeś) e 'l vin prìma dal 16 (sèdeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XV. In dla numerasiòun ordinèla al tōś al quindicéśim post.

Proprietê matemàtichi

'L è 'n nùmer despèra.
Al 15 'l è 'n nùmer cunpòst, send la moltìplica dal 3 col 5:
Fatoriśasiòun: $15=3\cdot 5$ $15=3\cdot 5$
- al 3^rs edla séri ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer prim:^[1]
  6, 9, 15, 21, 33, 39, 51, 57, 69, 87, 93, 111, 123, 129, 141, 159, 177, 183 ...^[2]
- al 2^nd edla séri ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim:^[3]
  10, 15, 25, 35, 55, 65, 85, 95, 115, 145, 155, 185, 205, 215, 235, 265, 295 ...^[4]
Send al 15 la moltìplica ed du nùmer prim:
15 = 3 x 5, dòunca 'l 15 ’l è 'n nùmer semiprìm.^[5]
- al 4^rt edla séri ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr:^[6]
  6, 10, 14, 15, 21, 22, 26, 33, 34, 35, 38, 39, 46, 51, 55, 57, 58, 62, 65, 69, 74 ...^[7]
- al 2^nd edla sequèinsa 'd chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prim ùn drē cl èter:^[8]
  6, 15, 35, 77, 143, 221, 323, 437, 667, 899, 1147, 1517, 1763, 2021, 2491, 3127 ...^[9]
Al 15 al gh'à 4 diviśōr: 1, 3, 5, 15.
Send che la sòma di só diviśōr pròpi l'è più cìca che lò stès:
1 + 3 + 5 = 9 < 15, dòunca 'l 15 ’l è 'n nùmer difetìv.^[10]^[11]
'L è 'l 7^im edla séri ed chi nùmer ch'i dvèinten palìndrom quand i s prìlen in dla bêś 2:^[12]
0, 1, 3, 5, 7, 9, 15, 17, 21, 27, 31, 33, 45, 51, 63, 65, 73, 85, 93, 99, 107, 119, 127, 129 ...^[13]
che difàt al nùmer 15 in dla bêś 2^[14] al dvèinta $n_{2}=1111$
'L è 'l 6^st edla sèri di nùmer triangolèr cunsèintric, gnend dòp dal 12 e prìma dal 19:^[15]
1, 3, 6, 9, 12, 15, 19, 24, 30, 36, 42, 48, 55, 63, 72, 81, 90, 99, 109, 120, 132, 144, 156 ...^[16]

'L è 'l 5^nt edla sequèinsa di nùmer triangolèr, gnend dòp dal 10 e prìma dal 21:
1, 3, 6, 10, 15, 21, 28, 36, 45, 55, 66, 78, 91, 105, 120, 136, 153, 171, 190, 210, 231 ...^[17]
- al 2^nd edla séri 'd chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/3$ ed 'n èter nùmer triangolèr:^[18]
  1, 15, 210, 2926, 40755, 567645, 7906276, 110120220, 1533776805, 21362755051 ...^[19]
  che difàt: $15\cdot 3=45$ ch'l è incòr un nùmer triangolèr.
- al 2^nd edla séri 'd chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/7$ ed 'n èter nùmer triangolèr:^[20]
  3, 15, 780, 3828, 198135, 972315, 50325528, 246964200, 12782485995, 62727934503 ...^[21]
  che difàt: $15\cdot 7=105$ ch'l è incòr un nùmer triangolèr.
- al 1^im edla séri 'd chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/8$ ed 'n èter nùmer triangolèr:^[22]
  15, 66, 17391, 76245, 20069280, 87986745, 23159931810, 101536627566 ...^[23]
  che difàt: $15\cdot 8=120$ ch'l è incòr un nùmer triangolèr.
- al 1^im edla séri 'd chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc la moltìplica per 5 ed 'n èter triangolèr:^[24]
  15, 105, 4950, 33930, 1594005, 10925475, 513264780, 3517969140, 165269665275 ...^[25]
  che difàt: $15=5\cdot 3$
'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer eśagonèl, gnend dòp dal 6 e prìma dal 28:^[26]
1, 6, 15, 28, 45, 66, 91, 120, 153, 190, 231, 276, 325, 378, 435, 496, 561, 630, 703, 780 ...^[27]
'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer etagonèl cunsèintric, gnend dòp dal 7 e prìma dal 28:^[28]
1, 7, 15, 28, 43, 63, 85, 112, 141, 175, 211, 252, 295, 343, 393, 448, 505, 567, 631, 700 ...^[29]
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer pentagonèl:^[30]
3, 15, 36, 66, 105, 153, 210, 276, 351, 435, 528, 630, 741, 861, 990, 1128, 1275, 1431 ...^[31]
che difàt: $15=3\cdot 5$ (che cl ùltem chè 'l è un pentagonèl).
'L è 'l 2 ^nd edla séri di nùmer tetradecagonèl sentrê, gnend dòp edl 1 e prìma dal 43:^[32]
1, 15, 43, 85, 141, 211, 295, 393, 505, 631, 771, 925, 1093, 1275, 1471, 1681, 1905, 2143 ...^[33]
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer pentadecagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 42:^[34]
1, 15, 42, 82, 135, 201, 280, 372, 477, 595, 726, 870, 1027, 1197, 1380, 1576, 1785, 2007 ...^[35]
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer piramidèl tetradecagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 54:^[36]
1, 15, 54, 130, 255, 441, 700, 1044, 1485, 2035, 2706, 3510, 4459, 5565, 6840, 8296, 9945 ...^[37]
Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57,
58, 60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240,
253, 273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.^[38]

Al 15 in dla Giometrìa

Al polìgon ch'al gh'à quìndeś cô in dal só perìmeter 'l è al pentadecàgon.
I poliéder ch'i gh'àn quìndeś fàci in dal só estèren i ìn i prìśma tridecagonèl e 'l piràmid cun la bêś tetradecagonèla, sìa regolèr che minga.

Vóś lighèdi

Referèinsi

↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer prim, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001748 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer prim, in dal web.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001750 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim, in dla réda.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001358 di nùmer semiprìm in dal web.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A006881 ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prim ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A006094 ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prim ùn drē cl èter.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer difetìv in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A005100 di nùmer difetìv in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer ch'i dvèinten palìndrom quand i s prìlen in dla bêś 2 in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A006995 ed chi nùmer ch'i dvèinten palìndrom quand i s prìlen in dla bêś 2.
↑ (IT) e (FR) Al nùmer 15 da prilèr in dla bêś 2 ind un sit universitàri francéś.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer triangolèr cunsèintric in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A194273 di nùmer triangolèr cunsèintric in dla réda.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000217 di nùmer triangolèr in dal web.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/3$ ed 'n èter nùmer triangolèr in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A076139 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/3$ ed 'n èter nùmer triangolèr.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/7$ ed 'n èter nùmer triangolèr in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A077399 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/7$ ed 'n èter nùmer triangolèr.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/8$ ed 'n èter nùmer triangolèr in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A0336624 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/8$ ed 'n èter nùmer triangolèr.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc la moltìplica per 5 ed 'n èter triangolèr in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A077261 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc la moltìplica per 5 ed 'n èter triangolèr.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer eśagonèl in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000384 di nùmer eśagonèl in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer etagonèl cunsèintric in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A195041 di nùmer etagonèl cunsèintric in dal web.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer pentagonèl in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A062741 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer pentagonèl.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer tetradecagonèl sentrê in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A069127 di nùmer tetradecagonèl sentrê in dal web.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer pentadecagonèl in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A051867 di nùmer pentadecagonèl in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer piramidèl tetradecagonèl in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A172073 di nùmer piramidèl tetradecagonèl in dal web.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev in dla réda.

Èter progèt

Wikimedia Commons contiene file multimediali su 15 (nùmer)
Wikizionario contiene la voce di dizionario «15 (nùmer)»

Colegamèint estèren

(IT) La vóś in sìm'a 'l vocabolàri Treccani.
(EN) La sequèinsa OEIS A001358 di nùmer semiprìm in dla réda.
(EN) I nùmer difetìv in dal sit edl’OEIS in dal web.
(EN) I nùmer difetìv in dal sit Prime Glossary.
(EN) I nùmer difetìv in dal sit MathWorld.
(EN) I nùmer difetìv in dal sit PlanetMath.
(EN) La sequèinsa OEIS A194273 di nùmer triangolèr cunsèintric in dla réda.
(EN) La sequèinsa OEIS A000217 di nùmer triangolèr in dal web.
(EN) La sequèinsa OEIS A000384 di nùmer eśagonèl in dla réda.
(EN) Al nùmer eśagonêl in dal sit mathworld.com.
(EN) La sequèinsa OEIS A195041 di nùmer etagonèl cunsèintric in dal web.
(EN) La sequèinsa OEIS A069127 di nùmer tetradecagonèl sentrê in dal web.
(EN) La sequèinsa OEIS A051867 di nùmer pentadecagonèl in dla réda.
(EN) La sequèinsa OEIS A172073 di nùmer piramidèl tetradecagonèl in dal web.
(EN) Na spiegasiòun di nùmer figurê dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011.
(EN) La sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev in dla réda.
(EN) La sèri di nùmer idònev in dal sit MathWorld.

[1] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer prim, in dal sit edl’OEIS.

[2] (EN) Sequèinsa OEIS A001748 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer prim, in dal web.

[3] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim, in dal sit edl’OEIS.

[4] (EN) Sequèinsa OEIS A001750 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim, in dla réda.

[5] (EN) Sequèinsa OEIS A001358 di nùmer semiprìm in dal web.

[6] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr, in dal sit edl’OEIS.

[7] (EN) Sequèinsa OEIS A006881 ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr.

[8] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prim ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.

[9] (EN) Sequèinsa OEIS A006094 ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prim ùn drē cl èter.

[10] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer difetìv in dal sit edl’OEIS.

[11] (EN) Sequèinsa OEIS A005100 di nùmer difetìv in dla réda.

[12] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer ch'i dvèinten palìndrom quand i s prìlen in dla bêś 2 in dal sit edl’OEIS.

[13] (EN) Sequèinsa OEIS A006995 ed chi nùmer ch'i dvèinten palìndrom quand i s prìlen in dla bêś 2.

[14] (IT) e (FR) Al nùmer 15 da prilèr in dla bêś 2 ind un sit universitàri francéś.

[15] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer triangolèr cunsèintric in dal sit edl’OEIS.

[16] (EN) Sequèinsa OEIS A194273 di nùmer triangolèr cunsèintric in dla réda.

[17] (EN) Sequèinsa OEIS A000217 di nùmer triangolèr in dal web.

[18] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/3$ ed 'n èter nùmer triangolèr in dal sit edl’OEIS.

[19] (EN) Sequèinsa OEIS A076139 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/3$ ed 'n èter nùmer triangolèr.

[20] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/7$ ed 'n èter nùmer triangolèr in dal sit edl’OEIS.

[21] (EN) Sequèinsa OEIS A077399 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/7$ ed 'n èter nùmer triangolèr.

[22] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/8$ ed 'n èter nùmer triangolèr in dal sit edl’OEIS.

[23] (EN) Sequèinsa OEIS A0336624 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc $1/8$ ed 'n èter nùmer triangolèr.

[24] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc la moltìplica per 5 ed 'n èter triangolèr in dal sit edl’OEIS.

[25] (EN) Sequèinsa OEIS A077261 ed chi nùmer triangolèr ch'i ìn anc la moltìplica per 5 ed 'n èter triangolèr.

[26] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer eśagonèl in dal sit edl’OEIS.

[27] (EN) Sequèinsa OEIS A000384 di nùmer eśagonèl in dla réda.

[28] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer etagonèl cunsèintric in dal sit edl’OEIS.

[29] (EN) Sequèinsa OEIS A195041 di nùmer etagonèl cunsèintric in dal web.

[30] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer pentagonèl in dal sit edl’OEIS.

[31] (EN) Sequèinsa OEIS A062741 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer pentagonèl.

[32] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer tetradecagonèl sentrê in dal sit edl’OEIS.

[33] (EN) Sequèinsa OEIS A069127 di nùmer tetradecagonèl sentrê in dal web.

[34] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer pentadecagonèl in dal sit edl’OEIS.

[35] (EN) Sequèinsa OEIS A051867 di nùmer pentadecagonèl in dla réda.

[36] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer piramidèl tetradecagonèl in dal sit edl’OEIS.

[37] (EN) Sequèinsa OEIS A172073 di nùmer piramidèl tetradecagonèl in dal web.

[38] (EN) Sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev in dla réda.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]