Greeklish
 |
Το λήμμα πιθανόν να περιλαμβάνει πληροφορίες που αποτελούν πρωτότυπη έρευνα, που δεν έχουν προηγουμένως δημοσιευτεί ή δεν έχουν ελεγχθεί από ειδικούς. |
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Τα Greeklish (Γκρίκλις), από τις αγγλικές λέξεις Greek (ελληνικά) και English (αγγλικά), γνωστά και ως Grenglish, Λατινοελληνικά ή Φραγκολεβαντίνικα, είναι η ελληνική γλώσσα γραμμένη με το λατινικό αλφάβητο. Είναι ένα είδος μεταγραφής.
Εισαγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρκετοί ελληνόφωνοι χρησιμοποιούν τα greeklish όταν επικοινωνούν μέσω ηλεκτρονικών γραπτών μέσων όπως για παράδειγμα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, Facebook, SMS κ.ά.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο παρελθόν ήταν δύσκολη η αναγνώριση των ελληνικών χαρακτήρων από τους υπολογιστές, γιατί δεν παρείχαν ανάλογη υποστήριξη όλα τα υπολογιστικά συστήματα. (Ο υπολογιστής VICTOR 9000 υποστήριζε πολλά σύνολα χαρακτήρων. Όταν, αργότερα, εμφανίστηκε στην αγορά ο IBM PC, δεν υποστήριζε πολλές προϋπάρχουσες δυνατότητες, όμως επικράτησε). Επίσης υπήρχε η απαίτηση, από κάποιες υπηρεσίες, ο οκταψήφιος κώδικας ASCII να μπορεί να «διπλώνει» έτσι, ώστε να μεταφέρεται το μήνυμα σε επταψήφια μηχανήματα (π.χ. TELEX) και να διατηρείται σε κάποιον βαθμό η αναγνωσιμότητά του.
Σήμερα τα λειτουργικά συστήματα υποστηρίζουν πολύ περισσότερες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά, και είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουν Έλληνες μεταξύ τους στη μητρική τους γλώσσα στο διαδίκτυο.
Ωστόσο πολλοί χρησιμοποιούν ακόμα τα greeklish γιατί είναι γρηγορότερα στην πληκτρολόγηση και δεν υπάρχει λόγος να έχουν σωστή ορθογραφία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να ξεσπά ένας άτυπος πόλεμος για τη χρήση τους, καθώς δεν είναι εύκολα αναγνώσιμα από χρήστες που δεν είναι συνηθισμένοι σε αυτόν τον τρόπο γραφής για λόγους ευκολότερης κατανόησης των κειμένων ή λόγω αδυναμίας αναζήτησης σε αυτά.
Κάποιοι αναφέρουν ότι η πρώτη σύγχρονη χρήση των greeklish έγινε από την Ε.Μ.Υ., την ελληνική Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, πολλές δεκαετίες πριν και πολύ πριν από την ευρεία χρήση του διαδικτύου.
Ο όρος “φραγκολεβαντίνικα” είναι ο ελληνικός και λεβαντίνικος όρος για τη χρήση του λατινικού αλφαβήτου για την γραφή ελληνικών. (Φράγκος είναι ο ελληνικός και λεβαντίνικος όρος για τους Δυτικοευρωπαίους, και κατά επέκταση τους Ρωμαιοκαθολικούς).
Αυτή η χρήση ήταν τμήμα μιας ευρύτερης τάσης για χρήση του αλφαβήτου σύμφωνα με το δόγμα, π.χ. ελληνικό αλφάβητο για τους Έλληνες ορθόδοξους χριστιανούς της Καππαδοκίας (καραμανλήδικα) που μιλούσαν και την τουρκική, και χρήση ελληνικού και αραβικού αλφαβήτου στην Αλβανία. Συνηθιζόταν δε στο Ενετοκρατούμενο Αιγαίο στην πρώιμη σύγχρονη εποχή. Πράγματι υπάρχουν αρκετά δείγματα από αυτόγραφα χειρόγραφα της αναγέννησης, όπου ελληνικά κείμενα είναι γραμμένα με αυτόν τον τρόπο, όπως π.χ. η κωμωδία Φορτουνάτος από τον Μάρκο Αντώνιο Φώσκολο (1655). Υπάρχουν ακόμα δείγματα από βιβλία τυπωμένα με τέτοιο τρόπο, όπως το βιβλίο I Mera tou Hristianou που φυλάσσεται σήμερα στο Βενετικό Μουσείο της Νάξου.
Η χρήση αυτή ονομάζεται ακόμα «φραγκοχιώτικα», λόγω της πολύ σημαντικής παρουσίας καθολικών ιεραποστόλων στο νησί της Χίου.
Κατά αναλογία, ήταν κοινή η χρήση (αλλά εδώ υποτιμητική) του όρου «φραγκοβλάχικα», που αναφερόταν αρνητικά στην χρήση των Greeklish από τους Βλάχους.
Τα φραγκολεβαντίνικα βρίσκονταν σε χρήση τον 20ό αιώνα από ό,τι φαίνεται σε επιστολές που στέλνονταν από το μέτωπο της Αλβανίας το 1940.
Τύποι Greeklish
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Greeklish μπορεί να είναι ορθογραφικά, δηλαδή να ακολουθούν τους κανόνες της ελληνικής ορθογραφίας, ή να είναι φωνητικά, δηλαδή να σκοπεύουν στη φωνητική απόδοση των ελληνικών. Ο περισσότερος όμως κόσμος χρησιμοποιεί ένα «μικτό» σύστημα, που συνδυάζει το θέμα της ορθογραφίας με την φωνητική απόδοση, χωρίς η γραφή να έχει ισχυρή τυποποίηση.
Πρότυπα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν πολλοί τρόποι να γράψει κανείς greeklish. Εφόσον δεν υπάρχει κοινώς αποδεκτή μέθοδος, ο καθένας χρησιμοποιεί τα «δικά του» greeklish.
Υπάρχει το πρότυπο μεταγραφής (μη αναστρέψιμης ομόηχης απόδοσης) και μεταγραμματισμού (αναστρέψιμης κατά γράμμα μετατροπής) ΕΛΟΤ 743, που είναι ισοδύναμο του ISO 843.
Βιβλία γραμμένα σε Greeklish
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γιάννης Ανδρουτσόπουλος αναφέρεται στο βιβλίο Exegesis,[1] γραμμένο σε greeklish το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Οξύ» το 2000. Η μεταγραφή σε greeklish βασίστηκε στην ελληνική μετάφραση του αρχικού βιβλίου που έγραψε ο Astro Teller. Είναι ένα μυθιστόρημα για την τεχνητή νοημοσύνη και περιγράφει ένα λογισμικό που αποκτά «δική του» βούληση. Το βιβλίο γράφτηκε μιμούμενο την μορφή μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κάτι που ώθησε τον Ανδρουτσόπουλο και τους συνεργάτες του να το δημοσιεύσουν και σε greeklish.
Ιστοσελίδες γραμμένες σε Greeklish
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι περισσότερες προσωπικές και ανεπίσημες ιστοσελίδες ήταν γραμμένες στο παρελθόν σε greeklish. Σήμερα αυτό δεν ισχύει, καθώς η χρήση των greeklish θεωρείται πλέον ακατάλληλη. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμα ιστοσελίδες γραμμένες σε greeklish. Επίσης τα greeklish χρησιμοποιούνται σε πολλά διαδικτυακά φόρουμ.
Ελληνικές εταιρείες που χρησιμοποιούν τα Greeklish
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μερικοί διακομιστές υπηρεσιών διαδικτύου στην Ελλάδα χρησιμοποιούν και ελληνικά και greeklish στα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους. Π.χ. ανακοινώσεις που στέλνονται στους χρήστες είναι γραμμένες σε ελληνικά, αγγλικά και greeklish.
Χρήση σε επαγγελματική αλληλογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η χρήση των greeklish για επαγγελματικούς σκοπούς ή αλληλογραφία σχετική με εργασία θεωρείται έλλειψη επαγγελματισμού ή και σεβασμού από ορισμένους χρήστες.
Σύγχρονες τάσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γύρω στο 2004 εμφανίστηκε σε πολλά ελληνικά διαδικτυακά φόρουμ (όπου τα greeklish ήταν ο κύριος τρόπος επικοινωνίας) μία κίνηση κατά της χρήσης των greeklish. Οι διαχειριστές απειλούσαν με εξοστρακισμό τους χρήστες που συνέχιζαν να χρησιμοποιούν τα greeklish, κάνοντας έτσι υποχρεωτική τη χρήση των ελληνικών χαρακτήρων, αλλά η χρήση των greeklish δεν κατάφερε να γίνει λόγος για αποκλεισμό από φόρουμ.
Τέτοια παραδείγματα ήταν τα Translatum Greek Translation Forum, το Athens Wireless Metropolitan Network Forum, το Venus Project Forum, το adslgr.com Forum και το Greek Technological Forum.
Ο λόγος για αυτό είναι ότι το κείμενο γραμμένο σε greeklish θεωρείται ακαλαίσθητο, καθώς και δυσκολότερο στην ανάγνωση, σε σύγκριση με κείμενο γραμμένο με το ελληνικό αλφάβητο.
Ένα επιχείρημα κατά της ολοκληρωτικής χρήσης ελληνικών είναι ότι πολλοί χρήστες γράφουν από το εξωτερικό και μέσω υπολογιστών που δεν τους ανήκουν, όπως σε πανεπιστήμια ή νετ καφέ. Έτσι δεν υπάρχει η δυνατότητα για ελληνική γραμματοσειρά με αποτέλεσμα τα greeklish να είναι η μόνη επιλογή.
Στα ελληνικά IRC και IM χρησιμοποιούνται κυρίως greeklish.
Θεωρείται από πολλούς ότι η χρήση των greeklish απειλεί την ακεραιότητα της ελληνικής γλώσσας (επειδή ατονεί το ορθογραφικό αίσθημα), ενώ άλλοι διαφωνούν και υποστηρίζουν τη χρήση τους.
Παρατηρείται ακόμα συχνά η μεταγραφή αγγλικών σε ελληνικό αλφάβητο και στη συνέχεια μετατροπή σε greeklish. Αυτή η διπλή μεταγραφή είναι ειρωνική, π.χ. αν ένας χρήστης θέλει να γράψει «this is hard to read» αυτό μέσω του «δις ιζ χαρντ του ριντ” γίνεται «dis iz xarnt tou rint». Έτσι το αλφάβητο είναι λατινικό, αλλά η ορθογραφία ελληνική. Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι αυτό είναι ακαλαίσθητο, αλλά αυτό είναι ακριβώς και ο σκοπός μιας τέτοιας χρήσης, η ειρωνική τήρηση απόστασης από την μεταγραφή των αλφαβήτων. Αυτή η χρήση είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη λίστα αλληλογραφίας Hellas.
Η ευρεία χρήση των Greeklish σε μεγάλα κείμενα είναι σήμερα (2011) σπάνια. Η χρήση τους περιορίζεται συνήθως σε μικρά ανεπίσημα μηνύματα μεταξύ φίλων.
Παραδείγματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καλημέρα, πώς είστε;
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Φωνητικά greeklish: kalimera, pos iste; ή (με συντομία)klmera,pos iste?
- Ορθογραφικά greeklish: kalimera, pos eiste?
- Δακτυλογραφώντας σαν το πληκτρολόγιο να είναι στα ελληνικά, ενώ στην πραγματικότητα είναι ρυθμισμένο στα αγγλικά: Kalhm;era p;vs e;iste?
Τι κάνεις;
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Φωνητικά greeklish: ti kanis? ή (με συντομία) ti kns? ή ti knc?
- Ορθογραφικά greeklish: ti kaneis?
- Δακτυλογραφώντας σαν το πληκτρολόγιο να είναι στα ελληνικά, ενώ στην πραγματικότητα είναι ρυθμισμένο στα αγγλικά: ti k;aneiwq
Θήτα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Greeklish 1: thita
- Greeklish 2: 8hta
- Greeklish 3: uita
- Greeklish 4: 9ita
- Greeklish 5: 9ta
- Greeklish 6: 9t
- Greeklish 7: 9
- Δακτυλογραφώντας σαν το πληκτρολόγιο να είναι στα ελληνικά, ενώ στην πραγματικότητα είναι ρυθμισμένο στα αγγλικά: U;hta
Η χρήση του αριθμού 8 για το γράμμα Θ/θ είναι συχνή, ή του u (επειδή το u και το θ βρίσκονται στο ίδιο πλήκτρο στα ελληνικά πληκτρολόγια και το 8 λόγω της οπτικής ομοιότητας με το ελληνικό γράμμα θ) ή μπορεί να είναι th.
Άλλα γράμματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για το γράμμα Ε/ε χρησιμοποιείται το e.
Συχνή είναι η χρήση του 3 για το γράμμα Ξ/ξ (λόγω οπτικής ομοιότητας). Μπορεί όμως να γραφτεί και ως ks ή x.
Για το Ψ/ψ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο συνδυασμός ps ή το y.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η έλλειψη έγκαιρης τυποποίησης επέτρεψε πολλές εναλλακτικές μορφές για κάποια γράμματα, με αποτέλεσμα ο κάθε Έλληνας να γράφει τα «δικά του» greeklish, που μπορεί να είναι και μίξη φωνητικών και ορθογραφικών.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ανόβερου, έκανε συστηματική έρευνα για την ιστορία και την κοινωνιολογία των greeklish την περίοδο 1998-2001. Οι δημοσιεύσεις του, όπως και άλλα σχετικά άρθρα, διατίθενται σε σχετική ιστοσελίδα.[2]
Επιστολή γραμμένη σε greeklish από το μέτωπο του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940 μπορεί να βρεθεί στο Θα νικήσουμε αλλά υπέρ την νίκην δόξα: Το Σαράντα μέσα από τις επιστολές των πολεμιστών και των αμάχων του Μίνου Δούνια, σελ. 65-66, εκδ. Άγρα, 2006. (ISBN 960-325-642-0).
Μετατροπή greeklish σε ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την εμφάνιση των greeklish έγιναν πολλές προσπάθειες να αναπτυχθούν λογισμικά για την αυτόματη μετατροπή των greeklish σε ελληνικά. Τα περισσότερα μπορούν να μετατρέψουν μόνο κάποιες από τις διαφορετικές «διαλέκτους» και μπορούν να βρεθούν στο διαδίκτυο.
Το πρώτο ελεύθερο σύστημα μετατροπής διαθέσιμο στο διαδίκτυο σαν διαδικτυακή εφαρμογή με το όνομα deGREEKLISH αναπτύχθηκε από την ομάδα Τεχνητής Νοημοσύνης του εργαστηρίου Ενσύρματης Τηλεπικοινωνίας του Πανεπιστημίου Πατρών: deGREEKLISH - Μετατροπέας Greeklish σε Ελληνικά
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Εκδόσεις ΟΞΥ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2006.
- ↑ «Ορθογραφία στο ελληνικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κοινότητα Υποστήριξης Greeklish
- Online Μετατροπέας από Greeklish σε Ελληνικά και από Ελληνικά σε Greeklish από την ιστοσελίδα e-Greeklish.GR
- Χάρτης μεταγραφής από την Translatum.
- Ελληνικά ASCII
- Μετατροπή ΕΛΟΤ28 σε ASCII Greek. Αρχειοθετήθηκε 2006-08-27 στο Wayback Machine.