Βίλα Μέντιτσι

Βίλα των Μεδίκων
	Villa Medici
Είδος	έπαυλη και creative residency
Αρχιτεκτονική	αναγεννησιακή αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°54′30″N 12°28′57″E
Διοικητική υπαγωγή	Ρώμη
Χώρα	Ιταλία
Ένοικοι	Γαλλική Ακαδημία Ρώμης
Ιδιοκτήτης	Κυβέρνηση της Γαλλίας
Διαχειριστής	Γαλλική Ακαδημία Ρώμης
Αρχιτέκτονας	Nanni di Baccio Bigio, Αννιμπάλε Λίππι και Μπαρτολομέο Αμμαννάτι
Χρηματοδότης	Τζοβάνι Ρίτσι
Ιστότοπος
	Επίσημος ιστότοπος
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Η βίλα Μέντιτσι ή βίλα των Μεδίκων είναι μία Μανιεριστικού ρυθμού έπαυλη, βόρεια της Ρώμης. Το αρχιτεκτονικό συγκρότημα και οι κήποι του συνορεύουν βόρεια με τους κήπους Μποργκέζε επί του Πίνκιου λόφου και πιο νότια βρίσκεται ο ναός της Τρινιτά ντεϊ Μόντι. Κατασκευάστηκε από τον Φερδινάνδο Α΄ των Μεδίκων μεγάλο δούκα της Τοσκάνης. Τώρα είναι ιδιοκτησία του γαλλικού κράτους, και στεγάζει την Γαλλική Ακαδημία της Ρώμης από το 1803. Το μουσικό έργο Φοντάνε ντι Ρόμα του Οττορίνο Ρεσπίλι περιέχει αναμνήσεις από τις κρήνες των κήπων της βίλας.

Ιστορία

Στην αρχαία εποχή η θέση της βίλας Μέντιτσι ήταν μέρος των κήπων του Λούκουλου, οι οποίοι πέρασαν στα χέρια της Αυτοκρατορικής οικογένειας με τη Μεσσαλίνα, που φονεύθηκε στη βίλα.

Το 1564, όταν οι ανιψιοί του καρδινάλιου Τζιοβάννι Ρίτσι από το Μοντεπουλτσάνο απέκτησαν την ιδιοκτησία, ήταν αμπελώνας. Η μόνη κατοικία ήταν ο οικίσκος (casina) του καρδινάλιου Μαρτσέλο Κρεσέντσι, που διατηρούσε τον αμπελώνα και είχε ξεκινήσει βελτιώσεις στη βίλα υπό τη διεύθυνση του Νάνι Λίππι από τη Φλωρεντία. Όμως ο Λίππι απεβίωσε πριν προχωρήσουν οι εργασίες. Οι νέοι ιδιοκτήτες ανέθεσαν στον Αννίμπαλε Λίππι, γιο του προηγουμένου, τη συνέχιση των εργασιών. Οι παρεμβολές του Μιχαήλ-Αγγέλου είναι κάτι που συνηθιζόταν.

Το 1576 η ιδιοκτησία αποκτήθηκε από τον καρδινάλιο Φερδινάνδο των Μεδίκων, που ολοκλήρωσε την κατασκευή σε σχέδια του Μπαρτολομέο Αμμανάτι. Η βίλα Μέντιτσι έγινε η πρώτη ιδιοκτησία των Μεδίκων στη Ρώμη και είχε σκοπό να δώσει σταθερή προοπτική στην άνοδο των Μεδίκων μεταξύ των Ιταλών πριγκίπων και να δηλώσει την σταθερή παρουσία τους στη Ρώμη. Με την επιμονή του καρδιναλίου, ο Αμμανάτι ενσωμάτωσε στο σχέδιό του ανάγλυφα και αγάλματα που ήλθαν στο φως, σχεδόν κάθε φορά που το φτυάρι ανέσκαπτε τη γη. Έτσι οι προσόψεις της βίλας Μέντιτσι, έγιναν ένα ανοικτό μουσείο. Μία σειρά από μεγάλους κήπους ανακαλούσαν τους βοτανικούς κήπους που είχαν δημιουργηθεί στην Πίζα και τη Φλωρεντία από τον πατέρα του καρδιναλίου, τον Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων και περιείχαν φυτείες από πεύκα, κυπαρίσσια και δρύες. Ο Φερδινάνδος είχε σπουδαστήριο (studiolo), ένα διαμέρισμα στο οποίο αποσυρόταν για μελέτη και περισυλλογή, κτισμένο στα βορειο-ανατολικά του κήπου, επάνω από τα Αυρηλιανά τείχη. Τώρα τα δωμάτια αυτά βλέπουν προς τους κήπους Μποργκέζε, αλλά τότε είχαν θέα προς τη Ρωμαϊκή εξοχή. Τα δύο δωμάτια αυτά ανακαλύφθηκαν το 1985 από τον ανακαινιστή Γκεραλντίνε Άλμπερς. Το από κάτω ασβεστοκονίαμα προστάτευσε και διατήρησε τις έξοχες νωπογραφίες, που είχαν εκτελεστεί από τον Γιάκοπο Τζούκι το 1576-77.

Μεταξύ της καταπληκτικής συγκέντρωσης των Ρωμαϊκών γλυπτών στη βίλα ήταν 170 κομμάτια από δύο Ρωμαϊκές συλλογές, που είχαν ενωθεί μέσω γάμου: η συλλογή Καπρανίκα και η ντελλα Βάλλε. Ο Γκαλάσσι Αλγκίζι έφτιαξε το 1562 μία χαλκογραφία με τα γλυπτά. Ο καρδινάλιος Φερδινάνδος απέκτησε τρία έργα, που έκαναν τη συλλογή του την πιο διάσημη στην πόλη: τη σύνθεση με τη Νιόβη και τους Παλαιστές, γλυπτά που είχαν ανακαλυφθεί το 1583 και αγοράστηκαν αμέσως από τον καρδινάλιο, και ο Ακονιστής (Arrotino). Όταν ο καρδινάλιος διαδέχθηκε τον πρωτότοκο αδελφό του Φραντσέσκο Α΄ το 1587 ως μέγας δούκας της Τοσκάνης, είχε στη Φλωρεντία γύψινα αντίγραφα της σύνθεσης με τη Νιόβη. Ήξερε ότι πρόσθετε γόητρο στον Οίκο του με τη διατήρηση μίας τέτοιας μεγαλειώδους συλλογής στη Ρώμη, πόλη με σημασία πολύ μεγαλύτερη της δικής του Φλωρεντίας. Το 1598 τοποθέτησε εδώ τους δύο λέοντες των Μεδίκων και το βάζο των Μεδίκων (κρατήρα από την αρχαία Αθήνα). Τη δεκαετία του 1630 προστέθηκε στη συλλογή η Αφροδίτη των Μεδίκων. Τα γλυπτά έμειναν εδώ ως τον 18ο αι., οπότε μετακινήθηκαν στη Φλωρεντία. Εκεί οι αρχαιότητες της βίλας Μέντιτσι έγιναν ο πυρήνας του Μουσείου Ουφφίτσι και η Φωρεντία έγινε μέρος της Μεγάλης Περιήγησης των Ευρωπαίων.

Η κρήνη μπροστά από τη βίλα έχει μία από ερυθρό γρανίτη λεκάνη από την αρχαία Ρώμη. Σχεδιάστηκε από τον Αννίμπαλε Λίππι το 1589. Η θέα από τη βίλα προς την κρήνη, με τον Άγ. Πέτρο στο βάθος, έχει ζωγραφιστεί πολλές φορές, αλλά τώρα πια τα κοντινά δένδρα αποκρύπτουν τον ναό του Βατικανού.

Όπως και οι κήποι της γειτονικής βίλας Μποργκέζε, οι κήποι της βίλας ήταν προσβάσιμοι πολύ περισσότερο από ό,τι το παλάτσο Φαρνέζε στο κέντρο της πόλης. Για ενάμισι αιώνα η βίλα ήταν από τα πιο κομψά και πιο επισκέψιμα σημεία στη Ρώμη· ήταν η πρεσβεία του μεγάλου δούκα στην Αγία Έδρα. Το 1737 εξέλιπε ο Οίκος των Μεδίκων και η βίλα κληροδοτήθηκε στον Οίκο της Λωρραίνης και σύντομα κατά τους Ναπολεοντίους Πολέμους, στο βασίλειο της Ετρουρίας. Με τον τρόπο αυτό ο Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης απέκτησε τη βίλα Μέντιτσι και τη μεταβίβασε στη Γαλλική Ακαδημία της Ρώμης. Ακολούθως διέμεναν εδώ καλλιτέχνες υπότροφοι της Γαλλίας (του Βραβείου της Ρώμης), με διακεκριμένους διευθυντές όπως ο Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ και ο Μπαλτύς, ως το 1968 οπότε έπαυσε η υποτροφία.

Το 1658 η Χριστίνα της Σουηδίας έβαλε πυρ σε ένα κανόνι, στην κορυφή του Καστέλ Σαντ'Άντζελο, χωρίς στόχο. Η ιδιόρρυθμη μπάλα χτύπησε τη βίλα, καταστρέφοντας ένα από τα φλωρεντιανά κρίνα που διακοσμούσαν την πρόσοψη.

Πηγές

Haskell, Francis (1981). Taste and the Antique: The Lure of Classical Sculpture 1500-1900. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-02913-6.
Morel, Ph., Le Parnasse astrologique. Les décors peints pour le cardinal Ferdinand de Médicis. Étude iconologique (Paris, De Boccard, 1991) (La villa Médicis, 3).
Hochmann, Michel, Villa Medici, il sogno di un Cardinale – Collezioni e artisti di Ferdinando de’ Medici (Roma, De Luca, 1999).
Buckley, Veronica (2004). Christina, Queen of Sweden: The Restless Life of a European Eccentric. New York: Fourth Estate. ISBN 0-06-073617-8.